ROZWÓJ SPOŁECZNY

ZMIANY ROZWOJOWE W RELACJACH DZIECKA
Z DOROSŁYMI I Z RÓWIEŚNIKAMI

1. Początki rozwoju społecznego

• szczególna wrażliwość noworodka na bodźce związane z ludźmi

• wzory zachowań społecznych w niemowlęctwie

• uczucie przywiązania

• specyfika kontaktów społecznych w pierwszych dwóch latach życia

2. Początki kontaktów społecznych z rówieśnikami

• pierwsze doświadczenia społeczne - z dorosłymi

• zainteresowanie innymi dziećmi

• reakcje na inne dzieci podobne do reakcji na... nowe zabawki

3. Zmiany rozwojowe w kontaktach z dorosłymi i z rówieśnikami w dzieciństwie

• konflikty z dorosłymi właściwe dla okresu negatywizmu dziecięcego

• potrzeba aprobaty, akceptacji, przyciągania uwagi

• radość i konflikty w zabawach z rówieśnikami - rozwój zabawy

• naśladowanie dorosłych i rówieśników

4. Wzrost znaczenia grupy rówieśniczej w okresach późnego dzieciństwa
i adolescencji

• stopniowe osłabianie relacji z dorosłymi, zacieśnianie więzi z rówieśnikami

• wzrost znaczenia przynależności grupowej, identyfikacja z grupą

• konformizm wobec rówieśników

• najsilniejszy wpływ rówieśników - w okresie dorastania

5. Zmiany rozwojowe w rozumieniu przyjaźni

WPŁYW GRUPY RÓWIEŚNICZEJ NA ROZWÓJ DZIECKA

• Wpływ pozytywny:

- Rówieśnicy jako towarzysze zabaw

- Rówieśnicy jako nauczyciele

- Rówieśnicy jako terapeuci

• Wpływ negatywny:

- Rówieśnicy a zachowania aspołeczne, agresywne, uzależnienia...

- Czynniki decydujące o sile oddziaływania grupy rówieśniczej na rozwój dziecka:

cechy dziecka (w tym zwłaszcza samoocena),

cechy grupy (np.: spójność, atrakcyjność),

więzi rodzinne dziecka (!).

• Możliwości zapobiegania negatywnemu wpływowi grupy rówieśniczej

bliska więź emocjonalna z dzieckiem,

kształtowanie postaw w okresie dzieciństwa,

kształtowanie pozytywnej samooceny,

uczenie asertywności...

• Psychologiczne konsekwencje odrzucenia przez grupę rówieśniczą

- poczucie osamotnienia, krzywdy, nieszczęścia

- obniżona samoocena

- agresja lub nieśmiałość

- brak możliwości uczenia się umiejętności społecznych

• Możliwości pomocy dziecku odrzucanemu. Profilaktyka.

- wczesne rozpoznawanie dzieci zagrożonych odrzuceniem

- kształtowanie pozytywnej samooceny u dziecka i pozytywnego obrazu dziecka w grupie

- pomoc w nawiązaniu przyjaźni z jednym wybranym dzieckiem z grupy

- kształtowanie w dzieciach postawy tolerancji dla inności

- zajęcia integracyjne w nowych grupach, np. klasowych

- ...

WYBRANE PRZYCZYNY ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH WŚRÓD DZIECI.

WYBRANE MOŻLIWOŚCI PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI.

1. Agresja jako reakcja na frustrację, jako zły sposób wyrażania złości.

Uczyć innych sposobów radzenia sobie z negatywnymi emocjami.

2. Agresja instrumentalna - jej celem jest uzyskanie określonej korzyści.

Nie ulegać agresji instrumentalnej.

3. Agresja naśladowcza - jako efekt obserwowania zachowań agresywnych u innych.

Pokazywać zachowania pożądane.

4. Agresja jako forma zwracania na siebie uwagi, czasem jako wołanie o pomoc.

Nagradzać zachowania pożądane.
Dbać o poczucie bezpieczeństwa dziecka.

---