PROMOCJA ZDROWIA WYKŁAD NR 4
6. Profilaktyka trzeciego stopnia.
Zapobieganie komplikacjom w momencie wystąpienia choroby, prow. rehab. i niedopuszczenie do nawrotu choroby oraz powrót do jak najlepszego stanu zdrowia.
Najistotniejszym działaniem jest, jakie należałoby podjąć na tym poziomie profil. jest edukacja zdrowotna i doradztwo. Mogą one pomóc pacjentowi i ich opiekunom, krewnym, znajomym przystosować się do życia z osobą nieuleczalnie chorą, czy też niepełnosprawną w następstwie choroby.
W tej sytuacji głównym celem jest zapewnienie maksimum komfortu takiemu pacjentowi.
1. Przykładem może tu być opieka paliatywna, która dąży do zachowania u pacjenta zdolności działania i optymalizację jakości jego życia przez:
zapewnienie ciągłej opieki i wsparcia
kontrolę symptomów
rehabilitację
pomoc psychologiczną dla krewnych, opiekunów, pacjenta
zachęte do rozmowy o swoich lękach i uczuciach
zapewnienie szczerych odp. na pyt., prośba o inf. np. w odniesieniu do wyboru sposobu leczenia.
2. W odniesieniu do osób niepełnosprawnych będzie to umożliwienie im przyjęcia stylu życia, który zminimalizowałby ograniczenia, poprzez przebudowę ich mieszkań, zainstalowanie różnych urządzeń mechanicznych pomocnych w samoobsłudze, zapewnienie dostępu do edukacji, aktywność zawodowa.
3. promocja zdrowia ludzi z kłopotami z przyswajaniem wiedzy, co stwarza większe zagrożenie nasilenia się dolegliwości i symptomów choroby na skutek nie stosowania się do zaleceń personelu medycznego. Chodzi tu głównie o osoby w wieku podeszłym oraz osoby niepełnosprawne intelektualnie.
zadaniem pracowników opieki zdrowotnej będzie umożliwienie ludziom z problemami w przyswojeniu wiedzy osiągnięcia pewnego stopnia samodzielności i samostanowienia, poprawiając stan ich zdrowia i opiek.
należy pamiętać że polityka rządu związ. z promoc. zdr. i zapobieganiem chorobom opiera się na POZ, gdzie powinno się minitorować indywidualne czynniki ryzyka i doradzać w kwestii zdrowia i stylu życia
może się to odbywać okazjonalnie lub w bardziej usystematyzowanej formie np. przychodni promocji zdrowia
można to nazwać „modelem perswazji zdrowotnej”, w którym profesjonaliści starają się kształtować i modyfikować indywidualne zach. poprzez edukację zdr. i perswazję przy aktywnym udziale samych pacjentów (układ partnerski zalecany w promocji zdrowia)
W tym modelu pacjenci są zachęcani do angażowania się w aktywną analizę stylu życia. Łączy się to holistycznym podejściem do zdrowia, w którym rozpatrywany jest cały człowiek i wpływy jakim podlega.
MODEL RADYKALNY
Model profilaktyczny był krytykowany za zawartość elementów modelu med. skupijając się raczej na chorobie i ochronie przed nią aniżeli na promocji dobrego stanu zdrowia.
Podejście radykalne (Tones i Tillford 1994) próbuje rozpatrywać czynniki kształtujące zdrowie i chorobę bardziej na poziomie społecznym niż indywidualnym.
Podst. przyczyny chorób, kalectwa i śmierci leżą nie tylko w niezdrowym stylu życia jednostki i rodzin, ale także w syt. społecznych i otoczeniu w jakim ci ludzie się znajdują.
Ten model skupia się na czynnikach społecznych, ekonomicznych i politycznych, które promują niezdrowe praktyki i tworzą rzeczy/produkty groźne dla zdrowia.
Przykładem przerzucania odpowiedzialności za zdrowie tylko na jednostkę (obwinianie ofiary) jest próba przekonania ludzi do zdr. odżywiania, bez zwracania uwagi na warunki otoczenia, które promują niezdrowe odżywianie (atrakcyjność i reklama fast-food-ów) lub też nie pozwalają ludziom zdrowo się odżywiać (brak pieniędzy).
Skuteczna radykalna edukacja żywieniowa byłaby możliwa poprzez podjęcie następujących działań:
zmniejszenie biedy
wygrana walka z producentami jedzenia promującymi niezdrowe produkty i kalorie bez wartości odżywczych, sztuczne mleko dla dzieci itd.
zapewnienie pełnego zakresu zdrowych produktów żywnościowych (najlepiej subsydiowanych) w sklepach, stołówkach, restauracjach itd.
odpowiednie oznakowanie produktów żywnościowych.
PEŁNOMOCNICTWO
Podst. skł. prom. zdr. jest pełnomocnictwo, które oznacza danie jednostkom i społecznościom możliwości pełnego uczestnictwa w decydowaniu o swoim zdr. i stylu życia, który chce przyjąć.
Za podst. cel prom. zdr. uważa się osiągnięcie równości - sprawiedliwego podziału środków służących zdrowiu.
Wielu badaczy wskazuje (Tonnes i Tilford 1994), że społeczności posiadające pełnomocnictwo w sprawach zdrowia posiada umiejętności dostrzegania problemów, zagrożeń i zasobów dotyczących zdrowia w danym środowisku.
Środowisko może mieć duży wpływ na ludzi, ale ludzie mają duży wpływ na środowisko (swoje), np. poprzez lobbing lub negocjowanie potrzeb i kierunków polityki zdrowotnej i społecznej.
Główne cele modelu polegającego na posiadaniu pełnomocnictwa są powiązane z aspektami edukacji obejmującej podnoszenie świadomości w kluczowych kwestiach polityki zdrowotnej oraz wyrabianie umiejętności służących zdrowiu.
Edukacja jest zw. z 5 elementami:
zdr. społeczne - zdolność zgodnego współdziałania z ludźmi i środ. i posiadanie udanych związków międzyludzkich
zdr. psych. - zdolność uczenia się, zdolności intelektualne człowieka
zdr. emocjonalne - umiejętność kontrolowania emocji, aby osoba mogła je swobodnie wyrażać we właściwym momencie i wyrażała je właściwie, zdolność nie wyrażania emocji gdy byłoby to niemożliwe
zdr. duchowe - wiara w jednoczącą siłę i dla niektórych będzie to natura, dla innych prawa naukowe, a dla innych siły nadprzyrodzone
zdr. fiz. - zdolność wykonywania codziennych zadań bez nadmiernego zmęczenia i biologicznej integralności jednostki.
MARKETING SPOŁECZNY
Marketing społeczny zajmuje się wprowadzeniem i rozpowszechnianiem nowych pomysłów i informacji oraz zachęcaniem do przyjęcia pewnych zachowań przez określone grupy ludzi.
Samo pojęcie marketing społeczny powstało w 1971 r. w celu zdefiniowania procesu w jaki techniki i koncepcje marketingowe mogą być stosowane w kwestiach społecznych. Dużo można się w tym względzie nauczyć od świata handlu i reklamy.
Np. firmy handlowe badają społeczności w celu znalezienia sposobów wpływania na potrzeby klientów i następnie wykorzystują te wiedzę w celu sprzedania swoich przedmiotów.
Lekarze, pielęgniarki i inni promotorzy zdrowia szczególnie ci pracujący na poziomie społeczności lokalnych także potrzebują wiedzy o społecznych, klasowych, etnicznych i innych potrzebnych cechach społeczności na ich obszarze działania.
Następnie potrzebują oni zidentyfikowania potrzeb i niebezpieczeństw zdrowotnych i powiadomienia opinii publicznej, swoich współpracowników i ustawodawców o wpływie tych niebezpieczeństw na zdrowie danej społeczności.
Marketing społeczny obejmuje zastosowanie mediów do rozgłoszenia wiadomości tak szeroko jak to tylko możliwe. W centrum podejścia marketingowego znajduje się konsumenci, do których trzeba dotrzeć i wywrzeć na nich wpływ.
Możliwe są dwa sposoby działania:
pasywny - stara się rozpoznać chęci i potrzeby ludzi w kontekście „zrobienia czegoś dla nich”
aktywny, stara się tworzyć związki i oferować możliwości współdziałania pacjentów i promotorów zdrowia.
Pasywny sposób działania - podejmowany jest dla wypełnienia krótkoterminowych zadań podnoszenia poziomu wiedzy i świadomości oraz czasami zmiany zachowania, ale ich skutki nie są trwałe.
Aktywny sposób działania - pozwala na współdziałanie między laikami reprezent. społeczności i twórcami programów. Reprezentanci społeczności mogą występować jako krytycy programu w syt. gdy nie jest on właściwy dla danej społ. lokalnej ze wz. na normy społ. kulturowe i polityczne nie znane twórcom programu i w związku z tym nie uwzględnione w programie.
OGRANICZENIA
Przy użyciu mass mediów inf. zdrowotna może być łatwo ????? eduk. zdr. - nauczanie zdr. nie jest jednoznaczne z rozpowszechnianiem informacji.
Nie można poprzez media przekazywać skomplikowanych inf. i doprowadzić do zrozumienia skomplikowanych kwestii zdrowia, takiej jak np. współoddziaływania czynników ryzyka w IHS.
Nie mogą one łatwo łatwo nauczyć ludzi skomplik. technik profil. lub umiejętności współdziałania społecznego, takich jak prawidłowe samodzielnie wykonywanie samobadania piersi lub pewność siebie w radzeniu sobie z naciskami pojawiającymi się w stosunkach międzyludzkich.
Nie wywołują one zmiany podejścia ludzi o ściśle ustalonych poglądach, oni nie zapewniają potrzebnego wsparcia tym, którzy mają motywację do zmiany swojego zachowania, dla których fizyczne i społeczne warunki życia sprawiają, że jest to bardzo trudne.
Jednak media mogą przekazywać bezpośrednie i nieskomplikowane inf. (wiadomości) i potencjalnie pozytywnie wpływać na zmiany zachowań umotywowanych osób.
PROMOCJA ZDROWIA WYKŁAD NR 3
1
Kamila Nowak 2007 r.