Badanie klatki piersiowej

Badanie:

1. podmiotowe:

• wywiad: tożsamość, główne dolegliwości, dotychczasowy przebieg choroby, choroby przebyte; nałogi; uczulenia na leki; warunki mieszkaniowe itd.

przedmiotowe:

• oglądanie

• obmacywanie

• opukiwanie

• osłuchiwanie




OGLĄDANIE

• Wygląd skóry:




• Różowa

• Czy są wykwity patologiczne

• Czy nie ma plam opadowych

• Czy jest prawidłowe napięcie

• Badamy stan nawodnienia (fałd skórny)

• Czy są zmiany dermatologiczne

• Czy nie ma rumieni, guzów, przetok

• Czy nie ma obrzęków




• Symetria klatki piersiowej:




• Czy są prawidłowe ruchy oddechowe

• Czy były jakieś zabiegi na klatce piersiowej

• Czy są blizny

• Czy są zniekształcenia klatki piersiowej

• Czy jest skolioza, garb




• jeśli pacjent brzydko pachnie /złe warunki socjalne/

• odór z ust- np.:ropne zapalenie zatok; nowotwory; ropień płuc; rak żołądka lub przełyku itp.

• Zapach moczu od pacjenta- może świadczyć o nie trzymaniu moczu /np. przy prostacie/

• Zadymiony, żółte palce- nikotynizm

• Zniekształcone palce - przykurcz rozcięgna dłoniowego

• Palce werbisty- niewydolność krążenia

• Klatka wdechowa- przykurczone ramiona, przy obturacyjnej, przewlekłej chorobie płuc

• Zabarwienie skóry




• Żółte- wysoka zawartość bilirubiny w surowicy

• Bladość: wyraz anemii (norma 14,5-16g%)

• Sinica- jeśli co najmniej 5g% Hb we krwi tętniczej jest odtlenowana, spowodowana najczęściej chorobą płuc.

• Czerwone- poliglobulina (za dużo Hb)




• choroby pasożytnicze skóry

• łuszczyca- występuje przy zapaleniu stawów

• triada alergiczna: długie rzęsy, długie palce, zdarty nos

• blizny, przebarwienia, obrzęki

OBMACYWANIE

• zawsze symetrycznie badać (od góry do dołu)

• zwrócić uwagę na ewentualne deformacje, zasinienie, patologiczną ruchomość

• czy nie są powiększone węzły chłonne

• pachy, nadobojczykowe, podobojczykowe,

• coś chełboczącego - ropień

• czy nie ma trzeszczeń Odma podskórna)

• czy nie ma guzów (lokalizacja, wielkość, miękkość, jaka jest skóra nad zmianą, ruchomość)

• czy jest bolesność

• czy są drżenia

• gruczoł tarczowy

• gruczoły sutkowe: sprawdzić ich symetrię

• mężczyźni - ginekomastia; gruczolak przysadki

• kobiety: bóle głowy, zaburzenia widzenia, mlekotok guz przysadki

• wyciek z piersi guz gruczołu sutkowego

• symetria brodawek - zaciągnięcie brodawek - objaw nowotworu.

OPUKIWANIE

• ręka musi ściśle przylegać do klatki piersiowej, opukiwać palcem środkowym jednej ręki w paliczek środkowy 3 palca drugiej ręki

• odgłosy opukowe:

• jawny- prawidłowa powietrzność płuca; ma niskie brzmienie, trwa dość długo, nie wyłącza procesów chorobowych w drogach oddechowych

• nieprawidłowy:

• wypuk bębenkowy- płuco zbyt powietrzne, powstają pęcherze w obrębie płuca

• wypuk stłumiony- płuco jest nie powietrzne, np. płyn w jamie opłucnowej, niedodma (jako płyn niewydolnościowy albo przy zapaleniu płuc). Ma on krótkie, wysokie brzmienie.

• płyn w jamie opłucnowej układa się w kształcie górki ze szczytem w linii pachowej środkowej- Linia Elisa De Moiseau




• poziom płynu - wypuk stłumiony

• odma - bębenkowy

• rozedma - bębenkowy

• stłumienie wątroby




• cele opukiwania klatki piersiowej:

• badanie powietrzności tkanki płucnej

• czy między ścianą klatki piersiowej a płucem jest jakieś ciało obce (płynne, stałe lub gaz)

• ocena gdzie jest płyn w jamie opłucnowej

• oznaczenie granic względnych i bezwzględnych serca

• oznaczenie granic płuc

• opukiwanie może być pośrednie albo bezpośrednie

• trudności w opukiwaniu: musi być cisza; rozedma podskórna

• Przestrzeń Traubego (półksiężycowate ograniczenie) - od góry przez dolny brzeg lewego płuca, od prawej - dolny brzeg lewego płata wątroby, od dołu przez łuk żebrowy.

Do zmniejszenia przestrzeni doprowadza wysiękowe zapalenie opłucnej.

• Odgłos jawny - trwa stosunkowo długo i ma niskie brzmienie. Najbardziej jawny jest w II przestrzeni żebrowej w linii środkowej obojczykowej.

• Odgłos bębenkowy - trwa stosunkowo długo i może mieć niskie lub wysokie brzmienie. Przyczyny - rozedma płuc, odma opłucnowa.

• Odgłos metaliczny - odmiana odgłosu bębenkowego. Ma wysokie brzmienie. Słyszy się go przy wzdętym brzuchu. Przyczyna to odma opłucnowa.

OSŁUCHIWANIE

• szmery oddechowe:

• pęcherzykowy- fizjologiczny, wyst nad całymi płucami, może być osłabiony.

• Ma charakter ssący „ff”, nie wyłącza spraw chorobowych.

• Osłabiony- choroby zmniejszające objętość klatki piersiowej /rozedma płuc, odma opłucnowa, płyn w jamie opłucnowej, nowotwory, ciała obce/

• Zaostrzony - stwierdza się u zdrowych dzieci w zapaleniu oskrzeli.

• O wydłużonym wydechu - w rozedmie, dychawicy oskrzelowej.

• oskrzelowy- słyszalny jest nad dużymi drogami oddechowymi /tchawica/, jeśli słyszalny jest w innym miejscu świadczy to o niepowietrzności płuca.

• Charakter chuchający „h”, wydech góruje nad wdechem.

• Patologiczny: bezpowietrzność tkanki płucnej- zapalenie płuc; gruźlica; marskość płuc.

• Miękki (cichy, płynący z oddali)

• Szorstki (głośny, w płatowym zapaleniu płuc)

• Nieoznaczony- pośredni między szmerem pęcherzykowym a oskrzelowym

• szmery dodatkowe:

• tarcie opłucnowe- suche zapalenie opłucnej

• świsty i furczenia- spazm oskrzelowy

• rzężenia- jeśli w dogach oddechowych jest wilgotna wydzielina /grubo ,średnio, drobno bańkowe. Mogą być suche (na skutek gęstej wydzieliny- śluzu; w ostrym i przewlekłym nieżycie oskrzeli, dychawicy oskrzelowej) lub wilgotne (gdy znajduje się płyn - pochodzenie zapalne, pochodzenie niezapalne [przesięk w obrzęku płuc]. Cechy rzężeń wilgotnych: siedziba, liczba, głośność, wielkość, dźwięczność.

• Trzeszczenia - gdy w pęcherzykach płucnych gromadzi się płyn. Słyszalny jest podczas wdechu na skutek rozklejania się pęcherzyków płucnych. Występuje w obrzęku płuc, gruźlicy płuc, płatowym zapaleniu płuc, niedodmie, wysiękowym zapaleniu opłucnej. W niewydolności LK- płyn przesiękowy; w zapaleniu płuc- płyn wysiękowy.

• Szmer pluskający- płyn lub powietrze w jamie opłucnowej

• Szmer przetoki płucnej - najczęściej w chorobach nowotworowych.

• Zespół spadającej kropli- ropień płuca

• Szmer dzbanowy o zabarwieniu metalicznym- odma opłucnowa, duże jamy płucne

• Szmer szorstki- płatowe zapalenie płuc

• Nie ma tych szmerów dodatkowych u osób zdrowych!!!

• szmery można osłuchiwać: słuchawką ginekologiczną, stetoskopem

• badanie drżenia piersiowego: przykładamy dłonie do pleców i każemy powiedzieć 44

• osłuchiwanie serca:

• trudności w wywiadzie ze strony pacjenta - stan świadomości, czy jest pod wpływem jakiś środków odurzających; schorzenia psychiczne, schizofrenia (rozdwojenie jaźni); psychozy; niewidomi, głuchoniemi.

• Badanie przeprowadza się zapewniając komfort cieplny, intymność, w oświetlonym pomieszczenu, w ciszy i mając ciepłe ręce.

• czy akcja serca jest miarowa czy nie- prawidłowa 60-80 uderzeń/ min

• Punkt Erba-

• Nad koniuszkiem, 4 międzyżebrze, lewa strona mostka- zastawka 2 dzielna

• Zastawka aortalna 2 międzyżebrze po prawej stronie mostka

• Pień płucny po przeciwległej stronie

• Zastawka trójdzielna 2 międzyżebrze, lewe

• fizjologicznie słyszymy 2 tony: I ton: głośniejszy nad koniuszkiem serca, IV międzyżebrze po prawej stronie mostka. I ton- zamknięcie zastawek dwu i trójdzielnej

• II ton: nad zastawką aortalną i pnia płucnego jest głośniejszy

• Tony dodatkowe: związane z niewydolnością krążenia

• III ton- cwał komorowy

• IV ton- cwał przedsionkowy

DIAGNOSTYKA UKŁADU ODDECHOWEGO KLATKI PIERSIOWEJ

• RTG w pozycji AP i bocznej (ocena głębokości ewentualnego tworu)

• TK (rozwój technik operacyjnych): serce, duże naczynia, węzły chłonne

• Rezonans magnetyczny

• Scyntografia kośćca i płuc /badanie izotopowe/

• Bronchoskopia

• Spirometria

• Biopsja cienkoigłowa

• USG, UKG

• Torakotomia diagnostyczna

3