Księgowy (samodzielny)

Kod klasyfikacji: 343201

Rozdział klasyfikacji: Finanse i dziedziny pokrewne

Klasa klasyfikacji: Bankowość, rachunkowość

Zadania i czynności

Podstawowym celem pracy księgowego jest prowadzenie obsługi finansowo - księgowej przedsiębiorstwa. Księgowy planuje budżet firmy, w tym wydatki i przychody i czuwa nad prawidłową jego realizacją w ciągu roku. Prowadzi bieżącą ewidencję i rejestrację wszystkich operacji gospodarczych przedsiębiorstwa. Oblicza i rozlicza koszty produkcji, podatki i składki przewidziane przepisami, kontroluje dokumenty finansowe i kieruje je do kontroli merytorycznej. Akceptuje dokumenty pod względem formalno rachunkowym i dokonuje płatności w przewidzianych przepisami terminach. Sporządza miesięczne zestawienia obrotów i sald syntetycznych. Sporządza przewidziane w przedsiębiorstwie sprawozdania finansowe oraz bilanse zysków i strat w okresach półrocznych i rocznych. Zadania jakie spoczywają na księgowym są zależne od wielkości przedsiębiorstwa w którym jest zatrudniony. W dużych zakładach sprawami księgowości zajmują się utworzone tam komórki w których zatrudniani są księgowi wykonujący określone czynności na przydzielonych im odcinkach. Na czele zespołu stoi Główny księgowy, który kieruje pracą działu. Odpowiedzialny jest on za organizację pracy i bieżącą kontrolę podległych mu pracowników, ich szkolenie i wdrażanie nowych przepisów. Często w dużych przedsiębiorstwach, Główny Księgowy zaliczany jest do zespołu kierującego firmą. Z tego tytułu wykonuje on dodatkowe obowiązki związane z reprezentowaniem zakładu i negocjowaniem w zakresie spraw związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa z punktu widzenia ekonomicznego. Księgowi zatrudnieni są na różnych stanowiskach a to:

Księgowy bilansista - wykonuje wymienione zadania związane z prowadzeniem księgowości przedsiębiorstwa a w szczególności: prowadzi ewidencję operacji gospodarczych przedsiębiorstwa zgodnie z zasadami prowadzenia rachunkowości oraz zakładowym planem kont, sporządza miesięczne deklaracje ZUS, reguluje płatności na rzecz kontrahentów przedsiębiorstwa, czuwa nad prawidłowym archiwizowaniem dokumentów finansowo księgowych, ustala aktywa i pasywa przedsiębiorstwa i sporządza bilanse i rachunki wyników oraz inne sprawozdania finansowe obowiązujące przedsiębiorstwo. W czasie badania bilansu przez rewidenta, współpracuje z nim.

Księgowy ds. kosztów - jego praca związana jest z ewidencją i rozliczaniem kosztów działalności zakładu. Jego zadania obejmują między innymi ustalanie rzeczywistego poziomu i struktury kosztów poniesionych w okresie sprawozdawczym, ustalanie wartości produkcji w toku, dokonywanie rachunku kalkulacyjnego, wyliczanie efektów działalności gospodarczej, opracowywanie materiałów do analiz i na potrzeby dyrekcji, służb marketingowych i ekonomicznych przedsiębiorstwa.

Księgowy ds. rachuby płac - wykonuje czynności związane z naliczaniem płac pracowniczych, potrąceń i składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz innych potrąceń przewidzianych umowami o pracę. Jego zadania to: prawidłowe i terminowe sporządzenie listy płac i przelewów bankowych na pracownicze konta ROR, archiwizowanie dokumentacji płacowej (karty zasiłkowe, wynagrodzeń, listy płac).

Księgowy ds. rozrachunków - na tym stanowisku prowadzone są rozliczenia zakładu z innymi przedsiębiorstwami i osobami fizycznymi. Pracownik odpowiada za terminowość rozliczeń, nalicza odsetki należne za nie terminowe zapłaty, kieruje na drogę postępowania sądowego sporne sprawy związane z rozliczeniami, pisemnie uzgadnia salda z innymi stanowiskami, zestawia na potrzeby sprawozdawczości należności i zobowiązania długoterminowe.

Księgowy ds. zapasów - jego praca związana jest z prowadzeniem ewidencji księgowej ilościowo - wartościowej obrotu magazynowego zakładu. Rozlicza zakupy od dostawców, spisy z natury magazynowanych towarów i wyrobów, ewidencjonuje zapasy, uzgadnia bieżące stany ilościowe magazynu z księgowością.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Księgowy pracuje w pomieszczeniach biurowych wyposażonych w meble i sprzęt niezbędny do wykonywania pracy i przechowywania dokumentów. Są to krzesła, biurka, szafy, kalkulatory, maszyny do liczenia, komputer z oprogramowaniem standardowym i programami wspomagającymi księgowość, fax, kserokopiarka i niszczarka dokumentów. Niezbędne jest zwłaszcza w porze jesienno zimowej dobre intensywne oświetlenie, jego brak zaliczyć należy do czynników uciążliwych mogący prowadzić do schorzeń wzroku. Praca siedząca natomiast prowadzić może do przewlekłych schorzeń układu nerwowego i zespołów bólowych kręgosłupa.

warunki społeczne

Praca księgowego jest zrutynizowana. Pracownik wykonuje zadania przydzielone przez przełożonych zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami. Wymagane są kontakty z innymi pracownikami księgowości i przełożonymi polegające głównie na uzgadnianiu i konsultacjach. Na niektórych stanowiskach, księgowi mają szersze kontakty z załogą wówczas pracownik narażony może być na konflikty. Praca księgowego mimo swojej monotonii i zrutynizowania jest w dużym stopniu stresująca co wiąże się z dużą odpowiedzialnością za prawidłowe wykonywanie czynności zawodowych.

warunki organizacyjne

Księgowy wykonuje swoją pracę przeciętnie 6-9 godzin tylko w dzień na jedną zmianę, jednakże w okresach bilansowych (w połowie i na koniec roku) następuje wydłużenie czasu pracy do 12 godzin a praca może odbywać się w dni wolne i świąteczne. Związane jest to z bardzo napiętymi terminami sporządzenia bilansu. Praca księgowego jest okresowo nadzorowana aczkolwiek wykonane przez niego czynności podlegają stałej weryfikacji. Pracownik na tym stanowisku może równocześnie być kierownikiem jak i podwładnym (podlega dyrektorowi ekonomicznemu kierując komórką np. ds. kosztów), może być także tylko podwładnym. Odpowiedzialność księgowego jest duża. Odpowiada on bowiem za swoją pracę zarówno pod względem finansowym jak i funkcjonowanie przedsiębiorstwa a także za powierzone mu do pracy urządzenia. Spoczywa na nim także odpowiedzialność zawodowa i karna. Na tym stanowisku nie s ą wymagane częste wyjazdy poza teren zakładu. Może się tak zdarzyć w przypadku kiedy zakład ma oddziały zamiejscowe lub pracownik jest delegowany na szkolenia albo do zawierania kontraktów. Nie ma specjalnych wymagań co do ubrania księgowego, może być ono dowolne jednak schludne i czyste zgodnie z wymogami w firmie zatrudniającej pracownika na tym stanowisku.

Wymagania psychologiczne

Od pracownika zatrudnionego na stanowisku księgowego wymagane są przede wszystkim takie cechy jak: dokładność, samodzielność, umiejętność podejmowania szybkich i trafnych decyzji, samokontrola i łatwość przerzucania się z jednej czynności w drugą. Pożądana jest także cierpliwość i wytrwałość, zdolności przekonywania, odporność emocjonalna i umiejętność współdziałania. Przydatne w pracy na stanowisku księgowego są zainteresowania urzędnicze i menedżerskie.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca księgowego nie wymaga wielkiego wysiłku fizycznego i zaliczana jest pod względem wydatku energetycznego do prac lekkich. Wymagana jest dobra sprawność wzroku, układu oddechowego i krążenia. Pożądana jest duża sprawność dłoni i palców. Istnieje więc możliwość zatrudnienia na tym stanowisku osób niepełnosprawnych z zaburzeniami kończyn dolnych a nawet poruszających się na wózku inwalidzkim. Bezwzględnie przeciwwskazana jest ta praca osobom z upośledzeniami umysłowymi i narządy wzroku i słuchu.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie księgowego wystarczy wykształcenie średnie. Jest jednak coraz więcej firm, które najchętniej na tych stanowiskach zatrudniają wyłącznie osoby z wyższym wykształceniem z dodatkową specjalizacją. Wymagana jest także znajomość języka angielskiego. Księgowy musi także posiadać umiejętność pracy na komputerze ze znajomości obsługi programów księgowych. Nie ma natomiast specjalnych wymagań co do rozszerzonych badań lekarskich przed dopuszczeniem do pracy. Wystarczą badania standardowe. Nie ma też preferencji co do płci.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Istnieją dosyć duże możliwości awansu zawodowego. Warunkiem jest jednak stałe dokształcanie w formie kursowej lub uzupełnianie wykształcenia w szkołach wyższych.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Pracodawcy preferują kandydatów do pracy w wieku 30 - 40 lat. Zależne jest to jednak od wielkości firmy i rodzaju obowiązków np. na stanowisko głównego księgowego zatrudniani są chętniej kandydaci w przedziale wiekowym od 40 - 50 roku życia co wiąże się z ich doświadczeniem zawodowym. Niechętnie przyjmowani są pracownicy mający przerwę w zatrudnieniu.

Polecana literatura

A. Zysnarska - Wykaz projektowanych zmian w sprawozdawczości budżetowej w 2001 r. -OddK, Gdańsk 2001

B. Gierusz, - Podręcznik Samodzielnej Nauki Księgowania - OddK, Gdańsk 1995

D. Misińska - Podstawy Rachunkowości - PWN - Warszawa - Wrocław 1995

Czasopisma:

Biuletyn Informacyjny dla służb ekonomicznych - GOFIN Sp. z o.o., Gorzów Wlkp. (dekadówka)

Rachunkowość budżetowa - INFOR, Warszawa (dwutygodnik)

Rachunkowość - pismo Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Warszawa (miesięcznik)

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---