ρσ δ  ργ

Pierwiastki Biogenne

Pierwiastki tworzące związki organiczne (C, H, O, N, S, P)

Węgiel

Stanowi podstawę życia na Ziemi, tworzy wszystkie związki organiczne

Tlen

Niezbędny do przeprowadzenia fosforylacji oksydacyjnej. Nadmiar tlenu jest szkodliwy, gdyż podnosi ciśnienie krwi i wywołuje kwasicę (stan zwiększonej kwasowości krwi)

Wodór

Towarzyszy wszelkim możliwym procesom w organizmie, np. w mitochondriach przy tworzeniu ADP

Azot

Składnik

• aminokwasów,

• białek,

• zasad azotowych {A, T, C, G, U}, a zatem także ATP,

• barwników,

• alkaloidów

Siarka

Składnik

• cystyny, cysteiny (mostki siarkowe, gwarantujące III-rzędową [przestrzenną] strukturę białek)

Występuje w

• enzymach,

• wytworach naskórka,

• grupach rodankowych (nadających pikantny smak potrawom)

Fosfor

Składnik

• nukleotydów (DNA, RNA),

• ATP (przenośnik energii),

• NADP (przenośnik wodoru),

• fosfolipidów,

• kości (głównie fosforany wapnia

Makroelementy

Pierwiastki, których udział w suchej masie nie jest mniejszy niż 0,01%. Na makroelementy składają się pierwiastki biogenne, Mg, Cl, Ca, Na, K

Magnez

• składnik chlorofilu

• jony magnezu są niezbędne do łączenia podjednostek rybosomów

• zmniejsza przepuszczalność błon komórkowych

• zmniejsza pobudliwość nerwów

• zwiększa lepkość cytoplazmy

Chlor

• jony chloru ułatwiają uwalnianie CO₂ z erytrocytów [reguła Hamburgera]

• składnik kwasu solnego w żołądku, przekształcającego pepsynogen w pepsynę

Wapń

• składnik zewnętrznego szkieletu

• otwornic,

• koralowców,

• skorupiaków,

• mięczaków

• składnik wewnętrznego szkieletu kręgowców

• uczestniczy w produkcji mediatorów

• umożliwia skurcze mięśni

• uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi

• zmniejsza przepuszczalność błon

• zmniejsza pobudliwość nerwów

• zwiększa lepkość cytoplazmy

Sód

• zwiększa przepuszczalność błon komórkowych

• zwiększa pobudliwość nerwów

• zmniejsza lepkość cytoplazmy

• niezbędny w polaryzacji błony komórkowej

• większa jego ilość występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego

Potas

• zwiększa przepuszczalność błon komórkowych

• zwiększa pobudliwość nerwów

• zmniejsza lepkość cytoplazmy

• niezbędny w polaryzacji błony komórkowej

• większa jego ilość występuje w produktach pochodzenia roślinnego

Mikroelementy

Pierwiastki, których udział w suchej masie jest mniejszy niż 0,01%. Cu, I, Fe, F, Mo, Mn, Zn, B, Si

Miedź

Składnik

• hemocjaniny (niebieski barwnik występujący u bezkręgowców)

• oksydoreduktaz (hormonów utleniania i redukcji)

Jod

• składnik hormonów produkowanych przez tarczycę

• składnik glonów

• znajduje się w płynie Lugola, służącym do wykrywania skrobii (granatowe zabarwienie oznacza obecność skrobii)

Żelazo

• Odpowiada za transport tlenu

Składnik

• hemoglobiny (czerwony barwnik krwi)

• chlorokruoryny (zielony barwnik krwi)

• mioglobiny (czerwony barwnik mięśni)

• oksydoreduktaz

Fluor

Składnik

• szkliwa,

• zębów,

• kości.

Molibden

Bierze udział w wiązaniu azotu

Mangan

Składnik enzymów oksydoredukcyjnych

Cynk

Składnik

• insuliny

• wielu enzymów, np. anhydrazy węglanowej

Bor

Odpowiada za wzrost łagiewki pyłkowej

Krzem

Znajduje się w

• szkielecie gąbek,

• szkielecie okrzemek,

• szkielecie radiolarii,

• ścianach skrzypu.

Ultraelementy

Pierwiastki występujące w organizmie w ilościach śladowych. Ra, Se, Au, Ag, Co

Kobalt

Składnik witaminy B₁₂

---