Rozliczenie niespłaconej należności, na którą wcześniej utworzono odpis aktualizujący
Jesteśmy spółką jawną. Prowadzimy działalność w zakresie handlu. W 2002 r. sprzedaliśmy kontrahentowi towar, za który nie otrzymaliśmy zapłaty. Wobec naszego odbiorcy wszczęto postępowanie upadłościowe. W 2004 r. utworzyliśmy odpis aktualizujący na należność główną i odsetki. W 2009 r. otrzymaliśmy część naszej należności. O otrzymaną kwotę zmniejszyliśmy odpis. W styczniu 2010 r. otrzymaliśmy informację, że 30 października 2009 r. zakończyło się postępowanie upadłościowe naszego dłużnika. Jak rozliczyć nierozliczoną kwotę odpisu aktualizującego figurującą na koncie 28?
Zasady dokonywania odpisów aktualizujących wartość należności określone są w art. 35b ustawy o rachunkowości. Z przepisów tych wynika m.in., że:
wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego, m.in. w odniesieniu do należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości - do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym,
odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych - zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizujący.
Utworzenie odpisu aktualizującego wartość należności od dłużnika
W księgach rachunkowych dokonanie odpisu aktualizującego wartość należności od dłużnika postawionego w stan upadłości ujmowane jest zapisem:
1) z tytułu operacji finansowych (tutaj: ewentualne odsetki za zwłokę w zapłacie): |
- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe", |
2) z innych tytułów (tutaj: należność z tytułu sprzedaży towarów): |
- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne", |
Rozwiązanie odpisu aktualizującego w związku ze spłatą części należności
W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość należności (np. spłata należności), równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa wartość należności i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych na podstawie art. 35c ustawy o rachunkowości. Zatem spłatę należności objętej odpisem aktualizującym ujmuje się w księgach, zapisem:
1) potwierdzenie wpływu środków pieniężnych od kontrahenta: |
- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący", |
2) rozliczenie dokonanego odpisu aktualizującego w związku ze spłatą należności: |
- Wn konto 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności", |
Wyksięgowanie odpisu aktualizującego w związku z uznaniem należności za nieściągalną
Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość. Wynika to z art. 35b ust. 3 ustawy o rachunkowości. W związku z tym - w sytuacji opisanej w pytaniu - wyksięgowanie niespłaconej części należności, na którą jednostka dokonała uprzednio odpisu aktualizującego jej wartość, powinno nastąpić jednocześnie z wyksięgowaniem tego odpisu aktualizującego, zapisem:
- Wn konto 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności",
Nie dokonuje się już zapisów na kontach wynikowych, tj. nie odnosi się odpisu aktualizującego na dobro pozostałych przychodów operacyjnych, a wartości należności w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. |
Przykład
I. Założenia:
1. Jednostka sprzedała kontrahentowi towary o wartości netto: 1.639,35 zł plus VAT: 360,65 zł. Kwotę netto zaliczono do przychodów należnych. Kontrahent nie dokonał jednak zapłaty za sprzedane mu towary.
2. W 2003 r. wszczęto postępowanie upadłościowe dłużnika. Jednostka zgłosiła swoją wierzytelność wraz z odsetkami.
3. Na całą kwotę wierzytelności (należność główna: 2.000,00 zł + odsetki: 340,00 zł) jednostka utworzyła odpis aktualizujący.
4. W 2009 r. dłużnik spłacił wierzytelność w kwocie: 612,59 zł.
5. W styczniu 2010 r. przed zamknięciem ksiąg rachunkowych za 2009 r. jednostka otrzymała pismo syndyka informujące, iż 30 października 2009 r. zakończono postępowanie upadłościowe dłużnika.
II. Dekretacja w księgach 2009 r.
Opis operacji |
Kwota |
Konto |
|
|
|
Wn |
Ma |
1. WB - spłata części wierzytelności |
612,59 zł |
13-0 |
20 |
2. PK - rozliczenie dokonanego odpisu aktualizującego w związku ze spłatą należności (spłatę tę jednostka zaliczyła na spłatę należności głównej) |
612,59 zł |
28 |
76-0 |
3. PK - wyksięgowanie niespłaconej części należności na podstawie informacji otrzymanej od syndyka |
1.727,41 zł |
28 |
20 |
III. Księgowania: