Doping i wspomaganie farmakologiczne w sporcie
Definicje dopingu
Jest to zachęcanie zawodników do aktywniejszej walki sportowej oklaskami, okrzykami, śpiewem
Jest to podwyższanie wydolności zawodnika za pomocą metod i substancji farmakologicznych uznanych przez Komisję Medyczną MKOl za dopingowe
Akty prawne dotyczące dopingu w sporcie
Ustawa o kulturze fizycznej z dnia 18.01.1996. z późniejszymi zmianami (Dziennik Ustaw z dnia 6.03.1996.- nr 25 poz. 113) - rozdział 9 nosi tytuł „Zwalczanie dopingu w sporcie”. Obejmuje on artykuły 47-49.
W artykule 47 podana jest definicja dopingu - „Dopingiem jest stosowanie przez zawodników zakazanych środków farmakologicznych lub metod uznanych za dopingowe”, punkt 2 tego artykułu zabrania stosowania dopingu.
Artykuł 48 ustanawia organ odpowiedzialny za sprawy dopingu - jest to Komisja do Zwalczania Dopingu w Sporcie, powoływana w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia. Określa się zadania tej komisji - są to: opracowywanie przepisów i programów walki z dopingiem w sporcie oraz kontrola ich przestrzegania; organizowanie kontrolnych badań antydopingowych; prowadzenie edukacji profilaktycznej oraz opracowanie listy środków i metod zakazanych. Listę tę zatwierdza minister właściwy do spraw kultury fizycznej i sportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, określają oni też zakres i tryb działania Komisji. Podkreślić należy zapis, iż działalność Komisji oraz badania antydopingowe finansowane są z budżetu państwa.
Artykuł 49 mówi, iż zawodnicy mają obowiązek poddawania się badaniom antydopingowym. Za stosowanie dopingu zawodnik ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną, ale ponoszą ją również trenerzy, działacze i inne osoby, którym udowodnione zostanie naruszenie przepisów antydopingowych. Zasady odpowiedzialności określa minister właściwy do spraw kultury fizycznej i sportu, a w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia - placówki odpowiedzialne za przeprowadzanie kontroli antydopingowych oraz tryb, sposób i zasady odpłatności za kontrolne badania antydopingowe.
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14. maja 2001 roku w sprawie powołania Komisji do Zwalczania Dopingu w Sporcie (Dz. U. nr 56 z 2001 roku poz. 583) - składa się ona z przewodniczącego, sekretarza oraz 12 członków reprezentujących środowisko sportowe, administrację rządową oraz specjalistów z zakresu medycyny, farmakologii, nauk biologicznych i prawa. Kadencja Komisji trwa 4 lata.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17. października 2001 roku w sprawie zakresu i trybu działania Komisji do Zwalczania Dopingu w Sporcie (Dz. U. nr 133 z 2001 roku poz. 1501) - w załączeniu.
Obwieszczenie Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu z dnia 25. stycznia 2002 roku w sprawie zatwierdzenia listy zakazanych środków farmakologicznych i metod uznanych za dopingowe (Monitor Polski nr 7 poz. 138 z 2002 roku) - w załączeniu.
Ciąża a sport wyczynowy. Zajście w ciążę jako metoda dopingu??
Na liście leków zakazanych znajdują się m.in. hormony wydzielane przez organizm każdej ciężarnej kobiety. Podawanie tych hormonów sportsmenkom jest oczywiście zakazane i podlega opisanym powyżej sankcjom. Ale przecież istnieje okres w życiu każdej kobiety, w którym fizjologicznie wzrasta poziom tych hormonów - jest to ciąża. Już w kilka dni po zapłodnieniu we krwi każdej kobiety pojawia się gonadotropina łożyskowa (HCG), której zadaniem jest utrzymanie wczesnej ciąży. Poziom tego hormonu uzyskuje maksimum w 6-8 tygodniu ciąży, potem spada. Od 5 tygodnia pojawia się somatotropina łożyskowa. W ciąży wzrasta też poziom estrogenów i gestagenów (w tym progesteronu) oraz androgenów.
Teoretycznie ciąża stanowi przeciwwskazanie do wyczynowego uprawiania sportu. W praktyce jednak, by lekarz mógł wystawić zaświadczenie o niezdolności do uprawiania sportu musi on wiedzieć (lub przynajmniej podejrzewać), iż zawodniczka jest w ciąży. Ciąża jest stanem, w którego wczesnej fazie jest bardzo łatwo zasymulować brak ciąży. Wiadomym jest, iż u sportsmenek bardzo często obserwuje się zaburzenia miesiączkowania (a poza tym jeśli kobieta w danym momencie nie jest w trakcie miesiączki, to jej wystąpienie jest jedynie informacją z wywiadu, a więc łatwą do zafałszowania). Badanie USG czy ginekologiczne pozwala na wykrycie ciąży 6-8-10 tygodniowej, zaś testy ciążowe obarczone są dużym błędem.
Część kobiet źle znosi wczesną ciążę - występują nagłe omdlenia, wymioty, nudności. Jednak u większości pierwszy, a zwłaszcza początek drugiego, trymestr ciąży stanowi okres zwiększonych możliwości fizycznych. I część sportsmenek stara się, by w czasie szczególnie ważnych zawodów być w 3-4 miesiącu ciąży. Brak jest badań jednoznacznie stwierdzających pozytywny lub negatywny wpływ ciąży na osiągnięcia sportowe, jednak wiadomym jest, iż planowanie ciąży brane jest pod uwagę przed ważnymi zawodami.
Czy w związku z tym należy takie postępowanie potępiać? Odpowiedź na to pytanie jest złożona. Jak wiadomo, sportsmenki to młode, zdrowe kobiety, pełne sił witalnych. W większości dyscyplin szczyt możliwości sportowych przypada na wiek 20-30 lat. Z fizjologii zaś wynika, iż najbardziej korzystne jest, by pierwsze dziecko urodziło się między 21-22 a 25-26 rokiem życia matki. Tak więc już w tym miejscu widać konflikt interesów. W życiu sportowców brak jest mniej ważnych sezonów - są sezony ważne i ważniejsze (olimpijskie). Wydaje się więc, iż zaplanowanie ciąży tak, by jej wczesny okres wypadł w czasie ważnych zawodów nie może być potępiane - pamiętajmy, iż uprawianie sportu jest pracą zawodową, zaś posiadanie małego dziecka jeszcze bardziej komplikuje kalendarz startowy.
Zupełnie inną sytuacją jest zjawisko obserwowane w byłej NRD, gdzie sztaby szkoleniowe planowały ciąże zawodniczek przed ważnymi zawodami, zaś po zawodach zawodniczki nakłaniano do aborcji. Takie postępowanie wymaga zdecydowanego potępienia - jako sprzeczne nie tylko z etyką sportu, ale i niezgodne z podstawami człowieczeństwa.