Partie polityczne na Litwie

Ostatnie wybory parlamentarne na Litwie odbyły się w październiku 2004 roku. Wówczas powstała koalicja na czele ze zwycięską Partią Pracy (DP), w skład której wszedł też blok „Pracując na rzecz Litwy” (LSDP i NS) i Litewska Ludowa Partia Powszechna (LVLS). Ten układ rozpadał się w czerwcu 2006 roku, kiedy z koalicji wycofała się skompromitowana, oskarżona o nadużycia finansowe DP. Od tego czasu na Litwie władza należy do mniejszościowego rządu socjaldemokratycznego (LSDP i NS) na czele z premierem Kirkilasem, wspieranego przez konserwatystów z Unii Ojczyźnianej.

Oto jak przedstawia się obecnie układ sił w litewskim Sejmie (141 mandatów):

	Partia	Skrót	Liczba mandatów	Przywódca
1.	Partia Pracy	DP	39	V. Uspaskich	1990
2.	Koalicja Pracując na rzecz Litwy: -Litewska Partia Socjaldemokratyczna -Nowa Unia Socjalliberałów	LSDP NS	31	A. Brazauskas (LSDP) A. Paulauskas (NS)	1989 (LSDP) 1993 (NS)
3.	Unia Ojczyźniana = Litewscy Konserwatyści	TS	25	A. Kubilius	1993
4.	Unia Liberalno-Centrowa	LICS	18	A. Zuokas	2003
5.	Litewska Ludowa Partia Powszechna	LVLS	10	K. Prunskiene	2002, pod obecną nazwą od 2006
6.	Koalicja Na rzecz porządku i sprawiedliwości	UTT	9	R. Paksas	2002
7.	Akcja Wyborcza Polaków na Litwie	LLRA	2	W. Tomaszewski	1994

1. Partia Pracy (DP)

DP założył rosyjski milioner (powiązany z Gazpromem) VICTOR USPASKICH, następnie, podobnie jak Rolandas Paksas oskarżony o związki z rosyjskimi służbami specjalnymi. Oficjalnie partia centowa, w rzeczywistości populiści. Deklarują, że ich celem jest stworzenie demokratycznego, nowoczesnego społeczeństwa, obrona praw człowieka i wzmocnienie pozycji Litwy w UE i na świecie.

2. Koalicja Brazauskasa i Paulauskasa „Pracując na rzecz Litwy”:

a) Litewska Partia Socjaldemokratyczna (LSDP)- ma komunistyczny rodowód ael odcina się od związków z postkomunistami. Popiera system wielopartyjny, różne formy własności, gospodarkę wielosektorową i uznanie religii w społeczeństwie.

Przywódca LSDP - Aigirdas Brazauskas (prezydent Litwy w latach '93 - '98) do '88 był I Sekretarzem Komunistycznej Partii Litewskiej. To on wsparł potem ruch niepodległościowy i przeprowadził transformację partii w socjaldemokratyczną. Obecny premier Litwy -Kirkilas pochodzi z LSDP.

b) Nowa Unia Socjalliberałów (NS) - nowoczesna partia socjalliberalna, głosi hasła wolności osobistej, solidarności społecznej, dobrobytu społeczeństwa, sprawiedliwości.

3. Unia Ojczyźniana - Litewscy Konserwatyści (TS), tzw. Związek Ojczyzna (pełna nazwa: Konserwatyści, Polityczni Więźniowie, Zesłańcy, Chrześcijańscy Demokraci). Obecnie wspiera mniejszościowy rząd socjaldemokratyczny. Założona jako prawe skrzydło ruchu demokratycznego, partia konserwatywna, podkreślająca rolę rodziny, tradycji i wartości moralnych. Opowiada się za wolny rynkiem.

4. Unia Liberalno-Centrowa (LICS) - jej przywódca Arturas Zuokas to były dziennikarz, korespondent wojenny i biznesmen. Typowa partia liberalna, stawia na wolność jednostki i otwarte społeczeństwo obywatelskie. Powstała z połączenia trzech mniejszych litewskich partii liberalnych.

5. Litewska Ludowa Partia Powszechna (LVLS) - jej przywódczyni Kazimiera Prunskiene (była premier), w 2004 roku zajęła drugie miejsce w wyborach prezydenckich. Typowa partia konserwatywna i agrarna.

6. Koalicja Rolandasa Paksasa „Na rzecz porządku i sprawiedliwości” (UTT) - liberalni- demokraci. Swój program UTT oparła na ostrej krytyce innych ugrupowań (oskarżali je o korupcje). Partia populistyczna, centroprawicowa, nie proponowała żadnych konkretnych rozwiązań. Liderzy pozostałych partii po jej powstaniu przeprowadzili na nią atak, oskarżając o populizm, neonazizm i nacjonalizm.

7. Akcja Wyborcza Polaków na Litwie (LLRA) - utrzymuje pozycję partii rządzącej w rejonie wileńskim. Stawia na ekonomiczny i socjalny rozwój Wileńszczyzny, wzmocnienie pozycji samorządów i uznanie języków mniejszościowych za oficjalne w poszczególnych regionach.

***

W lutym 2007 roku na Litwie odbyły się wybory samorządowe. Najwięcej głosów zdobyły w nich: Konserwatyści z Unii Ojczyźnianej oraz Litewska Partia Socjaldemokratyczna. Komentatorzy wskazują, że wynik tych wyborów, świadczy o spadku wpływów partii populistycznych. Popularność zyskują tradycyjne partie - socjaldemokraci i konserwatyści.

Obecny układ rządowy nie należy do stabilnych. Socjaldemokraci są w swoich działaniach uzależnieni od wspierających ich konserwatystów, którzy wykorzystują tę sytuację i od czasu do czasu grożą wycofaniem swojego poparcia (ostatnio, przy okazji zawarcia przez socjaldemokratów na szczeblu lokalnym, koalicji z partią Paksasa.).

Bibliografia:

• „Systemy polityczne państw Europy Środkowej i Wschodniej”, pod red. W. Sokoła, M. Żmigrockiego, Lublin 2005.

• gazeta.pl

---