EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY

Próbę zdefiniowania, czym jest eksperyment pedagogiczny podejmuje Tadeusz Pilch. Stwierdza on, że:

Eksperyment pedagogiczny to taka metoda badawcza, która bada określony wycinek rzeczywistości pobudzając go do zmian. Zmiany te dotyczą zachodzących w tej rzeczywistości wychowawczej procesów wychowawczych i dokonują się pod wpływem nowych czynników, które są do tej rzeczywistości wprowadzane w trakcie badań. Następuje również obserwacja tych zmian w eksperymencie pedagogicznym

Technika

Przy analizie należy zwrócić także uwagę na tzw. zmienną pośredniczącą (spowodowane to jest m.in. tym, że w szkole - terenie naturalnym eksperymentu - pojawiają się czynniki pośrednio wpływające na przebieg eksperymentu np. typ zarządzania szkoły, relacje interpersonalne pracowników czy czas zajęć lekcyjnych).

Podczas przygotować do eksperymentu pedagogicznego (i w ogóle jakiegokolwiek innego) ważne jest wysunięcie hipotez roboczych. Jest to sposób na kontrolę zależności pomiędzy zmiennymi i wpływa on na przebieg całego badania (a zatem wymaga to dużej precyzji i rzetelności).

Technika jednej grupy

Jest to najprostsza technika eksperymentalna. W praktyce polega ona na wprowadzeniu do zastanej sytuacji czynnika eksperymentalnego, a następnie na mierzeniu zmian powstałych pod jego wpływem w taki sposób, aby było możliwe porównanie stanu początkowego ze stanem końcowym.

Przystępując do eksperymentu, nauczyciel bada sytuację zastaną, prowadząc w danej klasie zajęcia tradycyjną metodą, a w badaniu końcowym dokonuje pomiaru zmian

Technika grup równoległych

Podstawowymi wymaganiami do przeprowadzeni eksperymentu za pomocą tej techniki jest wyłonienie dwóch grup (eksperymentalnej i kontrolnej) przy zachowaniu zrównoważenia ilości, wieku, płci oraz poziomu społecznego i umysłowego członków obu grup (co ustala się dzięki obserwacjom, wywiadom oraz opiniom nauczycieli).

Zmienne niezależne (które stanowią czynnik eksperymentalny) zostają wprowadzone tylko do jednej z grup (eksperymentalnej). Kontrola zmiennych niezależnych i pośredniczących następuje poprzez przeprowadzenie (na początku oraz na końcu) badań.

Technika rotacji

Do zastosowania tej techniki potrzebne są dwie grupy porównawcze. Grupą eksperymentalną jest ta, która wykazała się w badaniach początkowych słabszymi wynikami pod określonymi względami. Grupa lepsza jest grupą kontrolną. Po zrealizowaniu określonego programu zostaje przeprowadzone w grupach porównawczych badanie etapowe, po którym następuje zamiana charakteru grup. Grupa eksperymentalna zostaje grupą kontrolną i odwrotnie. Po wykonaniu takiego samego jak poprzednio programu w grupie eksperymentalnej przeprowadza się badania końcowe.

Technika ta jest uważana za lepszą od innych, ponieważ pozwala na zachowanie naturalności warunków badania. W normalnych warunkach pracy szkoły jest ona jednak bardzo trudna do zastosowania

Błędy

Podejmując się eksperymentu pedagogicznego należy zapoznać się z całą dostępną wiedzą, jaka w danej dziedzinie jest dostępna. Podstawowym błędem w prowadzeniu badań (nie tylko w pedagogice) jest rozłączenie ich od założeń teoretycznych (brak uzasadniania doboru takich a nie innych zmiennych niezależnych itp.). Działanie odwrotne prowadzi do popadnięcia w praktycyzm oraz ma bardzo wąski zasięg. Błędy mogą występować również z powodu braku lub niewystarczającej kontroli nad zmiennymi niezależnymi i zależnymi.

Inne błędy:

* brak tzw. układów odniesienia, które warunkują obiektywizm w orzekaniu o wynikach,

* zbyt mała koncentracja na odpowiednim doborze grupy eksperymentalnej i grupy kontrolnej,

* nieodpowiedni czas przeznaczony na trwanie eksperymentu,

* nieodpowiednia liczba grup porównawczych,

* przesadne nagłośnienie eksperymentu (powoduje ono zanik spontaniczności w zachowaniu się uczniów i nauczycieli, wśród których przeprowadza się badania).

Efekty

Efektami eksperymentów pedagogicznych są m.in.:

* ocena efektów inicjatyw wychowawczo-edukacyjnych podejmowanych przez nauczyciela,

* ocena wartości nowych metod nauczania,

* określenie nowych metod wychowawczych,

* określenie skutków konkretnych działań wychowawcy.

Efekty końcowe eksperymentu pedagogicznego nie dotyczą jedynie badanego układu, ale także przyczyniają się do powiększenia zasobu wiedzy i zakresu informacji w danej dziedzinie.

---