Socjalistyczna Czechosłowacja
Po II wojnie światowej reaktywowano Czechosłowację, ale bez Rusi Zakarpackiej inkorporowanej do Ukraińskiej SRR (przyłączono za to niewielkie skrawki terytorium w okolicach Bratysławy, odebrane Węgrom).
5 kwietnia 1945 ogłoszono w Koszycach powstanie nowej, demokratycznej Czechosłowacji.
W latach 1945-48 w rządach uczestniczyli obok promoskiewskich komunistów przedwojenni politycy socjaldemokratyczni i ludowi (prezydentem został ponownie Edvard Beneš, który powrócił z londyńskiej emigracji).
Ministerstwo spraw wewnętrznych, policja oraz tzw. resorty siłowe zostały zdominowane przez partię komunistyczną. Jej dążenia doprowadziły do eliminacji z życia politycznego większości partii prawicowych, a także do stopniowego ograniczania demokracji.
Na początku 1948 doszło w kraju do tzw. przewrotu lutowego (w komunistycznej Czechosłowacji zwanego Vítězný únor - "zwycięski luty" ) i pełnego przejęcia władzy przez komunistów. Prezydent Edvard Beneš zatwierdził po przewrocie nowy rząd, na którego czele stanął przewodniczący Komunistycznej Partii Czechosłowacji Klement Gottwald. Dwa miesiące później, prezydent odmówił podpisania nowej, komunistycznej konstytucji i w maju 1948 ustąpił ze stanowiska.
Okres stalinowski był w Czechosłowacji bardziej dramatyczny i nie skończył się tak jak w Polsce czy na Węgrzech w 1956, lecz trwał aż do 1960, kiedy zaczęła się powolna odwilż, czego świadectwem jest rozwój kultury (film, teatry, czasopisma).
W 1964 formował się reformatorski ruch i zaczęto próbować reformę gospodarki. Proces ten osiągnął kulminację w praskiej wiośnie.
W 1968 wojska Układu Warszawskiego - w tym PRL - przeprowadziły agresję na Czechosłowację. Powodem były reformy praskiej wiosny prowadzone pod hasłem Socjalizmu z ludzką twarzą przez tamtejszą partię komunistyczną pod kierownictwem Słowaka Alexandra Dubčeka. Interwencja przywróciła do władzy twardogłowych komunistów, którzy sprawowali władzę, aż do 1989 do zwycięstwa tzw. aksamitnej rewolucji.
Odtąd Czechosłowacja miała trzy rządy i trzy parlamenty - federalny (Federální shromáždění), czeski (Česká národní rada) i słowacki (Slovenská národní rada).
Rozpad państwa
Od chwili odzyskania niezależności po aksamitnej rewolucji między czeską i słowacką częścią Republiki uwidaczniały się różnice w stosunku do wspólnego państwa, czego przejawem była wojna o myślnik na początku 1990 r.
W 1992 wbrew znacznej części opinii publicznej elity polityczne Czech i Słowacji (szczególnie duża w tym rola Václava Klausa i Vladimíra Mečiara) zadecydowały o rozwiązaniu państwa związkowego, czemu do końca przeciwni byli prezydent Václav Havel oraz lider chadeków słowackich Czarnogursky.
Ustalono równy parytet walut państwowych, który nie utrzymał się długo z powodu kłopotów gospodarczych Słowacji. Stosowne ustalenia Zgromadzenie Federalne podjęło 26 listopada.
Z dniem 1 stycznia 1993 federacja przestała istnieć.