- Zaznajomienie studentów z następującymi
zagadnieniami:
-Istotą zarządzania finansami GD;
-Zarządzaniem majątkiem;
-Zarządzaniem ryzykiem;
-Zarządzanie budżetem;
-Zarządzaniem oszczędnościami;
-Zarządzaniem długiem;
ZARZĄDZANIE FINANSOWE
- Osadzone w kontekście GD;
- Finanse GD- zjawiska ekonomiczne;
- Zarządzanie finansami - całokształt
czynności/ procesów członków GD zw. z
pozyskiwaniem środków oraz ich
wydatkowaniem;
- Cel GD - maksymalizacja zaspokojenia
potrzeb GD;
KONTEKST ZARZĄDZANIA FINANSAMI GD
1.Zmiany społeczno- ekonomiczne:
- Zmiany w obszarze dochodów (zamożność/
polaryzacja);
- Rozwój oraz dostępność usług i produktów
finansowych;
- Nowa gospodarka - A. Toffler 3 fala tzw.
technologiczna / R. Florida - pracownicy
umysłowi - w tym rzesza pracowników
sektora finansowego;
- Work rich time poor - finanse pod opieką
finansistów;
ISTATA ZARZĄDZANIA FINANSAMI GD
- Funkcje zarządzania
1. Planowanie;
2. Organizowanie;
3. Motywowanie;
4. Kontrola.
PLANOWANIE FINANSOWE
1.Przedmiot planowania finansowego:
-Planowanie dopływu środków (wielkość, t, źródła);
-Planowanie obcych środków finansowych;
- Planowanie inwestycji GD;
-Planowanie wydatków GD (inwestycje, bieżące,
zobowiązania, oszczędności);
ZARZĄDZANIE FINASAMI GD
1.Kontrola osiągniętych wyników - aspekt finansowy:
- Ustalenie stanu pożądanego;
- Ustalenie stanu rzeczywistego;
- Porównanie;
-Wyjaśnienie niezgodności;
- Plan naprawczy (powrót na początek cyklu);
-Wnioski i rekomendacje na przyszłość;
ZARZĄDZANIE MAJATKIEM I KAPITAŁEM
-Kształtowanie optymalnej wielkości i struktury
majątku GD;
-Najskuteczniej realizujący cele funkcjonowania/
powstania GD;
-Odpowiedź na różnorodność potrzeb członków GD;
- Majątek rzeczowy - ustalenie aktualnej wartości
(wartości brutto, zużycia, wartości netto);
MN=MB-UM
Majątek trwały - ciągłe zmiany (+):
- Wytworzenie składników (budowa domu);
- Wzrost płac i zysków z działalności gosp., czy świadczeń
społecznych;
-Zakup składników majątkowych
(domu/mieszkania/akcji/ dzieł sztuki);
-Otrzymanie spadku/darowizny (ziemi etc);
- Wzrost wartości (np. mieszkania);
-Nabycie zobowiązań (długoterminowych) i zwrot
należności ;
-wydarzenia losowe (lotto);
Majątek trwały (-):
-Zużycie fizyczne składników majątku w efekcie
użytkowania (samochód, odzież);
-dekapitalizacja składników majątkowych - zużycie
moralne czy dezaktualizacja (np. uprawnień
zawodowych, stary samochód);
Spadek rynkowej wartości np. mieszkania;
- Spadek dochodów realnych (społ-ekon./ zmiana
sytuacji jednostki);
-Wzrost cen - obniżenie realnej siły nabywczej i
wartości aktywów;
- Regulacja zobowiązań u wierzycieli;
-Wydarzenia losowe (klęski żywiołowe);
Determinanty zarządzania majątkiem:
- Wewnętrzne - zw. z kompozycją GD;
- Zewnętrzne - relacje GD z otoczeniem;
Odnawianie zasobów GD:
- Zakupy (likwidacja, zużycie moralne, postęp techniczny i
technologiczny, moda)
- Wytwarzanie we własnym zakresie;
Czynniki wpływające na odnowienie zasobów GD:
- Walory techniczno-użytkowe składników majątku
(długość życia produktu);
- stopień zużycia moralnego (nie odpowiada standardom);
- Zmiany wielkości i struktury GD;
-Faza rozwoju GD i zmiany zamożności GD (min. zmiana
statusu);
ODNOWIENIA ZASOBÓW- KOSZTY MAJATKOWE
-Koszty nabycia składników majątku;
-Koszty wytworzenia składników majątku w GD;
- Koszty użytkowania składników majątku -rzeczowego
(składników trwałych pralki, czy konsumpcyjnego, koszty
zewnętrzne (wysypiska/zanieczyszczenie)); obrotowego -
rotacja;
- Koszty likwidacji składników majątku (demontaż, wywóz,
utylizacja etc.);
ZARZĄDZANIE MAJATKIEM GD- SKŁADNIKAMI MAJĄTKU OBROTOWEGO
- Majątek obrotowy - rotacja;
- Racjonalne zarządzanie zależy od:
- Sytuacji w poszczególnych segmentach rynku;
- Poziomu cen i zjawisk ekonomicznych;
- Cykliczności dochodowej;
- Sytuacji GD - możliwości transportowych/
magazynowych; wytwarzania dóbr wewnątrz GD
(skłonność); czasu wolnego GD i czynników społ.-
kulturowych;
UZYTKOWANIE SKŁADNIKÓW MAJATKU RZECZOWEGO
- Wpływ na parametry techniczno-ekonomiczne całej puli
zasobów GD=> stopień realizacji celów GD;
- Perspektywy analizy eksploatacji majątku Gd:
- Organizacyjno-techniczna (normy vs awarie);
-Ekonomiczna (dostosowanie do potrzeb);
-Społeczno-kulturowa (stopień zaspokojenia potrzeb
członków GD/ wzorce)
ZARZADZANIA KAPITAŁAMI
- Główny problem - uchwycenie odpowiedniej relacji między kapitałem obcym a własnym;
- GD specyficzne;
- Transfery międzypokoleniowe;
- Kapitał rodzinny;
- Kapitał obcy :
1 Zjawisko dźwigni finansowej;
2 Zobowiązania krótkoterminowe vs długoterminowe;
Relacje między kapitałem własnym a obcym:
- Potrzeby GD (wielkość, pilność, struktura);
- Możliwości zmian w sytuacji zawodowej (awans,
dodatkowe usługi etc.) => dochody;
-Status społeczno- zawodowy GD;
Skłonność członków GD do ryzyka;
ZARZĄDZANIA RYZYKIM
- Niepewność funkcjonowania GD;
- Ryzyko:
1 Negatywna koncepcja ryzyka - możliwość nieudania się;
2 Neutralna koncepcja ryzyka - nieznany wynik działania, możliwie inny niż spodziewany;
- Postawy GD dotyczące ryzyka:
1 Awersja;
2 Obojętność;
3 Akceptacja(skłonność);
Rodzaje ryzyka:
- Ryzyko bezrobocia;
- Ryzyko zdarzeń losowych (choroba/ utrata sprawności);
- Ryzyko pogorszenia jakości życia (obniżenie wartości dóbr wskutek klęsk żywiołowych/ kradzieży);
-Ryzyko odpowiedzialności (powstanie roszczeń
finansowych w stosunku do osób 3-ich np. wypadek
samochodowy);
- Ryzyko papierów wartościowych;
Fazy zarządzania ryzykiem:
- Identyfikacja ryzyka;
- Pomiar i ocena ryzyka;
- Dobór metod zarządzania ryzykiem:
1 Unikanie ryzyka;
2 Zapobieganie stratom i ich kontrola;
3 Przyjmowanie ryzyka;
4 Transfer ryzyka (hedging, ubezpieczenie,
dywersyfikacja);
- Wdrożenie metod zarządzania ryzykiem;
- Rewizja decyzji i metod zarządzania ryzykiem;
KLASYFIKACJA RYZYKA
- Ryzyko rynkowe (handlowe) (kursu, stopy %, cen papierów wartościowych, towarów konsumpcyjnych);
-Ryzyko kredytowe (niespłacenia kredytu/ odsetek);
-Ryzyko operacyjne (konflikty);
- Ryzyko płynności (ryzyko płynności aktywów
(niemożność zamiany) -pasywów (niemożność
terminowych spłat);
- Ryzyko prawne;
- Ryzyko biznesu (działalność gosp. nieosiągająca
efektów);
- Ryzyko wydarzeń ( działania nieekonomiczne ale
skutki finansowe dla GD);
ZARZADZANIE BUDZETEM
-Nadwyżka finansowa GD;
- Płynność GD;
-Utrata płynności finansowej - zdolności do nabywania
dóbr potrzebnych członkom GD;
-Utrata płynności płatniczej - zdolności do terminowej
regulacji zobowiązań;
- Utrata płynności majątkowej - łatwości zamiany trwałych
składników majątku na środki pieniężne;
Konsekwencje utraty płynności finansowej:
- Dług i jego obsługa;
- Ograniczenie możliwości zaspokajania potrzeb;
-Zmiana sytuacji społecznej;
-Konflikty wewnątrz GD;
ZARZĄDZANIE OSZCZĘDNOŚCIAMI
1.Wpływ oszczędzania na gospodarkę:
- Skumulowane oszczędności - źródło inwestycji
(akumulacji) w gospodarce;
- Wzrost oszczędności:
a. uniezależnia gospodarkę od kapitałów zagranicznych;
b. podnosi zasoby kapitałowe kraju;
c. zwiększa poziom transferów między pokoleniami;
Miary oszczędzania:
Stopa oszczędzania - wyraża skłonność do oszczędzania -
stosunek oszczędności do pozyskanych dochodów
rozporządzalnych (w tym samych okresach)
So=O/Dr * 100%
Funkcje oszczędzania:
-Ostrożnościowo - przezornościowa => lokaty;
-Inwestycyjna => inwestowanie;
Cele oszczędzania:
- Zachowanie płynności finansowej;
- Gromadzenie środków na przyszłe zakupy;
-Ochrona wartości pieniądza;
- Dodatkowe środki finansowe;
-Pomoc w racjonalnym i stabilnym wydatkowaniu środków;
ZARZĄDZANIE DŁUGIEM
- Zadłużenie formalne vs nieformalne;
- Teoria asymetrii informacji G. Akerlofa - większy zasób
informacji po 1 stronie (sprzedającego) niż kupującego
prowadzi do negatywnej selekcji lub pokusy nadużyć
(moral hazards);
- Instytucje zadłużeniowe wg Świeckiej (2009, s.95):
- Instytucje bankowe (banki komercyjne, spółdzielcze,
oszczędnościowe)
-Instytucje para-bankowe (skoki, pośrednicy kredytowi);
- Instytucje poza-bankowe ( Ngos, kasy zapomogowopożyczkowe,
lombardy, instytucje świadczące usługi
pożyczkowe, masowe (dostawcy usług komunalnych, wodno-kanal.,
energii) + osoby fizyczne.
Co wpływa na zadłużenie GD:
- Czynniki ekonomiczne (dochody/ dostępność kredytów);
- Czynniki społeczno -demograficzno -edukacyjne (faza
rozwoju GD/ wiedza/ wykształcenie);
- Czynniki psychospołeczne (stosunek do ryzyka);
-Czynniki instytucjonalno-prawne(*polityki publiczne/
regulacje);
Zagrożenie bankructwa ekonomicznego GD - kroki naprawcze:
- Kontrola dochodów i wydatków;
- Zwiększenie dochodów;
- Zmiana nawyków zakupowych;
- Programy oszczędnościowe - zużycia np. mediów;
-Negocjacje z wierzycielami;