LEKI MOCZOPĘDNE

Mechanizm działania:

Główny mechanizm działania polega na spadku wchłaniania zwrotnego z pramoczu Na+ i Cl- w kanalikach nerkowych => ↑ filtracji kłębuszkowej, ↑ utraty wody z moczem => | wydalania Na+ wraz z moczem.

WSKAZANIA:

• Nadciśnienie (terapia skojarzona)

• Obrzęki

• Niewydolność mięśnia sercowego

• Choroby nerek

• Choroby wątroby

Leki o udowodnionym działaniu zmniejszającym liczbę powikłań i śmiertelność wśród pacjentów.

PODZIAŁ LEKÓW MOCZOPĘDNYCH

1. Leki moczopędne tiazydowe:

• Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorotiazydum)

Leki moczopędne tiazydopodobne:

• Chlortalidon (Hygroton, Urandil) TIAZYDY

• Indapamid (Arifon ,Indapsan ,Tertensif)

• Klopamid (Clopamid) HETEROCYKLICZNE

• Kwas tienylowy

• Leki moczopędne pętlowe:

• Furosemid (Furosemidum ,Trifas )

• Kwas etakrynowy

• Leki moczopędne oszczędzające potas:

• Kanrenon (Aldactone)

• Spironolakton (Spironal, Spironolacton, Verospiron)

• Inne:

a) inhibitory anhydrazy węglanowej:

• Acetazolamid (Diuramid)

• Dichlorofenamid

b) środki osmotycznie czynne

• Mannitol

• Izosorbid

c) ksantynowe leki moczopędne

• Kofeina

• Teofilina (Aminophylinum)

• Teobromina

d) roślinne środki moczopędne

PODZIAŁ LEKÓW MOCZOPĘDNYCH POD WZGLĘDEM EFEKTYWNYM

Punkt uchwytu:	% resorbcji Na+ z pramoczu	Leki	Max ilość Na+ wydalona z moczem
Kanalik proksymalny	50-55	Inhibitory anhydrazy węglanowej	Niska efektywność
Pętla Hentlego	35-40	Diuretyki pętlowe	>15%
Kanalik dystalny	5-8	Tiazydy	5-10%
Kanaliki zbiorcze	2-3	Diuretyki oszczędzające potas	<5%

TIAZYDY

-bezpieczne i aktywne po podaniu p.o.,lecz względnie słabo działające

WSKAZANIE:

• Niewydolność mięśnia sercowego

• Nadciśnienie

• Obrzęki

• Jaskra

• Zatrucie ciążowe

MECHANIZM DZIAŁANIA:

*hamują wchłanianie zwrotne NaCl (z towarzyszącą wodą)

*pobudzenie wydzielania aldosteronu i wzrost wymiany Na+, K+ i H+ => wzrost ich wydalania.

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• Hipokaliemia => arytmie

• ↑stężenia kwasu moczowego (przy wydalaniu tiazydów bierze udział system wydalniczy kwasów organicznych w kanalikach, następuje kompetycja z wydalaniem kwasu moczowego)

• ↑ stężenia cholesterolu (przynajmniej w ciągu pierwszych 6 miesięcy)

INDAPAMID (Tertensif SR) -Lek tiazydopodobny

-bezpieczny lek o powolnym uwalnianiu (SR-slow release) przez to o długotrwałym działaniu

WSKAZANIE:

• nadciśnienie tętnicze pierwotne

MECHANIZM DZIAŁANIA:

• nerkowy (początkowe okresy terapii) ⇒hamowanie wchłaniania zwrotnego NaCl (działanie saluretyczne)

• pozanerkowy (od 3-9 doby terapii) ⇒hamowanie transportu Ca2+ w komórkach mięśni gładkich oraz zwiększona synteza prostacykliny I (PGI2) i prostaglandyny (PGE2) ⇒ ↓oporu obwodowego.

DIURETYKI PETLOWE

-działają krótko, ale silnie(10l/dobę), mogą powodować silne zaburzenia elektrolitowe, wzrost wydalania K+(niezbędna jest suplementacja tych jonów), mogą być podawane także i.v.

WSKAZANIA:

• obrzęki płucne i obwodowe

• niewydolność mięśnia sercowego

• zatrucia

MECHANIZM DZIAŁANIA:

-hamowanie wchłaniania zwrotnego NaCl (ATP-azo zależny)

-pobudzanie wydzielania aldosteronu i ↑wymiany Na+,K+ i H+ ⇒ ↑ ich wydalania

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• hiperglikemia

• ↑stężenia kwasu moczowego

• hipokaliemia

• ↓RR

DIURETYKI OSZCZĘDZAJĄCE POTAS

-Same działają słabo, dlatego też często stosowane są z tiazydami i diuretykami pętlowymi.

Ich punktem uchwytu jest kanalik dalszy, podobnie jak aldosteronu kontrolującego homeostazę K+.

WSKAZANIA:

• pierwotny i wtórny hiperaldosteronizm

• obrzęki w przewlekłej niewydolności krążenia (marskości wątroby)

MECHANIZM DZIAŁANIA:

-antagonizowanie działania aldosteronu (receptor)- Spironolacton

-blokowanie kanałów Na+ (Amilonid, Triamteren)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• silna hiperkaliemia przy niewydolności nerek lub jednoczesnym stosowaniu ACE-I

• ginekomastia

• śpiączka wątrobowa przy niewydolności wątroby

TIAZYDY W POŁĄCZENIU Z DIURETYKAMI OSZCZĘDZAJĄCYMI POTAS

♦HYDROCHLOROTIAZYD + AMILORYD (Tialorid)

Zalety leku:

• synergizm hiperaddycyjny

• nie powoduje zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej, ponieważ alkalizujące działanie hydrochlortiazydu jest równoważone przez zakwaszające amilorydu

• mniejsze utraty K+ z moczem ⇒ ↓działań niepożądanych

Wskazanie:

-przypadki (nadciśnienie, obrzęki), w których unika się suplementacji K+.

INHIBITORY ANHYDRAZY WĘGLANOWEJ

-DEHYDRATAZA - enzym biorący udział w utrzymaniu stałego pH w tkance i płynach ustrojowych:

H2O + CO2 ↔H2CO3↔H+ + HCO3

-słabe leki, rzadko stosowane.

WSKAZANIA:

• jaskra

• padaczka

• obrzęk w przewlekłej niewydolności krążenia

MECHANIZM DZIAŁANIA:

-po zahamowaniu enzymu nie powstają H+ i dochodzi do wzrostu wydalania HCO3,Na+, PO4,H2O.

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• kwasica metaboliczna spowodowana utratą HCO3

KSANTYNOWE LEKI MOCZOPĘDNE

-KOFEINA, TEOFILINA (Aminophylinum), TEOBROMINA.

WSKAZANIA:

• obrzęki

• stany spastyczne oskrzeli

• udar mózgu

• zaburzenia czynności ośrodka oddechowego (zamartwica)

MECHANIZM DZIAŁANIA:

-wzrost ukrwienia rdzenia nerek i wzrost przesączania w kłębuszkach nerkowych ⇒szybsze usuwanie elementów z rdzenia nerki.

-osłabienie działania „zwielokrotniania przeciwprądowego” w nerkach.

Spadek AchE

ŚRODKI MOCZOPĘDNE DZIAŁAJĄCE OSMOTYCZNIE

-Ulegają filtracji, lecz nie wchłaniają się zwrotnie; są wydalane z ekwiwalentem wodnym.

-10-40% roztwory ⇒↑ciśnienia osmotycznego krwi ⇒↑wydalania moczu.

WSKAZANIA:

• przedawkowanie leków w celu wzrostu diurezy

• obrzęk mózgu (10-20%Mannitol i.v.)

• kontrolowana diureza w czasie operacji

MECHANIZM DZIAŁANIA:

-działanie osmotyczne

ROŚLINNE LEKI MOCZOPĘDNE

-słabe działanie

-ODWARY Z: - liści brzozy

• ziela skrzypu

• ziela połonicznika

• korzenia lubczyka

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE DIURETYKÓW:

1. są na ogół dobrze tolerowane

2. zbyt duż diureza może spowodować pogorszenie funkcji nerek

3. efekt hipotensyjny nie jest wprost proporcjonalny do dawki leku, po przekroczeniu pewnej granicy nie obserwuje się nasilenia diurezy ale za to nasilenie działań niepożądanych

4. osłabienie, zmęczenie

5. kurcze mięśni łydek

6. niekontrolowany wpływ na metabolizm węglowodanów i lipidów

7. hiponatremia???????

8. hipokaliemia

9. hiperkaliemia (diuretyki oszczędzające potas)

10. hipotensja ortostatyczna

11. alergiczne zmiany skórne

12. ↑stężenia kwasu moczowego (dna moczanowa)

13. diuretyki pętlowe- uszkodzenie słuchu

14. stosowanie tiazydów wywołuje insulinooporność

15. kwasica metaboliczna????

16. impotencja

P/WSKAZANIA DO STOSOWANIA DIURETYKÓW:

1. niewydolność nerek z bezmoczem

2. nadwrażliwość

3. hiponatremia

4. hipokaliemia

5. hiperkaliemia (diuretyki oszczędzające potas)

6. ciężkie uszkodzenie wątroby

7. dna moczanowa

8. okres karmienia piersią

9. ciąża

INTERAKCJE DIURETYKÓW:

°KWAS ETAKRYNOWY -potęguje działanie: - glikozydów nasercowych

- związków litu

- leków p/krzepliwych

°TIAZYDY:

• nasilają działanie leków hipotensyjnych

• nasilają działanie leków zwiotczających mięśnie prążkowane (należy przerwać ich stosowanie na 2-3dni przed zabiegiem operacyjnym)

• hamują presyjne działanie katecholamin

• zmniejszają hipoglikemiczne działanie doustnych leków p/cukrzycowych

°Diuretyki oszczędzające potas stosowane wraz z ACE-I powodują silną hiparkaliemię

LEKI MOCZOPĘDNE W TERAPII NADCIŚNIENIOWEJ

ZALETY:

• kliniczne badania wykazały spadek częstości zachorowań na choroby układu sercowo-naczyniowego.

• Wykazują farmakologiczny efekt zarówno u pacjentów rasy białej, jak i czarnej.

WADY:

• Wymagają monitorowania stężenia w surowicy K+, glukozy i lipidów.

• Wzrasta

6

---