Zastaw

Ograniczone prawo rzeczowe, powodujące powstanie odpowiedzialności rzeczowej (zabezpieczenie rzeczowe). Dzieli się na:

• zwykły

• rejestrowy

Zabezpiecza głównie pożyczki krótkoterminowe, ponieważ procedura jego ustanowienia jest znacznie prostsza, niż w przypadku hipoteki. Kredyt zabezpieczony zastawem zwie się kredytem lombardowym ;p

Zastawnik - wierzyciel zabezpieczony zastawem.

Zastawca - właściciel zastawianego przedmiotu.

• Zastaw zwykły:

• na rzeczach ruchomych

• na prawach

Zasada rozdzielności przedmiotu zastawu i hipoteki - zastawem można obciążyć wszystko, na czym nie da się ustanowić hipoteki (a więc nie mozna zastawić użytkowania wieczystego.

Może być:

• umowny (na podstawie umowy zastawniczej) - zawarcie umowy jest czynnością

• rozporządzającą

• przysparzającą.

• kauzalna (causa cavendi)

• realną (dla swej ważności wymaga wydania rzeczy zastawnikowi).

• do wydania rzeczy stosuje się przepisy o przeniesieniu posiadania, ale tylko te sposoby, które prowadzą do przeniesienia corpsu (traditio corporalis, traditio longa manu, ale nie constitutum possesorium xD).

• zastawnik jest posiadaczem zależnym

• strony mogą się umówić, że rzecz będzie wydana osobie trzeciej (zwanej dzierżycielem).

• zastaw wygasa z chwilą zwrotu rzeczy zastawcy (ale nie, gdyby zastawca samowolnie rzecz odebrał).

• ustawowy (powstający ex lege) - jest kilka przypadków, w których kodeks przewiduje powstanie takiego zastawy - e.g. z art. 670 KC - w umowie najmu, gdy najemca nie płaci czynszu, ex lege powstaje zastaw na wszystkich rzeczach wniesionych do mieszkania przez najemcę (szczegóły za rok na zobowiązaniach ;p).

• przymusowy - zastaw skarbowy z Ordynacji podatkowej - powstaje w drodze decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego - powstaje z dniem wpisu do rejestru (wpis konstytutywny). Rejestr prowadzi Naczelnik Urzędu Skarbowego. Minimalna wartość przedmiotu zastawu - 10 000 PLN.

• Cechy zastawu:

• akcesoryjny

• ALE można zabezpieczyć zobowiązanie przyszłe

• zbywalny - tylko razem z wierzytelnością (prawa związane)

• wierzytelność zabezpieczona - nie musi być pieniężna

• dla wierzytelność niepieniężnej - zabezpiecza odszkodowanie w razie niewykonania zobowiązanaia.

• kolizja z innymi prawami rzeczowymi:

• z innym prawem rzeczowym - zastaw ma pierwszeństwo, nawet jeżeli tamto prawo powstało wcześniej (ale warunkiem jest bona fides zastawnika, i.e. niewiedza co do istnienia tamtych praw)

• z innym zastawem - prior tempore, potior iure.

• Zastaw na prawach - nie można zastawić praw:

• podlegających hipotece

• niezbywalnych

• nie posiadających wartości rynkowej

• można więc zastawiać wierzytelności, udziały, akcje etc.

Powstaje również w drodze umowy - wymaga się waloru daty pewnej. Nie wymaga wydania rzeczy (dziwne... ;p). Zamiast tego zastawca musi:

• wydać dokument, z którego wynika prawo jeśli jest to dokument na okaziciela.

• poczynić indos, jeśli prawo wynika z dokumentu zbywalnego przez indos

• pisemnie zawiadomić dłużnika wierzytelności - w pozostałych przypadkach

Uprawnienia z zastawu na prawie:

• wezwanie dłużnika (zastawionego prawa) do zapłaty.

• branie udziału w odbiorze świadczenia (alternatywą jest złożenie świadczenia do depozytu sądowego).

Zastaw rejestrowy

Ma ułatwiać prowadzenie działalności gospodarczej - służy pozostawieniu możliwości używania zastawionych przedmiotów. Nie wymaga on wydania rzeczy, wystarczy wpis w rejestrze zastawów

Cechy.

• ekskluzywny - służy tylko zabezpieczeniu roszczeń podmiotów publicznych i profesjonalnych:

• Skarbu Państwa

• państwowe osoby prawne

• j.s.t.

• banki

• przedsiębiorcy

• ALE kiedy udziela się pożyczki łącznie, a nie wszyscy należą do w/w grupy, można ustanowić zastaw rejestrowy, ale tylko wymienieni wierzyciele mogą wykonywać uprawnienia wierzyciela (administrator zastawu).

• tylko na wierzytelności pieniężne

• tylko umowny

• może obejmować zbiór rzeczy, albo praw stanowiących całość gospodarczą (e.g. przedsiębiorstwo).

• można zastawić rzecz przyszłą; ALE obciążenie powstaje dopiero z chwilą nabycia rzeczy przez zastawcę (jest to więc zastaw po warunkiem zawieszającym).

• akcesoryjny

• można w drodze umowy uchylić akcesoryjność w zakresie wygaśnięcia - zastaw będzie trwał po spłacie zobowiązania; będzie oczekiwał na powstanie nowych długów, które będzie mógł zabezpieczać.

• kolizje:

• z innym prawem rzeczowym - prior tempore potior iure

• z innym zastawem rejestrowym - o pierwszeństwie decyduje chwila złożenia wniosku o wpis do rejestru zastawów, a jeżeli złożono je jednocześnie, to pierwszeństwo jest równe - wierzyciele będą zaspokajani proporcjonalnie.

• uprawnienia zastawnika:

• egzekucja z rzeczy i zaspokojenie z ceny (domyślny, jeśli umowa nie stanowi inaczej)

• przejęcie rzeczy obciążonej na własność za ewentualną spłatą nadwyżki wartości (w ciągu 2 tygodni)

• sprzedaż rzeczy w drodze przetargu (dokonanego przez notariusza /. komornika) - nie ma tu wymogu zachowania wymogów KPC w odniesieniu do egzekucji

• pobór zysków do zaspokojenia; JEŻELI przedmiotem jest przedsiębiorstwo (można ustanowić zarządcę)

• przez wydzierżawienie osobie trzeciej i zaspokojenie z czynszu (JAK WYŻEJ)

Rejestr zastawów prowadzą sądy rejonowe. Jest jawny formalnie w pełni (każdy może zajrzeć i uzyskać odpis), a także materialnie:

Zasada zupełności - nie można stawiać zarzutu nieznajomości rejestru

Zasada prawdziwości - strony nie mogą się powołać na nieprawdziwość względem osób trzecich.

Wyjątek stanowią rzeczy, które już wcześniej znajdowały się w dzierżeniu właściciela, więc nie trzeba jej znów wydawać ;p

Oświadczenie o zbyciu umieszczane na samym dokumencie.