Kazusy - Postępowanie administracyjne
Kazus 1
Pismem z 19 maja 2006 roku Jan B. zwrócił się do Ośrodka Pomocy Społecznej z wnioskiem o przyznanie pomocy w postaci zasiłku celowego. Kierownik OPS, działający z upoważnienia prezydenta miasta, decyzją z dnia 14 czerwca 2006 roku odmówił Janowi B. przyznania świadczenia, motywując swe rozstrzygnięcie krótkim stwierdzeniem, że wprawdzie wnioskodawca spełnił kryteria ustawowe, jednakże decyzja o zasiłku ma charakter uznaniowy, co oznacza, że wydający ją organ ma pełną dowolność wyboru treści rozstrzygnięcia.
Art. 39 ust 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej, mający zastosowanie w tej sprawie stanowi, że: „W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. Zasiłek ten może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupów żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, drobnych remontów i napraw etc”.
Pytania:
Wyjaśnij stwierdzenie „charakter uznaniowy”.
„Charakter uznaniowy” dotyczy zasiłków celowych, które są świadczeniem fakultatywnym - przyznanie go uzależnione jest jedynie od oceny rozstrzygającego, ponieważ nie ma on obowiązku przyznania zasiłku celowego. Art. 39 ust 1 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Dz. U. 2004 nr 64 poz. 593 daje możliwość przyznania świadczenia bądź jego odmowy po ówczesnym wzięciu pod uwagę sytuacji materialnej, bytowej oraz rodzinnej wnioskującego. Każde rozstrzygnięcie nawet to niekorzystne dla wnioskującego będzie legalne.
.
Czy organ ma obowiązek uzasadniania przyczyn odmowy?
Organ wydając swą decyzję powinien ją uzasadnić zarówno pod względem prawnym, jak i faktycznym, czyli wskazać okoliczności, którymi kierował się podczas wydawania decyzji. Uzasadnienie jest obowiązkowym elementem każdej decyzji administracyjnej wydawanej zarówno przez organy jednoosobowe, jak i kolegialne. Uzasadnienie powinno być realne, adekwatne, motywować rozstrzygnięcie oraz zgodne z art. 107 § 3 KPA, a nie pozorne.
Czy od decyzji uznaniowe służy odwołanie do organu wyższego stopnia?
Zasada dwuinstancyjności postępowania - art. 15 KPA, art. 127 KPA - zapewnia stronom prawo do dwukrotnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy. Od każdej decyzji odnoszącej się do świadczeń socjalnych oraz zasiłków służy prawo odwołania, które rozstrzygać w tym wypadku będzie Samorządowe Kolegium Odwoławcze.
Czy decyzje uznaniowe podlegają kontroli sądowo - administracyjnej?
Tak podlegają kontroli sądowo - administracyjnej art. 3 §2 pkt 1 PSA. Wszelkie skargi dotyczące powyższej sprawy należy kierować do Wojewódzkich Sądów Administracyjnych właściwych dla miejsca zamieszkania wnioskującego. Kontroli zostanie poddana legalność decyzji, czy organ administracyjny dokładnie zbadał sprawę oraz zebrał materiał dowodowy.
Jak oceniasz zachowanie organu w kontekście zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa?
Organ wydający wspomnianą decyzję nie wykazał się szczególną dbałością o uzasadnienie odmowy, co sprawiło, iż wnioskujący nie pogłębił swego zaufanie wobec organu państwa. Powyższa zasada odnosząca się do pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa mówi, iż organ powinien dbać o zachowanie zasady równości traktowania stron, wszelkie wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść uczestników postępowania, powstępowanie powinno być prowadzone rzetelnie i szybko, a pracownicy winni służyć pomocą, tłumaczyć, informować i pouczać obywatela, co niestety nie nastąpiło.
Kazus 2
Antoni S. mieszkający w Poznaniu, zwrócił się do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie z wnioskiem o przyznanie pomocy społecznej w postaci zasiłku celowego w kwocie 100 zł na zakup odzieży. Decyzją z dnia 11 czerwca 2007 roku Kierownik MOPS działający z upoważnienia prezydenta miasta odmówił przyznania wnioskowanego zasiłku uzasadniając swoją decyzję brakiem właściwości miejscowej.
Ustawa o pomocy społecznej mówi, że „właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania wnioskodawcy”.
Pytania:
Jakie są zasady ustalania właściwości miejscowej organów postępowania administracyjnego?
Zasady ustalania właściwości miejscowej organów postępowania administracyjnego określa KPA, a dokładniej art. 21.§1 mówiący, iż:
w sprawach dotyczących nieruchomości wg miejsca jej położenia, a jeżeli nieruchomość znajduje się na obszarze większej ilości organów to orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości.
W przypadku prowadzenia zakładu pracy wg miejsca, w którym zakład pracy jest, był bądź będzie prowadzony.
We wszelkich innych sprawach wg miejsca zamieszkania w kraju, a w przypadku braku miejsca zamieszkania w kraju wg miejsca pobytu strony lub jednej ze stron, gdy natomiast nie ma w kraju miejsca zamieszkania lub pobytu to wg miejsca ostatniego zamieszkania w kraju.
Powyższy artykuł zastrzega też, iż jeżeli nie można ustalić miejsca zamieszkania to sprawę musi rozstrzygać organ, w którym nastąpiło wszczęcie postępowania, a jeżeli brak takowego miejsca to sprawę przejmuje organ właściwy dla obszaru dzielnicy Śródmieście w mieście stołecznym Warszawie.
Co powinien zrobić z wnioskiem krakowski MOPS?
Krakowski MOPS nie może rozstrzygnąć sprawy złożonej przez Antoniego S., ponieważ ma obowiązek przestrzegania z urzędu swojej właściwości o czym mówi art. 19 KPA. W tej sytuacji Krakowski MOPS powinien przesłać wniosek Antoniego S. do organu właściwego z miejscem zamieszkania wnioskującego, czyli Poznańskiego MOPS u - art. 65 § 1 KPA
Czy zasadnym jest wydanie w powyższej sprawie decyzji odmownej z powyższym uzasadnieniem?
Jak najbardziej tak, ponieważ Krakowski MOPS nie miał kompetencji do wydania pozytywnej decyzji w powyższej sprawie. Antoni S. nie mieszka w Krakowie, a w Poznaniu.
Czy powyższa decyzja posiada jakieś istotne wady?
Decyzja Krakowskiego MOPSu jest zgodna z prawem, ale powinna zawierać wyjaśnienie i pouczenie, które by poinstruowały Antoniego S., do którego organu powinien złożyć swój wniosek. Krzywdzący jest także fakt, iż Krakowski MOPS nie przekazał wniosku Antoniego S. do organu właściwego z miejscem zamieszkania wnioskującego, czyli Poznania.
Biorąc pod uwagę, że sprawy zasiłków celowych są zadaniami własnymi gminy, jaki organ będzie w tym przypadku organem wyższego stopnia?
art. 17 KPA mówi, iż organem wyższego stopnia w powyższym przypadku jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.
Kazus 3
Joanna B. i jej sąsiadka Alina C. były stronami postępowania w sprawie warunków zabudowy. Dnia 15 maja 2006 roku Joanna B. zauważyła Alinę C. spacerującą pod rękę z Andrzejem G. - pracownikiem urzędu miasta upoważnionym do rozpatrzenia jej sprawy. Po tym fakcie Joanna B. dowiedziała się od sąsiadów, że Alina C. i Andrzej G. regularnie się spotykają i są zaręczeni.
Pytania:
Jakie są przyczyny wprowadzenia do KPA regulacji wyłączenia pracownika organu administracji publicznej?
Wyłączenie pracownika organu administracji publicznej ma na celu:
eliminacje wszelkich zastrzeżeń, co do bezstronności i obiektywizmu przy rozpoznawaniu określonej sprawy,
gwarancje obiektywnego rozstrzygnięcia sprawy.
Powyższą sytuację reguluje art. 24 § 1, § 2 KPA - wtedy też wyłączenie następuje automatycznie z mocy prawa, bądź też wyłączenie z urzędu lub na żądanie, o czym mówi § 3 powyżej wspomnianego artykuły.
Czy w analizowanym przykładzie zachodzi przesłanka wyłączenia pracownika organu?
W analizowanym przykładzie zachodzi takowa przesłanka, ponieważ urzędnik rozstrzygając sprawę Joanny B., mógł nie być obiektywny ani bezstronny z racji tego, iż jest zaręczony z drugą stroną postępowania, czyli Aliną C. - wyłączenie następuje na podstawie art. 24 § 3 KPA
W jaki sposób Joanna B. może ubiegać się o wyłączenie Andrzeja G. z rozstrzygania sprawy?
Joanna B. ma prawo złożyć wniosek o wyłączenie Andrzeja G. od rozstrzygania jej sprawy na podstawie art. 24 § 3 KPA. Takowy wniosek powinna złożyć do Urzędu, wykazując w nim, iż uważa, że Andrzej G. może nie być bezstronny oraz obiektywny z racji pozostawania w związku z Aliną C. - drugą stroną postępowania. Osobą rozpatrującą wniosek będzie przełożony Andrzeja G., który ma prawo wyłączyć go od udziału w postępowaniu.
4. Czy w razie odmowy Joanna B. może zaskarżyć wydane rozstrzygnięcie?
W przypadku, gdy Przełożony Andrzeja G. odmówi wyłączenie urzędnika od rozstrzygania sprawy Joanny B., przysługuje jej prawo złożenia zażalenia na wydane postanowienie w ciągu 7 dni od daty wydania postanowienia. Zażalenie powinna złożyć za pośrednictwem organu wydającego postanowienie, a organem wyższego stopnia będzie w tym przypadku Samorządowe Kolegium Odwoławcze.