PROGRAM AUTORSKI
„Spotkania w kuchni”
NAUKA GOTOWANIA DLA DZIECI Z MŁODZIEŻOWEGO OŚRODKA SOCJOTERAPII
IM. JANUSZA KORCZAKA W ZGORZELCU
|
Autor programu
Zofia Śliwińska - Wolontariusz
Zgorzelec 2008
Charakterystyka programu
Pracując jako wolontariusz w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii im. Janusza Korczaka w Zgorzelcu, zauważyłam duże zainteresowanie dzieci tematyką kulinarną. Stąd pomysł na stworzenie programu autorskiego zajęć kształcących w dzieciach umiejętność gotowania. W trakcie spotkań odbywających się raz w tygodniu, dzieci mają możliwość w sposób praktyczny nauczyć się przygotowania najprostszych potraw, jak również technik niezbędnych w kuchni. Dodatkowo uczą się prawidłowego nakrywania do stołu, doboru menu do okazji, czy odżywiania zgodnie z Nową Piramidą Żywieniową .W trakcie zajęć nauki gotowania wg programu dzieci nabywają doświadczenia niezbędne w dorosłym życiu.
Czas realizacji: rok szkolny 2008/2009
Miejsce realizacji: Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii im. Janusza Korczaka w Zgorzelcu
Cele zajęć
zapoznanie dzieci z zasadami zdrowego odżywiania
nauczenie dzieci podstawowych technik kulinarnych np. siekanie, smażenie
przedstawienie jak przyrządzić podstawowe potrawy
nabycie przez dzieci umiejętności odpowiedniego przygotowania składników potrzebnych do sporządzenia potrawy
zapoznanie dzieci z zasadami bezpieczeństwa w kuchni
nauczenie i zastosowanie zasad utrzymywania higieny na stanowisku kuchennym, jak i w trakcie samego gotowania
nabycie przez dzieci nawyku współpracy i wzajemnej pomocy w trakcie realizowania wspólnego celu, jakim jest gotowanie
wypracowanie z grupą młodzieży uczestniczącej w zajęciach „Listy niezbędnego wyposażenia wygodnej kuchni”
Warunki realizacji programu autorskiego
Warunki materialne
„Spotkania w kuchni” mogą być realizowane na terenie kuchni w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii im. Janusza Korczaka w Zgorzelcu. Niezbędne do przebiegu zajęć jest podstawowe wyposażenie kuchenne: zlew, kuchenka, piekarnik, lodówka, chochla, deska do krojenia, stół, sztućce, patelnia, rondel, 5-litrowy garnek i blacha do pieczenia.
Warunki osobowe
W zajęciach „Spotkania w kuchni” uczestniczyć powinny dzieci, w wieku 13-17 lat, które mieszkają na terenie Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii im. Janusza Korczaka w Zgorzelcu. Dzieci nie muszą mieć żadnych umiejętności kulinarnych. Grupa uczestników winna liczyć ok. 3-8 osób. Takie zagęszczenie dzieci pozwala na komfortową pracę na terenie kuchni MOS w Zgorzelcu.
Osoba prowadząca program musi mieć ogólną wiedzę potrzebną do przygotowania potraw.
Produkty potrzebne do zajęć są sponsorowane przez wolontariusza. Każdorazowy koszt materiałów wykorzystywanych na zajęciach nie przekracza 10 zł.
Warunki społeczne
Najlepszym dniem do realizacji programu jest piątek, ponieważ w ten dzień młodzież nie musi się przygotowywać do szkoły na następny dzień.
Treści kształcenia i wychowania
Przepisy wykorzystywane do zajęć „Spotkania w kuchni”, pochodzą z ogólnodostępnej książki kucharskiej: „Nastolatki gotują” autorstwa Sabiny Witkowskiej.
W trakcie spotkań młodzież uczy się podstawowych technik służących przygotowaniu posiłku np. siekanie, ubijanie, smażenie. Równie duży nacisk jest kładziony na przygotowanie swojego stanowiska pracy i pozostawienie go w czystości po zakończeniu gotowania. Potrawy przygotowywane na zajęciach to tradycyjne i łatwe do zrobienia dania np. zupa pomidorowa.
Program umożliwia nauczenie dzieci gotowania, ale także pracy w grupie, podziału obowiązków i dogodnego rozplanowania czasu potrzebnego do przygotowania potrawy. Dzieci mają możliwość nauczenia się zasad zdrowego odżywiania zgodnej z Nową Piramidą Żywieniową. Dzięki temu, że gotowane są różne potrawy, młodzież poznaje różnorodne techniki kulinarne. Ponieważ zajęcia odbywają się każdego tygodnia, młodzież wykształca w sobie poczucie obowiązkowości i punktualności.
Dostosowanie programu do poziomu wiedzy kulinarnej dzieci, zapewnia uczestnikom możliwość opanowania umiejętności gotowania i zainteresowania jej dalszym pogłębianiem tematu.
Metody, formy i środki użyte w programie „Spotkania w kuchni”
Metody:
Poszukująca, Prób i błędów, Pokazowa, Zadaniowa, Ćwiczenia praktyczne
Rozkład materiału ( Scenariusze)
Spotkania odbywać się będą w każdy piątek (oprócz świąt) w godzinach od 18.15- 20.30 w kuchni na terenie Miejskiego Ośrodka Socjoterapii im. Janusz Korczaka w Zgorzelcu. Zajęcia nauki gotowania powinny mieć każdorazowo przebieg dostosowany do potrawy, która ma być przygotowana w trakcie spotkania. Tematy zajęć będą uzgadniane na bieżąco, z uwzględnieniem zainteresowań grupy, liczebności grupy oraz możliwości organizacyjnych ośrodka.
Przykładowe scenariusze spotkań dołączone są na końcu opisu programu.
Przebieg zajęć, cele operacyjne, czas trwania i metody pracy, w czasie wszystkich zajęć „Spotkania w kuchni”, są podobne.
Ewaluacja programu autorskiego
Po każdych zajęciach, dzieci uczestniczące w programie mają szansę na wypowiedź, co im się podobało, a co warto by było poprawić. Wszelkie uwagi mogą być poddane pod dyskusję z całą grupą. Jeżeli jakiś punkt zajęć, nie podobał się uczestnikom, wspólnie w czasie rozmowy należy dojść do porozumienia, jak poprawić daną sytuację.
Podsumowanie
Efektem opracowanego przeze mnie programu powinna być wykształcona w dzieciach umiejętność gotowania, jak i ogólnie pojętej pracy w kuchni, dlatego też główny nacisk powinien być kładziony na zajęcia praktyczne. Zastosowanie takiej metody wyrabia w dziecku umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów kulinarnych, jak również zachowania przy stole, czy współpracy w kuchni, czyli umiejętności tak potrzebnych w dorosłym życiu.
Jestem studentką II roku Psychologii w Wyższej Szkole Psychologii Społecznej we Wrocławiu. Od ponad 2 lat jestem wolontariuszem w Miejskim Ośrodku Socjoterapii im. Janusza Korczaka w Zgorzelcu. Początkowo pomagałam w czasie zawodów pływackich lub rajdów terenowych, organizowanych przez wychowawców ośrodka. Z czasem moje zadania stawały się coraz bardziej angażujące. Pomagałam 5-osobowej grupie wychowanków MOS-u w odrabianiu lekcji.
Przez cały czas pracy jako wolontariusz zaobserwowałam głęboką potrzebę stworzenia tym dzieciom możliwość nauki gotowania. Często, młodzież ta nie miała żadnych umiejętność kulinarnych np. nie umieli obrać ziemniaków, czy zrobić kanapki. Ta potrzeba zmotywowała mnie do napisania i wdrożenia programu autorskiego, który umożliwiałby uczestnikom realizowanie się w trakcie przygotowania posiłków.
Tematy zajęć wykonane w czasie realizacji programu „Spotkania w kuchni”:
Amore pomodoro, czyli ukochana zupa pomidorowa.
Płaski jak naleśnik, pyszny jak naleśnik.
Włoskie klimaty - spaghetti.
Najtańsze danie świata, czyli placki kartoflane .
Wegetariańska wersja amerykańskich hamburgerów.
Sentymentalny smak babcinych racuszków.
A na święta paszteciki wigilijne.
Leniwe pierogi dla kuchennych leniuchów.
Tosty jako domowy fast food.
Ryż z warzywami, czyli trochę chińszczyzny.
Omlet cesarski nie tylko dla cesarza.
Czekoladowe fondue, czyli owoce w czekoladzie.
Kanapki mistrzów.
Podwieczorek dam, z parzoną herbatką angielską.
Polska wersja grzanek francuskich.
Budyniowy zawrót głowy.
Pizza wielka jak piazza.
Sto lat, czyli trójwarstwowy tort urodzinowy.
Scenariusz zajęć nauki gotowania
dla dzieci z Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii w Zgorzelcu
Temat: Amore pomodoro, czyli ukochana zupa pomidorowa.
Czas trwania: 2h 15m
Cele zajęć:
Cel główny: Nabycie przez dzieci umiejętności samodzielnego przygotowania zupy pomidorowej
Cele operacyjne:
Uczeń:
umie przygotować siebie i stanowisko pracy do zajęć
potrafi przeprowadzić odpowiednią obróbkę składników
przyrządza danie zgodnie z przepisem i zachowaniem bezpieczeństwa
potrafi posprzątać swoje stanowisko pracy po zakończonych zajęciach i pozostawić je w czystości
Czas zajęć: 2h 15m
Metody pracy: praca w grupie pod kierunkiem prowadzącego, praca samodzielna, pokaz, elementy pogadanki
Materiały kuchenne: 5-litrowy garnek, 3 noże małe, 3 deski do krojenia, kuchenka gazowa lub elektryczna, chochla
Potrzebne produkty spożywcze:
3 litry zimnej wody, 2 kostki rosołowe, włoszczyzna (2 marchewki, pietruszka, kawałek selera, mały por), małą puszka koncentratu pomidorowego, łyżeczka przyprawy vegeta, łyżeczka drobno posiekanego koperku, szklanka gęstej kwaśnej śmietany, jajko, łyżka mąki, cukier, sól, pieprz
Przepis na zupę pomidorową:
Wlewamy wodę do garnka i gotujemy razem z kostką rosołową. Warzywa płuczemy i kroimy. Por wiążemy nitką i gotujemy razem z pozostałymi warzywami ok. 35min. W miseczce robimy lane ciasto z jajka i mąki. Dodajemy lane kluski do gotującego się rosołu. Na koniec dodajemy koncentrat pomidorowy i przyprawiamy do smaku. Śmietanę dodajemy bezpośrednio do zupy na talerzu.
Przebieg zajęć:
Faza przygotowawcza
Czynności organizacyjne i przygotowanie stanowiska do pracy.
Przedstawienie tematu zajęć
Omówienie zasad obróbki produktów wykorzystywanych w czasie zajęć
Wybranie odpowiedniego sprzętu
Określenie zadań i ich podział na poszczególne osoby
Ustalenie środków zapewniających bezpieczeństwo pracy
b) Faza realizacji
Pokaz prowadzącego najważniejszych czynności kuchennych np. siekanie
Przystąpienie do przygotowania dania zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami
Obserwacja i korekta uczniów wykonujących czynności kuchenne
Nakrycie stołu
Prezentacja wykonanej potrawy
Degustacja wykonanej potrawy
c) Faza wyciszenia
Dyskusja i wspólna ocena przygotowanej potrawy
Dyskusja na temat przebiegu zajęć
Wspólne zdiagnozowanie trudności, jakie się ujawniły w czasie zajęć
Wspólne znalezienie rozwiązania
Porządkowanie sprzętu i urządzeń
Sprzątanie stanowisk pracy
Pożegnanie z uczniami
Faza przygotowawcza, realizacji i wyciszenia
Scenariusz zajęć nauki gotowania
dla dzieci z Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii w Zgorzelcu
Temat: Płaski jak naleśnik, pyszny jak naleśnik.
Czas trwania: 2h 15m
Cele zajęć:
Cel główny: Nabycie przez dzieci umiejętności samodzielnego przygotowania naleśników.
Cele operacyjne:
Uczeń:
umie przygotować siebie i stanowisko pracy do zajęć
potrafi przeprowadzić odpowiednią obróbkę składników
przyrządza danie zgodnie z przepisem i zachowaniem bezpieczeństwa
potrafi posprzątać swoje stanowisko pracy po zakończonych zajęciach i pozostawić je w czystości
Czas zajęć: 2h 15m
Metody pracy: praca w grupie pod kierunkiem prowadzącego, praca samodzielna, pokaz, elementy pogadanki
Materiały kuchenne: patelnia duża, duża miska, trzepaczka, kuchenka gazowa lub elektryczna, chochla
Potrzebne produkty spożywcze:
150 g mąki, 1 łyżeczka cukru pudru, 2 jajka, 240 ml mleka, szczypta soli, 3 łyżki roztopionego masła, olej roślinny do smażenia, ulubiony dżem
Przepis na naleśniki z dżemem:
Do mąki dodajemy cukier puder, jajka, mleko i sól. Mieszamy. Przed samym smażeniem dodajemy do ciasta roztopione masło i mieszamy. Naleśniki smażymy na suchej patelni. Podajemy z dżemem i zawijamy w ruloniki.
Przebieg zajęć:
Faza przygotowania
Czynności organizacyjne i przygotowanie stanowiska do pracy.
Przedstawienie tematu zajęć
Omówienie zasad obróbki produktów wykorzystywanych w czasie zajęć
Wybranie odpowiedniego sprzętu
Określenie zadań i ich podział na poszczególne osoby
Ustalenie środków zapewniających bezpieczeństwo pracy
b) Faza realizacji
Pokaz prowadzącego najważniejszych czynności kuchennych np. siekanie
Przystąpienie do przygotowania dania zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami
Obserwacja i korekta uczniów wykonujących czynności kuchenne
Nakrycie stołu
Prezentacja wykonanej potrawy
Degustacja wykonanej potrawy
c) Faza wyciszenia
Dyskusja i wspólna ocena przygotowanej potrawy
Dyskusja na temat przebiegu zajęć
Wspólne zdiagnozowanie trudności, jakie się ujawniły w czasie zajęć
Wspólne znalezienie rozwiązania
Porządkowanie sprzętu i urządzeń
Sprzątanie stanowisk pracy
Pożegnanie z uczniami
Faza przygotowawcza, realizacji i wyciszenia
Scenariusz zajęć nauki gotowania
dla dzieci z Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii w Zgorzelcu
Temat: Włoskie klimaty - spaghetti.
Czas trwania: 2h 15m
Cele zajęć:
Cel główny: Nabycie przez dzieci umiejętności samodzielnego przygotowania spaghetti.
Cele operacyjne:
Uczeń:
umie przygotować siebie i stanowisko pracy do zajęć
potrafi przeprowadzić odpowiednią obróbkę składników
przyrządza danie zgodnie z przepisem i zachowaniem bezpieczeństwa
potrafi posprzątać swoje stanowisko pracy po zakończonych zajęciach i pozostawić je w czystości
Czas zajęć: 2h 15m
Metody pracy
Praca w grupie pod kierunkiem prowadzącego, praca samodzielna, pokaz, elementy pogadanki
Materiały kuchenne:
garnek 3-litrowy, wysoka patelnia, 2 deski do krojenia, 2 małe noże, łyżka drewniana, kuchenka gazowa lub elektryczna
Potrzebne produkty spożywcze:
Paczka makaronu, paczka mięsa mielonego mieszanego, 2 cebule, 2 ząbki czosnku, natka pietruszki, 6 pomidorów, przyprawy, olej do smażenia, żółty ser do posypania
Przepis na spaghetti:
Na patelni smażymy cebulę i mięso. Pomidory parzymy i ściągamy z nich skórkę, kroimy i dajemy na patelnię. Dorzucamy czosnek i pietruszkę, gotujemy na małym ogniu. W garnku gotujemy makaron, gdy będzie półtwardy odcedzamy i przekładamy do jednego naczynia z sosem. Posypujemy na talerzach żółtym serem.
Przebieg zajęć:
Faza przygotowania
Czynności organizacyjne i przygotowanie stanowiska do pracy.
Przedstawienie tematu zajęć
Omówienie zasad obróbki produktów wykorzystywanych w czasie zajęć
Wybranie odpowiedniego sprzętu
Określenie zadań i ich podział na poszczególne osoby
Ustalenie środków zapewniających bezpieczeństwo pracy
b) Faza realizacji
Pokaz prowadzącego najważniejszych czynności kuchennych np. siekanie
Przystąpienie do przygotowania dania zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami
Obserwacja i korekta uczniów wykonujących czynności kuchenne
Nakrycie stołu
Prezentacja wykonanej potrawy
Degustacja wykonanej potrawy
c) Faza wyciszenia
Dyskusja i wspólna ocena przygotowanej potrawy
Dyskusja na temat przebiegu zajęć
Wspólne zdiagnozowanie trudności, jakie się ujawniły w czasie zajęć
Wspólne znalezienie rozwiązania
Porządkowanie sprzętu i urządzeń
Sprzątanie stanowisk pracy
Pożegnanie z uczniami
Faza przygotowawcza, realizacji i wyciszenia