OPARZENIA

Oparzenie jest jednym z najczęstszych i najcięższych urazów wieku dziecięcego. Jego skutki pozostają najczęściej na całe życie.

Oparzeniu ulegają zwykle dzieci między 1 a 4 rokiem życia, tj. w okresie dużej ruchliwości dziecka.

Oparzeniu ulegają dzieci najczęściej :

• w warunkach domowych przez oblanie gorącym płynem ( np. „kawowe” )

• przez kontakt z ogniem, żelazkiem, piecykiem elektrycznym

• w czasie pożaru

• w czasie wybuchu gazów łatwopalnych

• w czasie zabawy z materiałami wybuchowymi

• w czasie zabawy z urządzeniami elektrycznymi

Oparzenia dzielimy na :

1. TERMICZNE ( spowodowane wysokimi temperaturami )

2. ELEKTRYCZNE ( na skutek działania prądu elektrycznego )

3. CHEMICZNE ( spowodowane działaniem żrących : kwasów, zasad )

OPARZENIE wywołuje u dziecka :

• skutki miejscowe

• skutki ogólne

Nasilenie tych zmian zależy od :

• temperatury płynu parzącego

• jego właściwości fizycznych

• od czasu ekspozycji na ciepło

• od wieku dziecka

PODZIAŁ OPARZEŃ

OPARZENIE I STOPNIA

To najlżejsza postać oparzenia, powstała w wyniku krótkotrwałego działania wysokiej temperatury.

Dochodzi tu do rozszerzenie naczyń włosowatych powierzchownej warstwy skóry i do jej obrzęku.

Powstaje :

• wyraźne zaczerwienienie skóry - rumień skórny

• bolesne pieczenie i napięcie

• martwica powierzchownych warstw naskórka, a następnie odwarstwienie i złuszczanie ich

Oparzenie :

• goi się samoistnie w ciągu tygodnia

• nie pozostawia blizn

• jeżeli jego powierzchnia jest rozległa, dochodzi do ogólnoustrojowych zaburzeń, tzn. wstrząsu oparzeniowego

OPARZENIE II STOPNIA

Dzieli się na :

IIa - obejmujące powierzchowne warstwy skóry właściwej

IIb - dotyczące głębokich warstw skóry

Oparzenie IIa :

• dochodzi do tworzenia pęcherzy wskutek gromadzenia się wysięku odwarstwiającego naskórek od skóry właściwej

• bolesność okolicy oparzonej jest bardzo silna

• gojenie powierzchni oparzenia następuje przy braku powikłań po około 2 tygodniach leczenia

Oparzenie IIb :

• obejmuje głębokie warstwy skóry właściwej łącznie z jej przydatkami

• częściowe zniszczenie zakończeń nerwów czuciowych powoduje, że oparzenie jest mniej bolesne

• gojenie długie, często wymaga pokrycia przeszczepami skórnymi

OPARZENIE III STOPNIA

Obejmuje skórę aż do tkanki tłuszczowej, czasem uszkodzeniu ulega również tkanka tłuszczowa, powięzie i mięśnie.

Rana w oparzeniu III stopnia jest :

• sucha

• twardawa

• białoszara lub brunatna

Gojenie :

• długie

• często powikłane zakażeniem

• występują głębokie blizny i przykurcze doprowadzające do kalectwa

OPARZENIE IV STOPNIA

Wyróżniane przez niektórych autorów.

Jest to zniszczenie skóry, tkanki podskórnej, mięśni, kości.

Wyróżnia się 3 fazy choroby oparzeniowej :

1. Wstrząs, do którego dochodzi bezpośrednio po oparzeniu, ale mogący wystąpić także drugiego i trzeciego dnia

2. Okres rozpadu tkanek ( faza kataboliczna, toksemia ), trwający 2-3 tygodnie

3. Okres gojenia ( faza anaboliczna )

WSTRZĄS OPARZENIOWY

Reakcje ogólne ustroju dziecka wynikają z nagłego, odruchowego pobudzenia czynności OUN, co powoduje odruchową nadczynność ośrodków naczynioruchowych , układu współczulnego, nadnerczy i przysadki.

Charakterystyczne dla wstrząsu oparzeniowego jest :

• zmniejszenie objętości krwi krążącej, z powodu utraty osocza, wody i elektrolitów z powierzchni oparzonej skóry

• ucieczka tych elementów przez śródbłonek naczyń

• zaleganie płynu tkankowego w przestrzeniach międzynaczyniowych

• zwolnienie przepływu krwi

• zmniejszenie objętości wyrzutowej serca

• zmniejszenie przepływu krwi przez tkanki

• narastające ich niedotlenienie

• rozwijanie się kwasicy metabolicznej i oddechowej

• upośledzenie czynności nerek, wątroby, płuc, OUN, przewodu pokarmowego

Postępowanie :

1. Jak we wstrząsie urazowym

2. Zapewnić drożność dróg oddechowych

3. Sonda dożołądkowa, cewnik w pęcherzu, dostęp do żyły, pomiar OCŻ

4. Pomiary godzinowe : RR, tętna, ciepłoty, oddechów, diurezy, wartości morfotycznych krwi

5. Leki p-bólowe

6. Przeciwdziałanie zakażeniom

7. Ocena rozległości oparzenia

8. Uzupełnienie szczepień p-tężcowych

9. Płyny dożylnie

Zmiany miejscowe :

Podczas oparzenia największym uszkodzeniom ulega warstwa tkanki, na którą bezpośrednio zadziałał czynnik termiczny.

W warstwie tej dochodzi, wskutek koagulacji białka tkankowego do :

• całkowitego zatrzymania procesów życiowych

• martwicy

W warstwie sąsiedniej, mniej uszkodzonej :

• przepływ krwi w naczyniach włosowatych początkowo jest zachowany

• następnie narasta obrzęk tkankowy

• dochodzi do upośledzenia krążenia, uszkodzenia tkanki i jej następowej martwicy

• pogłębiania się oparzenia i często w ciągu 48 godzin do 72 godzin zmiana stopnia oparzenia np. z II na III

• pogłębianie się martwicy zostaje zahamowane w warstwie tkanki mającej wystarczające ukrwienie - w warstwie tej rozwija się odczyn zapalny

Demarkacja :

• odbywa się w zależności od głębokości oparzenia w różnym okresie

• samoistne oddzielanie się tkanek martwiczych następuje w wyniku działania enzymów rozpuszczających kolagen

• w oparzeniach głębokich proces ten musi być wspomagany chirurgicznym oczyszczaniem tkanek

Gojenie rany w oparzeniach powierzchownych :

następuje w wyniku naskórkowania z dna rany z mieszków włosowych i gruczołów potowych

Gojenie rany w oparzeniach głębokich :

• po oddzieleniu tkanek martwiczych dno rany pokrywa się ziarniną

• naskórkowanie odbywa się od brzegów rany, pokrywając stopniowo ziarninę

• na dużych powierzchniach oparzeniowych powstają : blizny, przykurcze i ograniczenie ruchomości stawów

Postępowanie z dzieckiem oparzonym

1. Miejsce oparzenia należy natychmiast ochłodzić przez polanie strumieniem zimnej wody lub zanurzenie oparzonej części ciała w wodzie.

( ogranicza się głębokość oparzenia, zmniejsza się ból, zwęża naczynia krwionośne, zapobiega się tworzeniu obrzęku )

• w rozległych oparzeniach gwałtowne ochłodzenie może pogłębić rozpoczynający się wstrząs

2. Następnie rozebrać dziecko

3. Zawinąć w czyste prześcieradło

4. Ocenić stan ogólny dziecka i rozległość oparzenia

5. Podać lek p-bólowy

6. Każde dziecko do 2 roku życia niezależnie od wielkości powierzchni oparzenia, powinno być przewiezione do Oddziału Chirurgii Dziecięcej !

7. Każde dziecko z oparzeniem głowy, szyi, krocza, pośladków niezależnie od wieku, oraz dziecko z objawami wstrząsu musi być hospitalizowane w Oddziale Chirurgii Dziecięcej !

8. Transport do Szpitala odbywa się karetką „R”

9. Podczas dłuższego transportu podać :

płyny dożylnie 5% glucozę z 0.9% NaCl w stosunku 2:1

przy oparzeniu do 30% powierzchni ciała 4 ml/kg/ na 1 godzinę

przy oparzeniu powyżej 30% powierzchni 6 ml/kg/ na 1 godzinę

10. Rozpoczęcie uzupełniania niedoborów wody, elektrolitów, koloidów oraz wyrównywanie zaburzeń równowagi kwasowo - zasadowej.

Do obliczenia powierzchni oparzonej skóry służą :

1. tablice von Meeha dla niemowląt ( % lub cm² )

2. tablice Lunda i Browdera dla dzieci starszych

Oblicza się powierzchnię oparzoną w procentach powierzchni ciała dziecka lub centymetrach kwadratowych tej powierzchni.

Tablice Lunda i Browdera podają procent powierzchni oparzonej.

Znając wzrost i masę ciała dziecka należy odczytać

z nomogramu powierzchnię jego ciała, a następnie obliczyć powierzchnię oparzenia w centymetrach kwadratowych.

„Reguła 9”

U dzieci powyżej 14 roku życia ocenia się odsetek oparzonej powierzchni stosując tzw. Regułę 9 lub porównuje się powierzchnię oparzoną do powierzchni dłoni pacjenta.

Dłoń stanowi ok. 1% powierzchni ciała.

U dzieci młodszych powierzchnia głowy stanowi większy odsetek całkowitej powierzchni ciała.

„Reguła 9”

9% całkowitej powierzchni ciała stanowią :

• powierzchnia całej głowy

• powierzchnia całej kończyny górnej

• przednia lub tylna powierzchnia kończyny dolnej

• połowa przedniej lub tylnej powierzchni tułowia

• krocze 1%

Oparzenie skóry obejmujące powyżej 15% powierzchni ciała dorosłego, a 10% powierzchni ciała dziecka należy traktować jako ciężkie, mogące powodować reakcję ogólną pod postacią wstrząsu

.

Pediatria - Oparzenia

4

---