STADNINY KONI W POLSCE
Stadniny koni w Polsce są częstym „urozmaiceniem” krajobrazu. Największymi spośród nich są: Stadnina koni w Mieczownicy, stadnina koni w Mosznej, stadnina koni w Michałowie, stadnina koni w Jaroszowce, stadnina koni w Janowie Podlaskim.
Mieczownica to wieś o wielowiekowej historii. Leży w Pradolinie Warciańsko - Odrzańskiej. Siedzibę stadniny stanowi piękny, eklektyczny pałac z II połowy XIX wieku, otoczony 4,5 hektarowym parkiem. Od ponad stu lat Mieczownica kojarzy się przede wszystkim z hodowlą koni. Początki hodowli koni sięgają 1884 r. od kiedy to Janusz Chrzanowski sprowadził trzy klacze orientalne, które stanowiły zalążek stadniny. Dziś Stadnina Koni w Mieczownicy zajmuje się hodowlą koni angloarabskich, małopolskich, które sprzedaje w kraju i na export. Przy stadninie prowadzony jest również Klub Jeździecki. Ponadto turyści mogą skorzystać z nauki jazdy konnej, przejażdżek bryczkami, czy wypożyczyć konia pod siodło na przejażdżki po okolicy. Istnieją tu doskonałe warunki do prowadzania hipoterapii. Bez problemów można znaleźć nocleg w hotelu przy stadninie lub w pobliskich hotelikach, gościńcach, gospodarstwach agroturystycznych, czy też w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym w Giewartowie.
Hodowla koni w Mosznej rozpoczęła się w 1948 roku, gdzie za sprawą płk. Skolimowskiego do zabytkowych zabudowań majątku hrabiego von Tiele-Winckler - przedwojennego właściciela Zamku w Mosznej - zostały przeniesione pierwsze klacze rasy pełnej krwi angielskiej. Ocalałe klacze pochodziły głównie z prywatnych hodowli prowadzonych w polskich majątkach przed II wojną na terenie wielkopolski i we wschodniej Polsce. W pochodzących z 1910 roku doskonale zachowanych zabudowaniach, konie znalazły idealne warunki do dalszego rozwoju. Do roku 1961, obok stada klaczy pełnej krwi angielskiej (xx), Stadnina w Mosznej posiadała również klacze rasy "fiording" ( norweskie konie robocze ), które następnie zostały przeniesione do Stadniny w Nowielicach . W ramach wymiany za klacze fiordzkie z Nowielic, przyszły do Mosznej klacze ze znakiem Gryfa Pomorskiego, określone następnie mianem koni "szlachetnej półkrwi". Od tego czasu Stadnina w Mosznej rozpoczęła hodowlę koni szlachetnej półkrwi (sp) stając się pierwszym w Polsce ośrodkiem hodowli koni przeznaczonych do sportu wyczynowego. Aktualnie Stadnina Koni Moszna jest znanym w kraju i za granicą ośrodkiem hodowli koni sportowych. Tereny użytkowane przez Stadninę obejmują ok.250 ha w skład których wchodzi zabytkowy park, pastwiska, łąki, stawy i grunty orne. Aktualnie stado liczy ponad 180 szt. koni obu ras, w tym 30 matek rasy xx oraz 20 matek rasy sp. i około 35 koni sportowych biorących udział w zawodach. Nad całością hodowli formalną pieczę sprawuje Polski Związek Hodowców Koni oraz Polski Związek Hodowców Koni Pełnej Krwi Angielskiej, których to organizacji Stadnina jest aktywnym członkiem.
konie pełnej krwi angielskiej dzięki swoim pozytywnym cechom budowy i temperamentu rozpowszechniły się na całym świecie i wywarły olbrzymi wpływ niemal na wszystkie nowoczesne rasy koni sportowych, przyczyniły się. Urodzone w Mosznej konie pełnej krwi angielskiej (xx) odnoszą liczne sukcesy na torach wyścigowych w Polsce, Czechach, Włoszech i Anglii również do powstania szeregu nowych ras. Wyhodowane w Mosznej konie szlachetnej półkrwi (sp.) startują w zawodach w konkurencji skoków, ujeżdżenia oraz WKKW, mając na swoim koncie takie sukcesy jak m.in. : wygrana w konkursie otwarcia Mistrzostw Świata w skokach przez przeszkody w Lipsku, zdobycie tytułu Najlepszego Konia próby terenowej w Finale Pucharu Świata w konkurencji WKKW w Malmo, udział w Igrzyskach olimpijskich 2008 w Pekinie w dyscyplinie ujeżdżenia i WKKW koni Randon i WAG.
Stadnina koni w Michałowie została założona w 1953 roku. Decyzją Ministra Rolnictwa z dnia 15.09.1953 roku, konie z Klemensowa zostały przeniesione do Michałowa. Pierwszy transport 21 klaczy dotarł do gospodarstwa 17.10.1953 roku, a kolejne trzy klacze przywieziono 25.11.1953. Z klaczami przyszło 18 źrebiąt urodzonych w 1953 roku w Klemensowie. Z kolei po zakończonym treningu na TWK Wrocław, przybyło jeszcze 8 klaczy. Razem z końmi został przeniesiony do Michałowa hodowca, wówczas zastępca dyrektora klemensowskiej stadniny, pan Ignacy Jaworowski, pełniący potem w Michałowie funkcję dyrektora. Pierwszy pokaz za granicą - w Verden w 1973 roku - wygrała klacz Estebna, która została Czempionką Europy. Z perspektywy pół wieku istnienia stadniny, najcenniejszą klaczą, która trafiła do Michałowa okazała się Estokada z linii Milordki. Michałów dochował się wybitnych koni wyścigowych. Pierwsza klaczą w ewidencji Michałowa była Miriam, która po treningu na Służewcu została tu przydzielona jeszcze do stadniny półkrwi. Późną jesienią 1953 roku do Michałowa przeniesiono klacze ze źrebiętami z likwidowanej placówki w Klemensowie koło Zamościa. W pierwszym transporcie (17.10.1953) przybyło 21 klaczy, a w drugim (25.11.1953) - 3, zaś źrebiąt urodzonych w Klemensowie w 1953 roku - razem przybyło 18. Stan ten powiększyło 8 młodych klaczy, które 25.11.1953 przyjechały do Michałowa. Obecnie, obok słynnej na cały świat hodowli koni arabskich, Stadnina w Michałowie utrzymuje małe stado (ok. 20) koni małopolskich o rzadkiej maści tarantowatej oraz kilkanaście kucy szetlandzkich (o wzroście do 100 cm). Ponadto posiada dwa stada bydła mlecznego: rasy jersey i czarno-białej z dużym dolewem holsztyno-fryza, łącznie 380 sztuk. Ogólna powierzchnia gruntów stadniny wynosi 639 ha, z czego 386 ha przypada na Gospodarstwo Michałów, a 253 ha na Gospodarstwo Lubcza. Użytki rolne zajmują powierzchnię 620 ha, w tym 95 ha pastwisk, 107 ha łąk trwałych i 418 ha gruntów ornych.
Stadnina Koni Jaroszówka położona jest w południowo- zachodniej Polsce, w dolinie rzeki Czarna Woda, około 5 km od Chojnowa. Tereny stadniny stanowią rodzaj luźnego parku krajobrazowego z dużą ilością zadrzewionych łąk i pastwisk.
Powyższe czynniki zadecydowały o założeniu tu w 1969 roku stadniny koni pełnej krwi angielskiej, działającej w ramach Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w Chojnowie. 1 września 1993 roku powstał nowy podmiot gospodarczy - Stadnina Koni Jaroszówka spółka z o.o. z siedzibą w Goleszanach. W dalszym ciągu podstawowym zadaniem stadniny jest hodowla koni wyścigowych pełnej krwi. Podstawowym zagadnieniem stadniny jest hodowla koni wyścigowych pełnej krwi. Prowadzi się również, na niewielką skalę hodowlę koni innych ras, a w oparciu o stadninę działa klub jeździecki o nazwie: Klub Jeździecki Ośrodek Sportów Konnych w Jaroszówce, który założony został 13 czerwca 2000 roku. W Jaroszówce hodowane są konie pełnej krwi oraz pół krwi angielskiej. Tutejsze konie przeznaczone są do celów sportowych. O jakości hodowli mogą świadczyć liczne narody i championy koni. Hodowla znana jest nie tylko w Polsce ale i w Świecie. konie z Jaroszówki wchodziły i wchodzą w skład reprezentacji jeździeckich europejskich państw, np. Holandii.
Stadnina w Janowie Podlaskim jest najstarszą państwową stadniną koni w Polsce - jest również jedną z najpiękniejszych. Istnieje od 1817 roku. Wbrew nazwie nie znajduje się ona w samym Janowie, ale w odległej od niego o 2 km miejscowości Wygoda. O decyzji ulokowania tam dużego stada państwowego przesądziło istnienie dużego folwarku Wygoda pod Janowem oraz dużej stadniny proaustriackiej. Malowniczo położona wśród bujnych nadbużańskich łąk, jest prawdziwym „końskim rajem”. W 1841 roku, według planów słynnego architekta Henryka Marconiego, wzniesiono pierwszą murowaną stajnię "Czołową", a w roku 1848 drugą "Zegarową" z neogotycką wieżą, do której kupiono zegar. Na przełomie XIX i XX wieku Janów Podlaski był najważniejszym ośrodkiem hodowlanym w zachodniej części imperium. Charakterystycznego „konia janowskiego” Janów dochował się na początku XX wieku. Jak to ujęto w literaturze fachowej - "o prawidłowej mocnej budowie oraz jędrnej i odpornej konstytucji". Wykształcono też dwie własne linie rodów żeńskich. Cały ten dorobek zaprzepaściła pierwsza wojna światowa. W lutym, w 1915 roku stado wywieziono na wschód i tam prawie wszystkie zginęły. Myśl odtworzenia od podstaw stadniny w Janowie podjęła po 1918 roku grupa zapaleńców i hipologów polskich. W kwietniu 1919 roku do pustych i zniszczonych stajni Janowa sprowadzono klacze czystej krwi arabskiej. W roku 1924 stadnina janowska zaczęła się specjalizować w hodowli rumaków czystej krwi arabskiej. Okres rozkwitu przerwał wybuch następnej wojny. Na przełomie września i października w 1939 roku janowskie araby zostały rozgrabione przez okolicznych mieszkańców, za przyzwoleniem sowieckiego okupanta, część koni wraz z falą uciekinierów wyruszyła ponownie na wschód. W lipcu roku 1944 stado liczące około 300 sztuk koni czystej krwi arabskiej zostało ewakuowane do Niemiec, gdzie poniosło straty podczas bombardowania Drezna. Powrót koni do kraju nastąpił w listopadzie 1946 roku drogą morską. Przez wiele tygodni dwa statki przewożące konie kursowały między Lubeką a Gdynią. Do Janowa Podlaskiego 80 klaczy i źrebaków powróciło 1 listopada 1950, a ogiery rozproszone po innych stadninach znalazły się w Janowie dopiero w roku 1960. Rozkwit stadniny nastąpił pod koniec lat 50. XX w., kiedy dyrektorem został człowiek związany ze stadniną od grudnia 1939 roku, Andrzej Krzyształowicz. Jemu przypadła rola opiekowania się końmi wywożonymi przez Niemców, on też doprowadził do zorganizowania jesienią 1969 roku pierwszej aukcji koni arabskich. Stadnina koni w Janowie Podlaskim zajmuje obszar 2500ha. Słynie głównie z hodowli czystej krwi arabskiej. Mniej znane w świecie, ale równie znakomite są hodowane tam konie angloarabskie. Największym sukcesem finansowym było sprzedanie janowskiego ogiera El Passo za 1 milion USD. W Janowie ma swoją siedzibę Polski Związek Hodowców Koni Arabskich. Polski Związek Hodowców Koni Arabskich dba o utrzymanie i kontynuację kierunków hodowli koni arabskich w Polsce, zgodnych z polską tradycją oraz krajowym programem hodowlanym.
3