• Służby społeczne jako instytucje społeczne i jako organizacje

• wykład

• Instytucja społeczna jako podstawa ładu społecznego

• W najszerszym rozumieniu instytucja jest utożsamiana z powtarzalnymi, niezależnymi od woli poszczególnych osób, utrwalonymi sposobami zachowania, normami, regułami postępowania czy układami powiązanych ze sobą ról społecznych.

• Instytucje są podstawą porządku społecznego i jednym z mechanizmów kontroli społecznej.

• Definicja wg oxfordzkiego Słownika socjologii i nauk społecznych

Z pewnego punktu widzenia instytucję można uznać za rodzaj „nadrzędnego obyczaju”, zespół nakazów kulturowych lub obyczajności, zaaprobowanych społecznie norm i zwyczajów(…) oraz wzorów zachowań, które wiążą się z podstawowymi sferami życia społecznego, np. prawem, religią czy rodziną. Tak więc instytucja - to każdy element struktury społecznej organizujący podstawowe działania i czynności oraz zaspokajający potrzeby społeczne, np. potrzeby ładu społecznego, wiary czy posiadania potomstwa.

• Kluczowe cechy instytucji w szerszym znaczeniu pojawiające się w różnych koncepcjach teoretycznych

1/ są wytworem życia społecznego, aktywności ludzi, ale istnieją niezależnie od woli poszczególnych jednostek;

2/ są powiązane z wartościami, normami; a nawet same są tymi normami, wartościami;

3/ te normy i wzory są internalizowane przez ludzi;

4/ służą społecznej kontroli;

5/ służą zaspokajaniu potrzeb jednostek.

• Instytucja jako typ działalności

pewne wyodrębnione, zorganizowane typy działalności podejmowanej w celu zaspokojenia potrzeb jednostek i całych zbiorowości. Pojęcie instytucji odnosi się wtedy do form organizacyjnych danego zespołu czynności (...), do ludzi wykonujących owe czynności (...) oraz do zespołu urządzeń materialnych i środków wykorzystywanych w ich działaniach*

*Encyklopedia socjologii

• Elementy składowe instytucji jako typu działalności

1. zadania i cele, które instytucja realizuje; w koncepcji B.Malinowskiego jest to „karta” instytucji, jej zasada naczelna, będąca kulturowym uzasadnieniem jej funkcjonowania;

2. różnorodne normy - w tym prawne, zwyczajowe, etyczne - regulujące działania ludzi tworzących instytucję;

3. personel, a więc ludzie tworzący instytucję, którym przypisane są określone role, zasady działania, zakres kompetencji, odpowiedzialności i obowiązków;

4. materialne zasoby instytucji (narzędzia, urządzenia, pieniądze);

5. różnego rodzaju aktywność (działalność) podejmowana w ramach instytucji;

6. funkcje instytucji w systemie kulturowym (zamierzone i rzeczywiste).*

*Encyklopedia socjologii

• Funkcje służb społecznych - instytucji w szerokim znaczeniu

• kontrolna,

• socjalizacyjna,

• inwestowania w kapitał ludzki i kapitał społeczny,

• redystrybucyjna,

• kompensacyjno-naprawcza,

• wdrażania zadań i zasad polityki społecznej.

• Style kontroli społecznej wg D.Blacka

1. karny,

2. kompensacyjny,

3. terapeutyczny,

4. koncyliacyjny.

• Funkcje służb społecznych jako instytucji
  (w węższym znaczeniu)

Funkcje rozpatrywane z punktu widzenia jednostek i rodzin:

• profilaktyczna

• diagnostyczna

• zaspokajanie potrzeb

• kompensacyjna

• wspierająca

• terapeutyczna

• mediacyjna

• Funkcje służb społecznych jako instytucji
  (w węższym znaczeniu)

Funkcje służb społecznych określane z punktu widzenia środowiska lokalnego:

• funkcja diagnostyczno-ewaluacyjna

• funkcja strategiczna

• funkcja ochronna

• funkcja informacyjno-edukacyjna

• Funkcje służb społecznych jako instytucji
  (w węższym znaczeniu)

Funkcje służb społecznych określane z punktu widzenia ich pracowników:

• legitymizacja potrzeby istnienia zawodów specyficznych dla służb społecznych

• dostarczania środków utrzymania

• kształcąca

• wspierania w rozwoju zawodowym

• wspierania samorealizacji

• Organizacja- podejście systemowe

organizacje, tak jak organizmy, są "otwarte" na swoje otoczenie i jeśli mają przetrwać, muszą się znajdować w odpowiedniej relacji z tym otoczeniem. (Morgan)

Ta zdolność do przetrwania jest wynikiem homeostazy, czyli procesów samoregulacji systemu. Na system organizacji składają się różnorodne powiązane ze sobą i wzajemnie uwarunkowane podsystemy.

• 5 podsystemów organizacji

• Otoczenie zadaniowe służb społecznych

1. klienci (użytkownicy usług),

2. sojusznicy (współpracownicy, instytucjonalni i nieinstytucjonalni współrealizatorzy programów),

3. konkurenci (służby społeczne działające na tym samym polu, adresujące swoja ofertę do tych samych odbiorców, aspirujące do tych samych środków);

4. regulatorzy i władza lokalna (agencje rządowe, władze samorządowe),

5. grupy interesu (organizacje zawodowe skupiające pracowników służb społecznych, stowarzyszenia reprezentujące różne grupy faktycznych lub potencjalnych świadczeniobiorców, eksperci, partie polityczne, lokalne koalicje polityczne),

6. właściciele (organy założycielskie, struktury nadrzędne organizacji).

• Otoczenie ogólne służb społecznych - wymiary

1. demograficzny

2. ekonomiczny

3. ekologiczno-przyrodniczy

4. psychologiczny

5. edukacyjny

6. kulturowy

7. technologiczny

8. informacyjny

9. międzynarodowy

---