OLEJEK RÓŻANY
Róża - „królowa kwiatów”
Rośnie na ziemi od milionów lat. W Chinach była uprawiana pięćdziesiąt wieków temu
W stanie dzikim występuje na półkuli północnej, a hodowlana jest na całym świecie. Jest wiele gatunków róż.
W przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym na skalę przemysłową wykorzystywane są 2 gatunki róż:
- róża damasceńska / uprawiana w Turcji, w Dolinie Róż w Bułgarii/
- Rose de Mai - krzyżówka róży stulistnej i róży francuskiej / uprawiana w Maroku i na południu Francji - Grasse/.
Z płatków kwiatowych tych róż otrzymywane są następujące produkty:
Olejek eteryczny, woda różana, konkret i absolut.
Olejek eteryczny jest jednym z najszlachetniejszych i najdroższych olejków. Otrzymywany jest z płatków róży damasceńskiej.
Największymi jego producentami są: Turcja, Bułgaria.
Płatki zbierane są ręcznie, wczesnym rankiem.
Z hektara plantacji zbiera się 4-5 ton płatków, z których otrzymuje się 1-2 kg olejku.
Świeże płatki poddawane są hydrodestylacji /1,5-2 godzin/ z kohabacją /zwracaniem destylatu / według oryginalnych bułgarskich i tureckich technologii. Po ostatecznym oddzieleniu olejku pozostałość stanowi cenna wodę różaną.
Olejek różany jest krzepnącą cieczą o żółtym lub żółtozielonym zabarwieniu i bardzo intensywnym, kwiatowym, typowo różanym, ciepłym zapachu z pontonem herbaciano-miodowym i miękką świeżozieloną nutą. Historia jego badań sięga początków XX wieku, gdy zidentyfikowano 3 główne alkohole:
Cytronellol
Geraniol
Fenyloetanol
Powstało wiele prac naukowych na temat składu olejku. Naukowcy wyodrębnili aż 174 do 275.
O specyfice zapachu decydują mikroskładniki obecne w olejku - nawet w śladowych ilościach.
Najważniejsze z nich to: tlenki i ketony różane.
W olejku bułgarskim można wyodrębnić 7 głównych nut zapachowych.
W olejku róży stulistnej / Rosa centyfolia - Polska /Puławy/, dominujące składniki to:
Cytronellol
Geraniol
Nerol
W absolucie natomiast - alkohol fenyloetylowy.
Woda różana - produkt uboczny w produkcji olejki.
Największymi jej producentami są: kraje arabskie, Bułgaria i Turcja.
W przemyśle kosmetycznym jest stosowana do produkcji toników, perfumowania kosmetyków: mydeł, pudru, kremów, szminek.
Największymi producentami konkretu są:
Francja, Maroko, Włochy.
Płatki róży zawierają również związki biologiczne czynne. Są to związki fenolowe: antocyjany /nadające barwę różą/ flawonoidy i garbniki, a także sterole, karotenoidy / barwniki roślinne, prekursory witaminy A, woski.
Nasiona owoców dzikiej róży, zawierające karotenoidy, fitosterole, witaminy E i F kwalifikują go jako cenny surowiec o działaniu regeneracyjnym, antyutleniającym.
W medycynie używano płatków róży do lecznia: gardła, uszu, zapalenia jamy ustnej, choroby głowy, żołądka i In.
Owoce róży zawierają witaminy: C, B1, B2, K, PP, prowitaminę A oraz kwasy organiczne, pektyny, grabniki, cukry, sole mineralne.
Róża znalazła zastosowanie również w przemyśle spożywczym.