Choroba oparzeniowa u dzieci
Tablica Berkowa wykazująca odsetkowy stosunek powierzchni poszczególnych części ciała do ogólnej powierzchni ciała u dzieci
Reguła dziewiątek wg Wallace^a
Diagram Lunda-Browdera do oceny odsetka oparzonej powierzchni ciała u dzieci
Objawy
Hipowolemia
Wstrząs
Wtórne uszkodzenie narządów(choroba oparzeniowa z obrzękiem mózgu,niewydolnością oddechową i nerkową,wątrobą wstrzasową,DIC,niedrożnością porażenną)
Przy rozległych oparzeniach głowy i szyi należy podejżewać również oparzenie dróg oddechowych.Inhalacja płomienia lub gorących gazów powoduje ciężkie zapalenie tchawicy i oskrzeli oraz zapalenie płuc.Szybko może dojść do zamykającego głośnię obrzęku,poprzedzonego przez stridor ,obfitą wydzieline z dróg oddechowych,duszność i sinice.
Pierwsza pomoc
Odizolować dziecko od zródła energii cieplnej(ugaszenie płonącego ubrania,zdjęcie zalanego wrzątkiem odziania)
Oparzoną skórę natychmiast schłodzić zimną wodą,póżniej przykryć sterylnym materiałem
Podaż płynów:0,9%NaCl 10-20 ml/kg przez 1 h ,ewentualnie powtórzyć
Zapewnić dostęp do żyły w oparzeniach >Istopnia i >10% powierzchni ciała
Analgetyki,np.petydyna(Dolargan,Dolcontra)0,5-1-2mg/kg ,ketamina (Calypsol,Ketanest)1-2mg/kg i.v.
Intubacja przy duszności,stridorze ,sinicy ,oparzeniach w rejonie twarzy,szyi,z obrzękiem błon śluzowych dróg oddechowych
Rozpoznanie
Ocena sytuacji oddechowej(ARDS)
Ocena stanu świadomości
Częstość serca ,RR
Diureza
O.C.Ż(przy wstrząsie)
Badania laboratoryjne(morfologia,elektrolity,mocznik,kreatynina,białko
Regularne posiewy z rany
Leczenie
Uzupełnienie płynów ponad zapotrzebowanie fizjologiczne(w pierwszych 24 h 5mlxkgx%oparzonej powierzchni w postaci0,9%NaCl i 5%glukozy w stosunku 1:1
Wyrównanie kwasicy roztworem NaHCO3 przy pH<7,25
Analgezja
Przetoczenie masy erytrocytarnej,gdy Ht<30-35%
Zywienie parenteralne od 2-3 dnia,doustne wysokokaloryczne
Dawka przypominająca anatoksyny tężcowej
Oparzenia tego typu wywołują substancje żrące: stężone kwasy, ługi, sole wybranych metali ciężkich oraz gazy bojowe (np. luizyt, iperyt).
Obraz kliniczny oparzenia chemicznego zależy od substancji parzącej ,jej stężenia i czasu działania.
Oparzenia kwasami
Do oparzeń dochodzi zarówno kwasami mineralnymi: siarkowym, solnym, azotowym, fluorowodorowym, jak i pochodzenia organicznego; np. octowym, karbolowym.
Kwasy powodują martwicę skrzepową obszaru oparzonego.
Mogą powstać oparzenia od powierzchownych do zajmujących całą grubość skóry
Oparzenia ługami
Najczęściej dochodzi do oparzeń ługiem sodowym (tzw. soda kaustyczna), ługiem potasowym i wapnem niegaszonym.
Zasady powodują zazwyczj martwice rozpływną i zniszczenie głębszych tkanek.
Często tworzą się miękkie,brązowane strupy.
W zależności od tego ,jaki związek chemiczny spowodował oparzenie ,mogą wystąpić:
Hipokalcemia
Kwasica
Spadek ciśnienia tętniczego
Martwica nerek i wątroby
Postępowanie
Należy usunąć parzące środki chemiczne ,również skażoną odzież
Obfite spłukanie wodą.Do przemywania oczu,które powinno trwać nieprzerwanie co najmniej godzine,należy użyć 1-2 l soli fizjologicznej
Wyjątkami w których płukanie nie jest wskazane,są:pierwiastki metaliczne(sód,potas,magnez),które należy pokryć olejem mineralnym oraz fenol,który neutralizuje się za pomocą glicerolu lub alkoholu izopropylowego
W przypadku poważnych oparzeń kwasami fluorowodorowym,chromowym i szczawiowym wskazane są monitorowanie czynności serca i oznaczenie stężeń elektrolitów wraz z wapniem,mocznika i kreatyniny.
Leczenie oparzeń chemicznych jest takie samo jak termicznych- przetaczanie płynów , leki przeciwbólowe i profilaktyka przeciw tężcowa
Porażenie prądem
Najczęściej wywołane jest działaniem o niskim napięciu (220 V) w domu.
Większość porażeń prądem zdarza się u małych dzieci ,dorastających chłpoców i osób narażonych zawodowo.
Prąd elektryczny powoduje uszkodzenie przez bezpośrednie działanie na komórki oraz przez uszkodzenia termiczne wywołane ciepłem powstającym wskutek oporu tkanek
Podczas przepływu prądu przez ciało największych uszkodzeń doznają nerwy, naczynia krwionośne i mięśnie.Może to być martwica skrzepowa ,obumarcie neuronów i uszkodzenie naczyń
Objawy
Znamiona prądu w miejscu wejścia i wyjścia;przy dużej mocy prądu,ewentualnie sięgającej głeboko martwicy tkanek ,choroba może przebiegać z mioglobiniurią i ostrą niewydolnością nerek.
Zaburzenia rytmu serca(asystolia,migotanie komór)
O.U.N : utrata przytomności ,napad drgawek,zatrzymanie oddechu,porażenia.
Diagnostyka
Kontrola podstawowych funkcji życiowych
Badanie neurologiczne
Monitorowanie EKG
Jonogram , mocznik , kreatynina
Enzymy mięśniowe (CK i izoenzymami)
Kontrola diurezy
Postępowanie
Przerwać dopływ prądu
Zapewnić drożność dróg oddechowych oraz oddychanie i krążenie
Tlen o wysokim przeplywie należy podawać przez maske twarzową
Krystaloidy przetacza się dożylnie w początkowej dawce 20 -40 ml/kg
Jeśli stwierdza się rabdomiolize,należy alkalizować mocz mocz podając 50 mEq wodorowęglanu sodu na każdy litr przetaczanych płynów.
Należy stosować profilaktyke tężca
Przy mioglobinurii forsowna diureza z 20% mannitolem 0,5-1 g/kg i furosemidem 1-2 mg/kg co 6 h
Bibliografia
„Medycyna ratunkowa” Juliusza Jakubaszki Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner Wrocław 2003
„Poradnik Kliniczny”S.Illing S.Spranger Wydanie 1 polskie pod redakcją P.Albrechta W.M. Urban&Partner 2001
„Encyklopedia Zdrowia Dziecka” prof.dr hab..med Krystyna Bożkowa PZWL Warszawa 1987
„Chirurgia W Zarysie”prof..dr med. John L.Wilson PZWL 1969