Barok

Barok (z por. barocco - "perła o nieregularnym kształcie", lub z fr. baroque - "bogactwo ozdób") - główny kierunek w kulturze środkowo i zachodnioeuropejskiej, którego trwanie datuje się na zakres czasowy od końca XVI wieku do XVIII wieku^[1]. Barok obejmował wszystkie przejawy działalności literackiej i artystycznej, a także filozofię i architekturę. U jego podstaw leżał sprzeciw wobec renesansowego klasycyzmu, głęboka religijność, mistycyzm i egzystencjalny niepokój^[1].

W epoce zwanej barokiem wykształciły się dwa zasadnicze nurty myślowe: racjonalizm, który zakładał, że mądrość uzyskać można jedynie dzięki potędze umysłu oraz empiryzm, którego z kolei założeniem było poznawanie świata dzięki zmysłom, doświadczeniu, umysł odgrywał tutaj mniejsze znaczenie.

Jan Andrzej Morsztyn herbu Leliwa (ur. 24 czerwca 1621, zm. 8 stycznia 1693 w Paryżu) - polityk, poeta, podskarbi wielki koronny, starosta tucholski, przywódca stronnictwa profrancuskiego, czołowy przedstawiciel polskiego baroku dworskiego, marinista.

Daniel Naborowski (ur. w 1573 w Krakowie, zm. w 1640 w Wilnie) - polski poeta barokowy, dyplomata i tłumacz, wyznawca kalwinizmu.

Daniel Naborowski godził w swojej poezji wartości sprzeczne: renesansową pochwałę rozsądku i życia statecznego z przekonaniem o marności świata i nieuchronnym przemijaniu wszelkich zjawisk. Jego twórczość to świadectwo harmonii sprzeczności, obecnych zarówno w życiu ludzkim, jak i w całym dziele stworzenia.

Wacław Potocki (ur. około 1621^[1] w Woli Łużańskiej, zm. przed 9 lipca 1696, Łużnej) - sędzia skarbowy, podstarosta i starosta biecki i sędzia grodzki biecki (w latach 1667-1676), podczaszy krakowski (1678-1685), jeden z głównych twórców barokowych w Polsce, poeta, epik, satyryk i moralista.

Jan Chryzostom Pasek, herbu Doliwa (ur. ok. roku 1636 w Węgrzynowicach k. Rawy Mazowieckiej, zm. 1 sierpnia 1701 w Niedzieliskach), polski pamiętnikarz epoki baroku.

Ziemianin i żołnierz [edytuj]

Rodem z Mazowsza, wykształcony w kolegium jezuickim w Rawie Mazowieckiej, przez 10 lat Pasek prowadził barwne i burzliwe życie żołnierza (m.in. pod dowództwem hetmana Czarnieckiego w Danii). Pasek był awanturnikiem procesującym się nieustannie, pięciokrotnie skazany na banicję, a w 1700 na infamię. W czasie rokoszu Lubomirskiego stanął po stronie króla, ale przyznawał również wiele racji opozycji i krytykował bratobójcze walki. Od 1667 prowadził już stateczne życie ziemiańskie (we wsi Smogorzów w dzisiejszym woj. świętokrzyskim).

---