6.1. Rodzina wyrazów

Treść

Rodzina wyrazów to wyrazy pochodzące bezpośrednio lub pośrednio od wspólnego przodka. Jest to grupa wyrazów, które mają ten sam rdzeń, czyli cząstkę niepodzielną i wspólną dla wszystkich wyrazów. Np. :

Wszystkie następujące wyrazy mają wspólną cząstkę rol-, w znaczeniu zaś tych wyrazów występuje związek z rolą. Są więc one do siebie podobne tak z wyglądu, jak i znaczenia.Np.: rol-a, rol-nik, rol-nictwo, rol-niczy, bez-rol-ny, mało-rol-ny.

Zapamiętaj:

Rodzina wyrazów to grupa wyrazów mających wspólne pochodzenie, czyli wywodzących się od jednego wyrazu podstawowego. Taką grupą jest np. dom, domowy, domownik, przydomowy, udomowiony, domek, domeczek, domostwo, bezdomny.Wyrazem podstawowym w tym wypadku jest wyraz dom.

Przykład

Pogrupuj podane słowa w rodziny wyrazów:

internet, internista, internacki, internetowy, internatowy, internistyczny,

internauta, internat, internistka.

Zgodnie z zasadami gramatyki polskiej rozwiązanie jest następujące:

A/ internet, internetowy, internauta

B/ internat, internatowy, internacki

C/ internista, internistka, internistyczny

Ćwiczenia

1. Dopisz wyrazy pochodne będące odpowiednią częścią mowy:

A/ wesoły- ........................................ (czasownik)

B/ lód- ………………………… (rzeczownik)

C/ mróz- ………………………. (przymiotnik)

D/ igła- ………………………. (przymiotnik)

2. Dopisz wyrazy pochodne:

nazwy zawodów nazwy miejsc

konstrukcja- ………………… tkać- ………………..

muzyka- ………………….. kawa- …………………

leczyć- …………………. wrzos- ………………….

Klucz

1. A/ wesoły- weselić, B/ lód- lodówka, lodowiec C/ mróz- mroźny, D/ igła- iglasty

2. konstrukcja- konstruktor, muzyka- muzyk, leczyć- lekarz; tkać- tkalnia, kawa- kawiarnia, wrzos- wrzosowisko

Grupę wyrazów podobnych znaczeniem i postacią nazywamy rodziną wyrazów. Wyrazy należące do tej samej rodziny

są wyrazami pokrewnymi.

---