AiOZ
Notatka - Promieniowanie elektromagnetyczne
W środowisku pracy pracownicy często podlegają wpływom różnych pól elektromagnetycznych, rzadko zdając sobie z tego sprawę. Pola te, nazwane często promieniowaniem, są wytwarzane przez wszystkie urządzenia i przewody elektryczne zarówno w zakresie małych, jak i bardzo dużych częstotliwości. Zgodnie z [X614] promieniowaniem elektromagnetycznym nazywamy emisję lub przenoszenie energii w postaci fal elektromagnetycznych i podporządkowanych im jonów. Interesuje nas promieniowanie niejonizujące, czyli takie, gdzie zjawisko pochłaniania fali elektromagnetycznej nie towarzyszy efekt jonizacji ośrodka, w którym fala się rozchodzi. Z uwagi na różnorodność zastosowania, działania i zakres częstotliwości, promieniowanie elektromagnetyczne można podzielić na:
pola elektro- i magnetostatyczne (stałe pole),
pola częstotliwości przemysłowej 50 Hz
pola częstotliwości 1-100 kHz
pola wielkiej częstotliwości 0,1-10 MHz
pola wielkiej częstotliwości 10-300 MHz
pola wielkiej częstotliwości 300-300 000
pola o częstotliwości do 300 GHz
Do promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego należy także promieniowanie:
podczerwone,
widzialne,
nadfioletowe,
radiowe,
gamma,
rentgenowskie.
Pola i promieniowanie elektromagnetyczne na stanowiskach pracy charakteryzowane są jednocześnie przez następujące wielkości:
widmo częstotliwości,
natężenie pola magnetycznego o ogólnym działaniu na organizm człowieka
natężenie pola elektrycznego o ogólnym działaniu na organizm człowieka
natężenie pola magnetycznego o działaniu miejscowym na kończyny pracownika - ręce do łokci i nogi do kolan
doza rzeczywista pola magnetycznego strefy zagrożenia, o ogólnym działaniu na organizm człowieka,
doza rzeczywista pola elektrycznego strefy zagrożenia, o ogólnym działaniu na organizm człowieka,
wskaźnik ekspozycji dla dozy rzeczywistej pola elektrycznego i dozy rzeczywistej pola magnetycznego w strefie zagrożenia.
Oznakowanie pól elektromagnetycznych
W zasięgu źródeł pól elektromagnetycznych powinny być wyznaczone i oznakowane, zgodnie z Polską Normą, obszary występowania silnych pól magnetycznych:
Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizm ludzki
W działaniu biologicznym promieniowania na człowieka obserwuje się:
efekt termiczny - powstał wskutek zamiany części energii promieniowania na ciepło, co może spowodować zmiany patologiczne i reakcje fizjologiczne uwarunkowane podwyższeniem temperatury całego ciała lub niektórych jego części (narządów),
efekt pozatermiczny - powstały po wpływem promieniowania bez podwyższenia temperatury oraz związane z tym objawy patologiczne i fizjologiczne.
Dolegliwości subiektywne:
osłabienie ogólne
utrudnienie koncentracji uwagi,
osłabienie pamięci,
łatwość meczenia się pracą umysłową,
ospałość w ciągu dnia i zaburzenia snu w ciągu nocy,
drażliwość nerwowa,
bóle i zawroty głowy,
Dolegliwości obiektywne:
objawy za strony układu nerwowego: nerwice wegetatywne, drżenie rąk, itp.,
zmiany w narządzie wzroku (drobne zmiany zmętnieniowe w soczewce),
objawy za strony układu sercowo-naczyniowego: obniżenie ciśnienia krwi, zwolnienie akcji serca, itp.,
zmiany we krwi i układzie krwiotwórczym,
objawy za strony układu hormonalnego (zaburzenie miesiączkowania).
Ochrona przed nadmiernym promieniowaniem
Metody techniczne:
ekranowanie pomieszczeń ( siatki metalowe lub blachy),
ekranowanie samych źródeł za pomocą siatek lub blach.
Metody organizacyjne:
unikanie przebywania w granicach stref ochronnych,
nieprzekraczalnie dopuszczalnego czasu pracy w obrębie strefy zagrożenia,
przy większej ilości źródła pól ustawić w takiej odległości, aby strefy ochronne nie nachodziły na siebie i nie pokrywały się.
Ochrona zdrowia młodocianych
Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach w zasięgu pól elektroma- genetycznych o natężeniach przekraczających wartości strefy bezpiecznej, określone w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Prace szczególnie uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia kobiet
Dla kobiet w ciąży prace w zasięgu pól elektromagnetycznych o natężeniach przekraczających wartości dla strefy bezpiecznej.
2