Pojęcie pacyfizmu

Nazwa pacyfizm składa się z dwóch słów łacińskich pacyficus - wprowadzający pokój i facere - czynić. Wokół słowa pax ukształtowała się rodzina określeń związanych z pokojem. Słowo pacificator - pacyfikator określa osobę przywracającą pokój, zaś słowo pacifer - pacyfista - zwolennika pacyfizmu. Wreszcie słowo pacalis - pokojowy oznacza to, co odnosi się do pokoju.

Współcześnie pacyfizm oznacza zarówno myśl, jak i ruchy dotyczące zachowywania pokoju. W 1901 roku powstała nazwa dla określenia międzynarodowego ruchu pokoju, początkowo określanego nazwami „federalizm” i „Młoda Europa”. Francuz E. Arnaud zaproponował nazwę pacyfizm, ale upowszechnił ją Niemiec A.H. Fried w artykule „Przyjaźń, federalizm lub pacyfizm” (1901). Przedstawił tą nazwę również w innych artykułach: „Pacyfdemokracja” (1918) i „Historia jednego słowa” (1920). Pacyfizm łączy się z jego dość rozległą treścią. Z jednej strony określa się postulat warunkowego usprawiedliwienia niektórych wojen, z drugiej zaś strony postulat zapewnienia wiecznego pokoju. Pomiędzy mieszczą się umiarkowane koncepcje opierające się o postulaty ograniczenia wojen i i utrzymania trwałego pokoju. Koncepcje umiarkowane wynikają z różnorodnych ocen rodzajów wojen i pokoju. Są takie oceny, które ukazują wyższość wojny nad pokojem i oceny stawiające niżej dążenia do wiecznego pokoju niż do pokoju trwałego ograniczonego w czasie.

R. Tokarczyk, Współczesne doktryny polityczne, wyd. IX, Zakamycze, Kielce 1999, s. 455.

---