87.Badania fizykochemiczne. Dla potrzeb śledczych podejmowane są nieraz badania, w których wykorzystuje się metody zaczerpnięte z innych dyscyplin naukowych. Jednym z nich są badania fizyczne i chemiczne. Celem i przedmiotem badań może być identyfikacja różnego rodzaju plam, substancji, mikrośladów, prochu, materiałów wybuchowych, olejów, smarów.
Badania fizykochemiczne zajmują znaczące miejsce w kryminalistyce i można przyjąć, iż rola tych badań w miarę upływu czasu będzie wzrastać. Badania i ekspertyzy dotyczące szeroko pojętej problematyki „narkotyków" - tj. identyfikacji, czy dana substancja jest narkotykiem, jakim, w jaki sposób i jaką metodą została wyprodukowana. Również liczba spraw związanych z użyciem materiałów i urządzeń wybuchowych do celów przestępczych ma tendencję wzrostową, a tym samym zwiększyła się liczba wykonywanych w tym zakresie ekspertyz. Z drugiej strony sytuacja taka spowodowała, iż przeciwstawiając się tym negatywnym zjawiskom, tj. produkcji i zażywaniu narkotyków oraz stosowaniu materiałów wybuchowych do celów przestępczych i innych, opracowane zostały nowe metody badawcze.
88. Ślad to wszelkie dające się ustalić w określonym wycinku rzeczywistości następstwa tych zmian, których zespół tworzy jakieś zdarzenie, albo jest z tym zdarzeniem ściśle powiązany, np. ślady ukrycia jakiejś rzeczy. Śladem jest każda pozostałość, resztki świadczące, że miało miejsce jakieś zdarzenie. Ślad dowodowy jest to ślad ujawniony i zabezpieczony na miejscu zdarzenia. Wykorzystywane są w badaniach porównawczych ,kiedy ślady dowodowe konfrontuje się z porównawczymi, czyli pobranymi od podejrzanego obiektu lub znajdującymi się już w registraturach. Jest on punktem odniesienia dla śladu porównawczego, gdyż chodzi tu o ustalenie relacji tożsamości cech śladu i wzorca. Chodzi o stwierdzenie identyczności lub odmienności porównywanych cech.
Śladem porównawczym jest ślad pobrany od podejrzanego obiektu lub już znajdującym się w registraturach np. karty daktyloskopijne osób podejrzanych. Jest on punktem odniesienia dla śladu dowodowego.
89 , 90 Zakres badań fizykochemicznych i metody badawcze stosowane w fizykochemii. W badaniach fizykochemicznych stosuje się nieraz metody pozostające w łączności ze sobą (fizyka i chemia) i z innymi naukami technicznymi, np. elektrotechniką, elektroniką, papiernictwem poligrafią, metaloznawstwem, włókiennictwem. W badaniach tych zasadniczą rolę spełniają rutynowe i nowoczesne metody, instrumentarium do badań oraz doświadczenie badającego określony materiał. Polegają one na badaniach mikroskopowych- przy użyciu mikroskopu stereoskopowego, w promieniowaniu podczerwonym i spolaryzowanym, mikroskopu elektronowego, zastosowaniu urządzeń i metod związanych z laserową analizą spektralną. W badaniach chemicznych stosuje się analizy chromatograficzne (chromatografia cienkowarstwowa, gazowa, cieczowa) za pomocą której bada się środki odurzające, alkohole, środki kryjące, materiały wybuchowe i różne substancje zapalające. Analizy spektralne, metody chromatograficzne oraz farmakologiczne mają zastosowanie przy badaniach toksykologicznych substancji, które wywołały rozstrój zdrowia albo nawet śmierć człowieka. Toksykologia bada głównie obecność trucizn w tkankach, określa ich stężenie, stopień toksyczności i może wskazywać na źródło ich pochodzenia.
Rozwój motoryzacji oraz nasilona wypadkowość drogowa doprowadziły do wzrostu zapotrzebowania na badania alkoholu etylowego u użytkowników dróg. Do badań takich zwykle wykorzystywane są alkomaty- mierzące zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Natomiast do badań alkoholu etylowego zawartego we krwi wykorzystuje się obecnie metodę chromatografii gazowej. Przy pożarach powstałych w wyniku wad instalacji elektrycznych i niewłaściwej eksploatacji urządzeń grzejnych oraz porażeniach prądem wykorzystuje się badania elektrotechniczne. Ujawniony materiał podczas oględzin może być poddany różnym badaniom- nie tylko elektrotechnicznym, fizykochemicznym ale także zakresu biologii czy metaloznawstwa. Pomimo iż badania fizykochemiczne zaliczane są w większości do badań grupowych (identyfikacja grupowa) w przeciwieństwie np. do badań daktyloskopijnych, to spełniają one w kryminalistyce ogromną rolę, W przypadku badań negatywnych (eliminujących) np. różne lakiery samochodowe, można je traktować nawet jak indywidualne. Podstawą wszelkich badań kryminalistycznych, w tym fizykochemicznych jest pobranie właściwych (odpowiednich) śladów z miejsc zdarzeń np. wybuchu, katastrofy, tajnego laboratorium narkotycznego itd., a następnie odpowiednie ich zabezpieczenie. Jest rzeczą zrozumiałą, że pobrane niewłaściwie materiały czy pośrednio tylko związane ze zdarzeniem, nie pozwolą nawet najlepszym specjalistom dysponującym nowoczesną aparaturą na udzielenie właściwej odpowiedzi, np. określenie materiału użytego do spowodowania wybuchu, wyjaśnienia mechanizmu zdarzenia czy sposobu produkcji danej substancji.
91. Mikroślady czyli drobne cząsteczki materii, są to wszelkie ślady, które jako źródła informacji można określić jedynie metodami laboratoryjnymi, a zatem ich nośność informacyjną można ustalić i zbadać tylko za pomocą tych metod. Obecnie odgrywają one coraz większa rolę , gdyż sprawcy pozostawiając je, albo nie wiedzą o tym, albo nie są w stanie ich usunąć, tymczasem na ich podstawie można dokonać niezwykle ważnych ustaleń. Mikroślady występują w różnej postaci: cząstki gleby, minerałów, szkła, kurzu i brudu, włókien z odzieży, pyłów, drobnych fragmentów naskórka, odprysków spodów obuwia, włosów kawałków paznokci, drobin wydzielin czy wydalin, odrobiny lakierów, nasiona, trawy etc. Są to więc mikroślady biologiczne, chemiczne wyjątkowo drobnych cząstek materiałów o budowie stałej lub ciekłej. Są one nanoszone w sytuacjach kontaktowych czyli zetknięcia się ludzi między sobą, z jakimś podłożem , zderzenia się pojazdów. Ujawnienie mikrośladów wymaga wyjątkowej koncentracji i dokładności w ich poszukiwaniu oraz szczególnej staranności przy ich zabezpieczaniu, pakowaniu i dostarczaniu do badań laboratoryjnych. Mikroślady badane są przy użyciu mikroskopu elektronowego, metodami fizykochemicznymi czyli laserowej analizy spektralnej, spektrofotometrii, chromatografii gazowej, analizy termo-grawimetrycznej, luminescencyjnej.