Sztuczne odnowienie lasu
Odnowienie lasu oznacza zakładanie lub powstawanie nowych drzewostanów, mających zająć miejsce dotychczasowych, ustępujących bądź to w toku użytkowania przy zastosowaniu określonych rębni, bądź też zniszczonych przez klęski elementarne, pożary lub śniegi, żer owadów, masowe występowanie grzybów pasożytniczych, lawiny itp. Odnowienie dotyczy gruntów objętych produkcją leśną, lub przejściowo pozbawionych drzewostanu, na których tok produkcji uległ stosunkowo krótkiej przerwie.
Sposób odnowienia lasu wiąże się z procesem rozrodu, czyli rozmnażania się - generatywnie lub wegetatywnie, gatunków drzewiastych. Przez odnowienie generatywne (z nasion) rozumie się odnowienie siewem lub sadzeniem. Do odnowienia wegetatywnego zalicza się odnowienie z odrośli powstających z pni lub korzeni (odrostów korzeniowych), zrzezów, odkładów, żywokołów, szczepów i innych części roślin drzewiastych.
Ze względu na wykorzystanie sił przyrody i wielkość wkładu pracy ludzkiej, rozróżnia się odnowienie naturalne i sztuczne. Odnowienie naturalne powstaje samorzutnie - samosiewem lub z odrośli, zwykle przy niewielkim udziale pracy ludzkiej. Odnowienie sztuczne polega na wysiewie nasion na powierzchni przyszłej uprawy lub na wysadzeniu sadzonek; zasadniczą rolę odgrywa tu praca ludzka.
Ze względu na właściwości powierzchni przeznaczonej do odnowienia i wymagania wprowadzanych gatunków stosuje się:
odnowienie pod osłoną drzew (uprawy podokapowe) polega na stosowaniu siewu lub sadzenia pod okapem drzewostanu przewidzianego do usunięcia; stosuje się je wtedy, gdy wprowadzane gatunki drzew wymagają osłony a starodrzew nie zapewnia pożądanego samosiewu ze względu na swój skład gatunkowy, pochodzenie, zdrowotność,
odnowienie pod osłoną krzewów polega na wykorzystaniu krzewów jako osłony dla wprowadzonych gatunków drzew wrażliwych na nasłonecznienie lub przymrozek w najtrudniejszym okresie ich życia, do momentu wyjścia z przyziemnej warstwy,
odnowienie na powierzchni otwartej.
Celem prac odnowieniowych i zalesieniowych jest inicjowanie produkcji leśnej na gruntach leśnych nie zalesionych oraz na gruntach nieleśnych przeznaczonych pod uprawę leśną.
Metoda odnowień lub zalesień wynika z użytego do tego celu materiału - nasion lub sadzonek. Do czynności wchodzących w skład odnowienia sztucznego zalicza się: uprawę gleby, poprawienie warunków glebowo-siedliskowych, siew lub sadzenie. Siew i sadzenie mogą być wykonywane różnymi metodami, zależnie od sposobu przygotowania gleby, rozmieszczenia i przygotowania nasion lub sadzonek oraz używanych narzędzi. Znaczenie i rozmiar sztucznego odnawiania lasu i zalesiania szczególnie wzrasta w zmieniającym się środowisku przyrodniczym. Koniecznością staje się realizacja wielu zadań, których charakter z punktu widzenia organizacji i techniki odnowień i zalesień jest określony właściwościami powierzchni przeznaczonej do odnowienia i zalesienia.
Wyróżnia się tu dwie grupy zadań:
1. warunki przyrodnicze i techniczne odnowień i zalesień są kształtowane przez las; zaliczamy tutaj:
przebudowę składu gatunkowego drzewostanów,
odnowienia lub zalesienia powierzchni będących pod wpływem mikroklimatu leśnego;
2. warunki odnowienia i zalesienia kształtuje wpływ dużych powierzchni otwartych, bez znaczącego wpływu lasu;
odnowienia powierzchni poklęskowych (duże pożarzyska, obszary klęski ekologicznej),
zalesienia wielkoobszarowe.
Odnowieniu stawia się obecnie większe i ściślej określone wymagania dotyczące składu gatunkowego i jakości powstających nowych drzewostanów. Leśnik chcąc sprostać tym wymaganiom powinien dysponować dużym doświadczeniem i rozwiniętą techniką hodowlaną, gdyż odnowienie lasu staje się coraz bardziej złożoną sztuką postępowania.