Ewa Domańska

Jak napisać pracę zaliczeniową na zajęcia z

Metodologii historii

(wskazówki dla studentów)

Uwagi wstępne

Zawarte w tym przewodniku uwagi dotyczą typu pracy zaliczeniowej, którą można określić jako pracę badawczą.

Pamiętaj, że piszesz pracę, która będzie stanowiła podstawę zaliczenia z Metodologii historii, praca ta musi zatem spełniać dwa wymogi: 1) musi podejmować zagadnienia nawiązujące do tych, przerabianych na zajęciach, oraz 2) pokazywać Twoją umiejętność łączenia pracy badawczej (zbieranie, krytyka i analiza źródeł) z wykorzystaniem teorii w procesie interpretacji.

Nie obawiaj się włączać własnych pomysłów. Nie stosuj metody „nożyczek i kleju” (przepisywanie i łączenie fragmentów z innych tekstów).

Unikać plagiatów! „Plagiat polega na włączeniu cudzego tekstu do własnej pracy bez wskazania na prawdziwe źródła. ... Cytowanie ustępów z innej pracy nie jest plagiatem, jeśli podaje się pełną informację dotyczącą autora i dzieła”.

Pamiętaj: to jest ćwiczenie w pisaniu pracy zaliczeniowej o wysokim stopniu trudności. Nie można zatem oczekiwać, że wszystkie wymienione tutaj wskazówki znajdą odzwierciedlenie w pracy. Pisanie dobrych prac wymaga praktyki i nieudana próba nie powinna zniechęcać do podejmowania następnych. Historia krytyczna wymaga teorii, ale nie wszyscy historycy muszą uprawiać historię krytyczną. Uprawianie historii typu pozytywistycznego (historia opisowa, faktograficzna), która wymaga niezwykłej kompetencji w gromadzeniu i analizowaniu faktów, nie jest ani gorsza, ani lepsza od innych jej rodzajów.

Układ graficzny

czcionka: Times New Roman

wielkość: 12 punktów

odstęp między wierszami: 1,5

margines lewy/prawy: 3,17

margines górny/dolny: 2,54

strony numerowane

Ilość stron: minimum 10 stron standardowego maszynopisu

Oddzielaj kolejne części tekstu: stosuj śródtytuły, zaznaczaj kolejne fragmenty odstępem, lub numeruj je. Struktura tekstu powinna być przejrzysta. Kolejne fragmenty i paragrafy pozostawać ze sobą w logicznym następstwie. Staraj się być oryginalny/a. Akapity powinny być mniej więcej tej samej długości. Powinna obowiązywać zasada: jeden akapit - jedna myśl i jej rozwinięcie. Trzymaj się tematu. Dłuższe cytaty (więcej niż trzy trzy zdania) wyodrębnione wcięciem i mniejszą czcionką (10 punktów).

Strona tytułowa

Zawiera informacje o autorze zamieszczone w lewym, górnym rogu strony (imię i nazwisko, kierunek i rok studiów, grupa - godzina zajęć)

Temat

Napisz o tym, co Cię interesuje. Zapytaj siebie: „co zwraca moją szczególną uwagę i pobudza ciekawość badawczą?” Znajdź taki temat, który Cię wciąga i ekscytuje. Jeżeli problem Cię nuży, zostaw go i znajdź inny. Podejmuj takie tematy, które uważasz za ważne (dla siebie, dla społeczności lokalnej, dla człowieka, dla świata). Jeżeli nie umiesz wytłumaczyć znajomym, dlaczego dany temat uważasz za ważny - zmień go i znajdź inny.

Maksymalnie zawężaj temat. Zamiast na przykład „Problemu stosunków polsko-niemieckich po II wojnie światowej”, napisz o „Problemie pojednania polsko-niemieckiego na przykładzie analizy obchodów rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego po 1989 roku”.

Tytuł

Tytuł powinien być opisowy i zwarty; powinien zawierać następujące elementy określające treść tekstu: 1) problem, 2) odniesienie czasowe, 3) odniesienie przestrzenne, np.: „Formowanie się demokracji szlacheckiej w Polsce w XVI wieku”.

Jeżeli chcemy zastosować tytuł metaforyczny (lub np. cytat), to należy dodać podtytuł, który określa tematykę tekstu. Np.: „Cudowna Kraina Cathay. Chińska architektura ogrodowa w Polsce końca XVIII wieku”.

Abstrakt

Praca powinna zawierać abstrakt. Abstrakt piszemy na końcu, kiedy tekst jest już gotowy, a zamieszczamy go pod tytułem, mniejszą czcionka (10 punktów). Abstrakt nie powinien być dłuższy niż 150 słów (zazwyczaj ma 5-8 zdań). Treść powinna zawierać odpowiedź na pytania: jaki jest temat pracy? Jaka jest jej problem badawczy i teza? Jakie zostały zastosowane metody badań? Co osiągnąłeś/ęłaś?

Słowa kluczowe

Praca powinna zwierać listę pojęć (5-8 słów) kluczowych (umieszczanie pod abstraktem, mniejsza czcionka 10 punktów).

Praca powinna składać się z pięciu zasadniczych części: wstępu, prezentacji i analizy źródeł, argumentacji i interpretacji, zakończenia (plus bibliografia i ewentualnie aneksy).

I Wstęp

Wstęp

Wstęp pisze się po zakończeniu pracy nad tekstem. Wstęp powinien zachęcać czytelnika do przeczytania kolejnych paragrafów, zatem pamiętaj, by zawrzeć w nim „haczyk”, który zainteresuje odbiorcę. Wskaż, jaki to interesujący problem badawczy podejmuje Twój tekst i dlaczego może okazać się atrakcyjny także dla czytelnika. (Można zacząć od anegdoty, cytatu.) Jasno wskaż jaki jest cel tekstu; co masz zamiar w nim osiągnąć; dlaczego podjąłeś/ęłaś daną tematyka? Wskaż czytelnikowi kontekst Twoich rozważań i ich znaczenie. Wskaż, kto podejmował badania na ten temat, które z nich są najnowsze i najważniejsze dla Twojej pracy. We wstępie przedstaw stan badań nad podejmowanym przez Ciebie problemem (kto się nim zajmował, jakie były wyniki tych badań, w jakim sensie Twoje badania są kontynuacją, rozwinięciem czy novum omawianego problemu i dlaczego - i w jakim zakresie - ten problem zasługuje i wymaga dalszych badań). Omów wykorzystaną literaturę i udowodnij, że jesteś zorientowany/a w przedmiocie. Wskaż, co zawierają kolejne części Twojego tekstu - „narysuj” czytelnikowi mapę, która pomoże mu przejść przez Twój tekst.

Sformułowanie tezy jest najtrudniejszą częścią tekstu. Tezę formułuje się zazwyczaj po szczegółowym zapoznaniem się i przeanalizowaniem materiału badawczego. Nie każdy tekst musi mieć tezę. Nie dotyczy ona na przykład prac opisowych, sprawozdawczych, esejów omawiających problem. Teza to nie to samo, co problem!

Metoda

Określ, jakie źródła stanowią Twój materiał badawczy (prasa, ikonografia, film, dokument, kronika, listy, pamiętniki, wywiady, itp.). Wskaż, jaka metoda lub teoria została przez Ciebie zastosowana dla zanalizowania i interpretacji materiału badawczego. Jakie są jej ewentualne ograniczenia? Streść ową metodę/teorię. (W przypadku badań archiwalnych wchodzi w grę krytyka zewnętrzna i wewnętrzna źródła - ustalenie autentyczności i wiarygodności.)

II Prezentacja i analiza źródeł

Analiza źródła

Analiza źródła to podstawa i główna część Twojej pracy, która ma wskazać na znajomość rzemiosła historycznego. Analiza zaczyna się od szczegółowego opisu źródła („głębokie odczytanie”).

III/IV Argumentowanie i interpretacja

Interpretacja źródła

Główna część pracy to interpretacja źródła. „Głębokie odczytanie” źródła (analiza) powinna podpowiedzieć teorię, która może zostać zastosowania w procesie interpretacji. Pamiętaj: zaczynamy od analizy, a nie od teorii!

Przyjmij jedną perspektywę badawczą (linie interpretacyjną) i konsekwentnie ją rozwijaj, przy wskazaniu, że istnieją także inne możliwości interpretacyjne, albo oprzyj strukturę tekstu na analizie, porównaniu i ocenie dwóch (czy więcej) punktów widzenia. (Tekst „szkolny” typu: „opisz i porównaj”.) Nie obawiaj się opowiadać za konkretnym podejściem - broń swoich poglądów i tez, ale bądź otwarty/a na krytykę i dyskusję. W budowaniu interpretacji staraj się zachować obiektywizm.

Podawaj konkretne argumenty wspierające tezę i uzasadniaj je poprzez: podawanie przykładów, odwołanie do autorytetów. Przy stosowaniu cytatów pamiętaj, że cytat nie może zastępować Twojego tekstu; cytat nie może być zbyt długi i powinien zostać zinterpretowany. Cytat kończy się przypisem, w którym dokładnie (pełny opis bibliograficzny, który zwiera: pełne imię i nazwisko autora, tytuł pracy, ewentualnie nazwisko tłumacza, miejsce wydania, wydawnictwo, rok wydania) wskazane zostaje jego pochodzenie.

Inspiracji teoretycznych dostarczają zazwyczaj nauki humanistyczne zwłaszcza: antropologia, socjologia, psychologia, teoria literatury, krytyka sztuki. Na przykład do interpretacji fotografii może zostać wykorzystana teoria obrazu Rolanda Barthesa (Światło obrazu. Uwagi o fotografii) lub teorie antropologiczne (Antropologia obrazu); do badań doświadczeń wojennych, np. traumy - psychoanaliza Sigmunda Freuda.

V Zakończenie

W zakończeniu dokonujemy podsumowania tekstu: przypominamy cel referatu, tezę, streszczamy krótko argumenty i wskazujemy na płynące z nich wnioski. Podsumowanie powinno wykazać, że problem zawarty w tytule został rozwiązany, a teza obroniona.

Bibliografia

Praca musi zawierać bibliografię sporządzoną w porządku alfabetycznym.

Powodzenia !

Opublikowane prace zaliczeniowe autorstwa studentów Historii UAM, które stanowią wzór wymaganych prac:

Moskalewicz, Marcin, „'Murzynek Bambo - czarny, wesoły ... ` Próba postkolonialnej interpretacji tekstu”. Teksty drugie, nr 1/2, 2005.

Nowicka, Ewa, „'Milczący' pomnik. (Problem pamięci przymuszonej a polemika wokół pomnika walki i męczeństwa Bydgoszczy i Ziemi Bydgoskiej)”. Przegląd Bydgoski, rocznik XVI, 2005.

Sosnowski Miłosz, „Uczłowieczenie-tego-co-nie-ludzkie w książeczkach o małpce Fiki-Miki i Murzynku Goga-Goga”. Teksty drugie, nr 1/2, 2005.

Paul Oliver, Jak pisać prace uniwersyteckie, przeł. Jadwiga Piątkowska. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1999, s. 56.

4

Ewa Domańska,

„Jak napisać pracę zaliczeniową na zajęcia z Metodologii Historii. Wskazówki dla studentów”

Instytut Historii, UAM, 2007

---