95. Cel wychowania moralnego

• Wychowanie jest procesem niezwykle złożonym. Zmierza do ubogacenia i wysubtelnienia rozwoju fizycznego, społecznego i moralnego jednostek młodocianych

• „wychowanie moralne” używane jest zamiennie z nazwami wychowania do wartości i wychowania etycznego, jednakże nazwa ta łączy się ściśle z wychowaniem religijnym, laickim i przyrodniczym, a w niemałym stopniu również z wychowaniem ideowym, obywatelskim, umysłowym, zdrowotnym i fizycznym.

• Celem wychowania jest rozbudzenie duchowości dziecka przy pomocy dialogu i autentyzmu wychowawcy.

• Celem wychowania moralnego w rodzinie jest „taka formacja osobowości na gruncie człowieczeństwa, praw naturalnych i miłości rodzicielskiej, która ma zagwarantować przygotowanie młodego człowieka do życia godnego i odpowiedzialnego.”

Celowi ogólnemu przyporządkowane są następujące cele szczegółowe:

• pobudzenie i zdynamizowanie miłości duchowej,

• formacja miłości duchowej, stanowiącej grunt dla pobudzenia i zdynamizowania „głosu serca”, „głosu rozumu” oraz „głosu woli”,

• wydobywanie i uświadamianie walorów człowieczeństwa poprzez wydobywanie i uświadamianie praw naturalnych,

• formacja osobowości,

56. FORMOWANIE CHARAKTERU OSOBY

W formowaniu charakteru biorą udział:

-funkcje psychiczne

- władze duchowe

Charakter-układ względnie stałych sprawności moralnych, wyznaczających taki samorzutny sposób zachowań i ocen oraz dążeń i obowiązków, które gwarantują panowanie człowieka nad rozbieżnością celów

Formowanie charakteru- to formowanie cnót jako sprawności nakierowanych na czynienie dobra. Do formowania charakteru moralnego dziecka jako osoby przyczyniają się rodzice

Cnoty osoby warunkujące prawy charakter:

- roztropności

-Sprawiedliwości

-Męstwa

-Umiarkowania

42. Szołtyska teoria trójjedni człowieka

Koncepcja człowieczej trójjedni Adolfa Szołtyska ukazuje człowieka jako osobę ludzką, człowieka jako istotę społeczną i człowieka jako obywatela.

Człowiek doświadcza działania funkcji wegetatywnych, funkcji psychicznych i władz duchowych.

Podstawą rozumienia trójmianu: moralność - etyka - legalność jest:

*człowiek jako osoba osadzony w moralności,

*człowiek jako istota społeczna osadzony w etyce,

*człowiek jako obywatel osadzony w legalności.

Osoba może, lecz nie musi się ukonstytuować w człowieku. Nie każdy człowiek jest osobą. Osoba aktywizuje się w poznających aktach rozumu, poznających aktach serca oraz aktach woli.

Poznanie wartości personalnych jest możliwe w aktach duchowych serca.

Poznanie wartości kulturowo-społecznych jest możliwe drogą edukacji.

Poznanie wartości doktrynalno-politycznych jest możliwe drogą edukacji obywatelskiej.

36. Samo-spełnienie osoby przez czyn wedle Wojtyły

Osoba jest sprawcą swoich czynów. Jest bytem dynamicznym, który przez

swoje działania, zwłaszcza wyższe, może się bytowo rozwijać,

spełniać. Spełnić to znaczy doprowadzić coś do pełni. „Spełnianie

siebie nie utożsamia się z samym spełnieniem czynu, ale zależy od

wartości moralnej tegoż czynu. Spełniam siebie nie przez to, że

spełniam czyn, ale przez to, że staję się dobry, gdy ten czyn jest

moralnie dobry”1 Wyrażenie „spełniać czyn” wskazuje na dążenie

od tego, co nie jest pełne do pełni. Kiedy mówimy o spełnianiu czynu,

wtedy osoba przedstawia nam się jako podmiot i sprawca a czyn to skutek

tej sprawczości. Osoba i czyn to nie dwie a jedna spójna i głęboka

rzeczywistość

3. Personalizm augustyński i personalizm tomistyczny Wedle Platona i augustynizmu:

- Człowiek jest istotą duchową

- Człowiek jako osoba ludzka jest nią od momentu narodzin. W duszy nowo narodzonego dziecka zapisana jest wiedza

- człowieczeństwo tkwi w nowo narodzonej osobie

- Wiedza pewna wyprowadzona jest z czystego rozumu, zaś wiedza niepewna-z danych zmysłowych.

Wedle Arystotelesa i tomizmu:

- Człowiek jest zwierzęciem rozumnym.

- W momencie urodzenia dusza człowieka ma status tabula rasa (nie zapisanej tablicy); doświadczenia oraz wiedza zdobywana z zewnątrz są zapisywane na ,,tablicy”.

- W momencie urodzenia dziecko jest pozbawione człowieczeństwa; nabywa je w ramach edukacji społeczno-kulturowej, która umożliwia stawanie się człowieka osobą;

- Wszystko, co w umyśle, musi przejść przez zmysły.

70. konsekwencje czynu.¹

Sprawca urzeczywistnia dany czyn ze względu na określoną wartość tkwiącą w tym celu. Intencja czynu tkwi w teraźniejszości, lecz dotyczy przyszłości. Od momentu jej urzeczywistnienia przechodzi w przeszłość, pozostając w pamięci. Człowiek nie dysponuje mechanizmem umożliwiającym realne sterowanie konsekwencjami, czasami bierze pod uwagę ewentualne konsekwencje swojego czynu. Każdy człowiek charakteryzuje się ciągiem czynów który można zakwalifikować do czynów dobrych i złych. Doświadczenie poucza, że czyniąc źle, człowiek wiedząc o tym poniża się, przeżywa sam z siebie pewne obrzydzenie, natomiast czyniąc dobrze nabiera większej pewności siebie, posiada satysfakcję. Sąd państwowy nie dysponuje miarą, która mogłaby stanowić podstawę osądzania czynu człowieka jako osoby, ale dysponuje miarą, ujętą w kodeksie, stanowiącą podstawę osądzania czynu popełnionego przez człowieka jako obywatela. Podłożem wolności myśli i czynów osoby jest świadomość i samoświadomość człowieka, one dysponują miarą stanowiącą podstawę oceny konsekwencji czynów.

Pytanie 61 AKSJOLOGIA PERSONALNA A NORMA MORALNA

Aksjologia personalna dysponuje duchowymi wartościami człowieka jako osoby.W każdym z osobna da się wyróżnić wartości, przyjmujące status celu, oraz wartości, przyjmujące status środka do osiągnięcia celu. Jedną z kluczowych wartości jest wolność. Wolność personalna odwołuje się do praw naturalnych człowieczeństwa i norm moralnych.

Z aksjologii personalnej wyprowadzone są normy moralne. Są one bowiem wywiedzione z duchowych wartości człowieka jako osoby, zatem zakotwiczone są w człowieczeństwie bytu ludzkiego. Normy moralne nabywane są na gruncie edukacji rodzinnej, rodowej i narodowej. Normy moralne da się rozpoznać w postawie, czynie, stanie człowieka jako osoby.

Pytanie 59. założenia etyki starej a założenia etyki nowej.

Założenia starej etyki.

Osadzona jest ona w etyce Arystotelesa i Biblii - jest to system wartości norm, warunkujących kulturę, naukę i edukację europejską. Etyka chrześcijańska stanowi fundament dla europejskiego gmachu kultury i polityki, nauki i edukacji. Burząc fundament etyka postmodernistyczna decyduje się na burzenie chrześcijańskiego ładu narodów europejskich. Chrześcijańska etyka uznaje najwyższy autorytet Słowa Bożego. w Biblii znajdujemy niezmienne prawdy i normy postępowania, które wyznaczają nasze obowiązki wobec Boga i ludzi.

Założenia nowej etyki.

Nowa etyka to relatywny system wartości i norm, stanowiący przeciwieństwo chrześcijańskiej etyki, która wg Singera jest absurdalna i fałszywa, a jego nowa etyka jest jedynie słuszna. Liberalny system kulturowo-edukacyjny, etykę chrześcijańską - stara etyka, zastępuje etyką liberalną - zwaną nową etyką, co ma bliskie i dalekie konsekwencje. Peter Singer uważa że stara etyka jest przesiąknięta religią, a jego nowa etyka jest przesiąknięta demagogią. Singer buduje swoją nową etykę odcinając się od teologii i metafizyki.

Nowa etyka słowa „zabicie człowieka” zastępuje słowami „prawo wyboru”, „bezpieczna aborcja”, słowo „homoseksualizm” zastępuje się słowem „orientacja seksualna”, „dyskryminacja seksualna.”

22. Etyka w ujęciu Schelera

Etyka Schelera opiera się na wartościach, są one realnym (materialnym) fundamentem na którym możemy się oprzeć w naszym życiu. Scheler skrytykował formalizm Kanta w etyce, czyli budowanie jej na imperatywach i poczuciu obowiązku, jako nadmiernie restryktywnej, subiektywnej, nie dającej pewności co do konkretnych decyzji. Oparcie się na wartościach daje większą pewność i łatwość w posługiwaniu się nimi, o ile trafnie się je rozpoznaje. Obiektywna hierarchia wartości była dla Schelera podstawą etyki. Jeśli wiemy, co jest dobre i co lepsze, to wiemy też, jak należy postępować, jedno z drugiego wynika. Tak pojmowana etyka mogła być obiektywna i powszechnie obowiązująca, w przeciwieństwie do relatywistycznej etyki poprzedniego pokolenia, widzącej w wartościach tylko reakcje subiektywne jednostek czy grup ludzkich. Ta obiektywna etyka fenomenologów bardziej odpowiadała naturalnemu przekonaniu ludzi niz. tamta relatywistyczna, a także niż trudna etyka Kanta i innych filozofów nowoczesnych i przyczyniła się niemało do powodzenia fenomenologii.

Z ogólnych swych tez Scheler usiłował wyciągnąć szczegółowe konsekwencje etyczne. Sądził, ze prowadzą one nie do nowej moralności, lecz przeciwnie, do dobrze znanej, mianowicie do moralności katolickiej, i podjął przede wszystkim rehabilitacje cnót katolickich.

PYT.1

Arystoteles definiuje człowieka- jako zwierze rozumne, jeżeli człowiek jest zwierzęciem rozumnym, to małe dziecko jest zwierzęciem nierozumnym.

Platon definiuje człowieka- jako duchowe jestestwo wolitywno - rozumne, ciało człowiecze stanowi więzienie duszy człowieczej. Człowiek nie staje się, JEST, człowiek jest duchem

Augustianizm i Platon: człowiek jest istotą duchową, człowiek jako osoba JEST, człowiek jest istotą której dusza myśli i czuje od urodzenia.

Arystoteles i tomizm człowiek jest zwierzęciem rozumnym, STAJE SIĘ osobą przez spoleczno- kulturową edukację. W momencie narodzin dusza jest TABULA RASA, doświadczenia i wiedza zdobywana z zewnątrz zapisywana jest na “ tablicy”

św. Tomasz z Akwinu-człowiek jest w całości podmiotem władz, ale należy wyróżnić ich podwójny wymiar. Pierwszym jest dusza i władze, które należą do istoty jej działania. Należy tu wyróżnić umysł i wolę. Drugim wymiarem jest funkcjonowanie pozostałych władz, które są związane z całością ludzkiej natury.

Nietzsche - nadczłowiek czyli człowiek zredukowany do człowieczej zwierzęcości, kierowany
“ mocą woli”, znajduje się poza dobrem i złem, nadczłowiek jest “odarty”z człowieczej duchowości

Liczy się kult siły,

Freud - życie psychiczne człowieka popęd

id- biologiczne impulsy, instynkty, pragnienie zaspokajania głodu

ego- dąży do samozachowania i samokontroli

super ego( nad ja)- wpływ na jednostkę, formułuje w nim wzorce kulturowo- społeczne, z drugiej strony ogranicza jego prawa.

popęd seksualny(libido) kierunkuje życie człowieka na przeżywanie przyjemności

Karol Wojtyła- każdy człowiek jest osobą, czyli jednostkową substancją natury rozumnej, osoba nie jest rzeczą ani zwierzęciem lecz kimś obdarzonym godnością, wolnością, rozumnością dlatego sama posiada, sama sobie panuje, sama stanowi o sobie.

Maks Scheler- Człowieka opisuje się jako poszukiwacza Boga. Poszukiwanie to przybiera formę pogoni za sensem, sens zaś ukryty jest w strukturze wartości, których korona spoczywa na Boskich skroniach, wszystkie pozytywne wartości pomieszczone są w Bogu. Człowiek może stać się w pełni człowiekiem dopiero w świetle osoby Boga, oraz pomimo swych przyrodniczych, zwierzęcych korzeni.

¹ A. E. Szołtysek: Filozofia wychowania moralnego, Kraków 2009, s. 167-169.

W. Tatarkiewicz, Historia filozofii. Filozofia XIX w. Tom III, 2007r., str. 171

---