PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE

Wydawnictwo umcs.net.pl

Lublin 2007

Użyte w skrypcie sformułowania oznaczają:

• u.s.d.g. - ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej;

• u.s.k.o.k. - ustawa z 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo- kredytowych;

• u.n.b.p. - ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim;

• u.b.f.g. - ustawa z 14 grudnia 1995 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym;

• u.o.i.f. - ustawa z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;

• u.g.t. - ustawa z 26 października 2000 r. o giełdach towarowych.

Uwaga! Stara numeracja tez!

290. POJĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ(u.s.d.g.- art. 2 i 3).

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

291. POJĘCIE PRZEDSIĘBIORCY(u.s.d.g- art. 4).

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

292. ZASADA WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ(u.s.d.g.- art. 6).

Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Organ administracji publicznej nie może żądać ani uzależnić swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią dodatkowych warunków, w szczególności przedłożenia dokumentów lub ujawnienia danych, nieprzewidzianych przepisami prawa.

293. KONSTYTUCYJNE UJĘCIE WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ(Konstytucja RP).

Art. 20.

Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 21.

1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia.

2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

Art. 22.

Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Art. 23.

Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne. Zasada ta nie narusza postanowień art. 21 i art. 22.

Art. 24.

Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy.

294. ZAKRES PRZEDMIOTOWY REGULACJI USTAWY O SWOBODZIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ(u.s.d.g.- art. 1).

Ustawa reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów administracji publicznej w tym zakresie.

295. FORMY REGLAMENTACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

?

296. REGLAMENTACJA W ZAKRESIE PODEJMOWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

?

297. REGLAMENTACJA W ZAKRESIE PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

?

298. POLICYJNOADMINISTRACYJNE OGRANICZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

?

299. ZEZWOLENIE.

?

300. LICENCJA.

?

301. KONCESJA.

?

302. POSTĘPOWANIE KONCESYJNE.

?

303. PROMESA KONCESJI I ZEZWOLENIA.

?

304. ZAKRES KONCESJONOWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W POLSCE(u.s.d.g.- art. 46).

Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:

  1)  poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych;

  2)  wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;

  3)  wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;

  4)  ochrony osób i mienia;

  5)  rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych;

  6)  przewozów lotniczych.

305. BANK I KATEGORIE BANKÓW(Prawo bankowe- art. 2-4, 12).

Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. Wyrazy "bank" lub "kasa" mogą być używane w nazwie oraz dla określenia działalności lub reklamy wyłącznie banku w rozumieniu art. 2 Prawa bankowego, z tym że:

  1)  nie dotyczy to jednostek organizacyjnych używających wyrazów "bank" lub "kasa", z których działalności jednoznacznie wynika, że jednostki te nie wykonują czynności bankowych,

  2)  wyraz "kasa" może być także używany w nazwie oraz do określenia działalności lub reklamy jednostki organizacyjnej, która na podstawie odrębnej ustawy gromadzi oszczędności oraz udziela pożyczek pieniężnych osobom fizycznym zrzeszonym w tej jednostce.

Bank krajowy - bank mający siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,

Bank zagraniczny - bank mający siedzibę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej, na terytorium państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej.

Banki mogą być tworzone jako banki państwowe, banki spółdzielcze lub banki w formie spółek akcyjnych.

306. BANKI SPECJALISTYCZNE.

?

307. INSTYTUCJE PARABANKOWE.

?

308. SPÓŁDZIELCZE KASY OSZCZĘDNOŚCIOWO-KREDYTOWE(u.s.k.o.k.- art. 2 i 3).

Kasa jest spółdzielnią, do której w zakresie nie uregulowanym odmiennie ustawą stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze. Celem kas jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów, przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej. Do powyższych rozliczeń stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe o bankowych rozliczeniach pieniężnych. Kasy prowadzą działalność niezarobkową.

309. KREDYT I POŻYCZKA(z głowy wzięte).

Kredyt udziela się na określony cel(np. kredyt mieszkaniowy) a pożyczkę na dowolny(banku nie interesuje, co klient zrobi z pożyczonymi pieniędzmi). Ha, ciekawe, czy tylko tyle trzeba w tej tezie umieć na egzamin.

310. STATUS PRAWNY NBP(u.n.b.p.- art. 1-5).

Narodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. NBP posiada osobowość prawną i prawo używania pieczęci z godłem państwowym. NBP nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych. Działalność NBP jest prowadzona na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Siedzibą NBP jest Warszawa. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

Do zadań NBP należy także:

  1)  organizowanie rozliczeń pieniężnych;

  2)  prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi;

  3)  prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami;

  4)  prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa;

  5)  regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie;

  6)  kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego;

  7)  opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej;

  8)  wykonywanie innych zadań określonych ustawami.

NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej.

NBP może:

  1)  być członkiem międzynarodowych instytucji finansowych i bankowych;

  2)  pokrywać ze środków własnych wydatki związane z członkostwem w instytucjach określonych w pkt 1.

NBP pokrywa ze środków własnych wydatki związane z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Międzynarodowym Funduszu Walutowym. NBP jest uprawniony do otrzymywania, przypadających Rzeczypospolitej Polskiej od Międzynarodowego Funduszu Walutowego, wszelkich wymagalnych kwot z tytułów finansowanych ze środków własnych NBP, w tym płatności zwrotnych, odsetek i innych dochodów.

NBP nie może być udziałowcem bądź akcjonariuszem innych osób prawnych, z wyjątkiem prowadzących działalność usługową wyłącznie na rzecz instytucji finansowych i Skarbu Państwa.

311. ORGANY NBP(u.n.b.p.- art. 6).

Organami NBP są:

  1)  Prezes NBP;

  2)  Rada Polityki Pieniężnej;

  3)  Zarząd NBP.

312. RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ(u.n.b.p.- art. 12-14, 16).

Rada Polityki Pieniężnej, zwana dalej "Radą", ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego. Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada w szczególności:

  1)  ustala wysokość stóp procentowych NBP;

  2)  ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość jej oprocentowania;

  3)  określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych;

  4)  zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP;

  5)  przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP;

  6)  ustala zasady operacji otwartego rynku.

 Rada dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej. W skład Rady wchodzą:

  1)  Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP;

  2)  9 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sejm i Senat, spośród specjalistów z zakresu finansów.

Kadencja członka Rady wynosi 6 lat. Funkcję członka Rady można pełnić tylko jedną kadencję.

Powołanie nowych członków Rady powinno nastąpić najpóźniej do dnia wygaśnięcia kadencji poprzednich.

Członek Rady przed objęciem obowiązków w Radzie składa przed organem powołującym przysięgę następującej treści: "Obejmując obowiązki członka Rady Polityki Pieniężnej przysięgam uroczyście, że będę działać z pełną bezstronnością, posiadaną wiedzą i doświadczeniem w zakresie polityki pieniężnej, zgodnie z celami działalności Narodowego Banku Polskiego." Przysięga może być złożona z dodaniem słów "Tak mi dopomóż Bóg". W okresie kadencji członek Rady nie może zajmować żadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej poza pracą naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską, a za zgodą Rady wyrażoną w drodze uchwały (bez udziału zainteresowanego) - dopuszczalna jest działalność w organizacjach międzynarodowych. Członek Rady będący członkiem partii politycznej lub związku zawodowego obowiązany jest na okres kadencji w Radzie zawiesić działalność w tej partii lub w tym związku, pod rygorem odwołania z Rady. Członkom Rady przysługuje wynagrodzenie w wysokości równej wynagrodzeniu wiceprezesów NBP. Wynagrodzenie to przysługuje również w ciągu 3 miesięcy od daty wygaśnięcia kadencji, z wyjątkiem, gdy powodem odwołania jest skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie przestępstwa. Posiedzenia Rady zwołuje Przewodniczący co najmniej raz w miesiącu. Posiedzenie Rady może być zwołane również na pisemny wniosek co najmniej 3 członków Rady.

313. NADZÓR BANKOWY(u.n.b.p.- art. 25, 29, notatki z ćwiczeń).

Nadzór nad działalnością banków sprawuje Komisja Nadzoru Bankowego, zwana dalej "Komisją". Decyzje i określone przez Komisję zadania wykonuje i koordynuje wydzielony organizacyjnie w strukturze NBP - Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego(jest on organem wykonawczym Komisji). Do zadań Komisji należy w szczególności:

  1)  określanie zasad działania banków zapewniających bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów w bankach;

  2)  nadzorowanie banków w zakresie przestrzegania ustaw, statutu i innych przepisów prawa oraz obowiązujących je norm finansowych;

  3)  dokonywanie okresowych ocen stanu ekonomicznego banków i przedstawianie ich Radzie oraz wpływu polityki pieniężnej, podatkowej i nadzorczej na ich rozwój;

  4)  opiniowanie zasad organizacji nadzoru bankowego i ustalanie trybu jego wykonywania.

3. Zadania Komisji oraz sposób ich realizacji określa ustawa - Prawo bankowe. Komisja współpracuje z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.

Od 1.01.2008 nadzór bankowy obejmie Komisja Nadzoru Finansowego(organ, który zastąpił Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz Komisję Papierów Wartościowych i Giełd. Nadzór nad działalnością KNF sprawuje Prezes Rady Ministrów. Prezesem KNF jest obecnie Stanisław Kluza, przedstawicielem Prezydenta- prof. Henryk Cioch.)

314. BANKOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY(u.b.f.g.- art. 3-5).

Bankowy Fundusz Gwarancyjny, zwany dalej „Funduszem”, posiada osobowość prawną. Siedzibą Funduszu jest Warszawa. Rada Ministrów na uzgodniony wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych i Prezesa Narodowego Banku Polskiego nadaje Funduszowi statut określający szczegółowo jego zadania, sposób organizacji oraz zasady gospodarki finansowej. Nadzór nad działalnością Funduszu sprawuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych w oparciu o kryterium legalności i zgodności ze statutem. Do zadań Funduszu w zakresie funkcjonowania systemów obowiązkowego i umownego gwarantowania zgromadzonych środków pieniężnych należy:

  1)  określanie na dany rok, zgodnie z art. 25, wysokości środków wyodrębnionych przez podmioty objęte systemem gwarantowania, w związku z obowiązkiem tworzenia funduszu ochrony środków gwarantowanych,

  2)  wykonywanie obowiązków wynikających z gwarantowania środków pieniężnych na zasadach określonych w ustawie,

  3)  gromadzenie i analizowanie informacji o podmiotach objętych systemem gwarantowania,

  4)  nadzór nad umownym systemem gwarantowania środków pieniężnych.

Do zadań Funduszu w zakresie udzielania pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania należy:

  1)  udzielanie zwrotnej pomocy finansowej, zgodnie z zasadami określonymi w art. 19 i art. 20 ustawy, w przypadku powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności bądź na nabycie akcji lub udziałów banków,

  1a) nabywanie wierzytelności banków, w których powstało niebezpieczeństwo niewypłacalności,

  2)  kontrola nad prawidłowością wykorzystania pomocy, o której mowa w pkt 1,

  3)  określanie wysokości obowiązkowych opłat rocznych, o których mowa w art. 13 ust. 1 i art. 14, wnoszonych przez podmioty objęte systemem gwarantowania na rzecz Funduszu,

  4)  kontrola realizacji programu postępowania naprawczego podmiotu objętego systemem gwarantowania, w sytuacjach określonych w ustawie.

Rada Ministrów, na uzgodniony wniosek Prezesa Narodowego Banku Polskiego i ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, określi, w drodze rozporządzenia, formę organizacyjno-prawną, szczegółowe zasady, zakres i tryb obrotu przez Fundusz wierzytelnościami, o których mowa w ust. 2 pkt 1a.

Rada Ministrów, na uzgodniony wniosek Prezesa Narodowego Banku Polskiego i ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, może określić, w drodze rozporządzenia, dodatkowe zadania Funduszu w zakresie udzielania pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania oraz tryb ich wykonania.

Organami Funduszu są: Rada Funduszu i Zarząd Funduszu. Osoby pełniące funkcje w organach Funduszu nie mogą pełnić funkcji w organach lub być pracownikami banków.

315. POJĘCIE INSTRUMENTU FINANSOWEGO(u.o.i.f.- art. 2).

Instrumentami finansowymi są:

1)  papiery wartościowe;

2)  niebędące papierami wartościowymi:

a) tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania,

b) instrumenty rynku pieniężnego,

c) finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie, umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy akcyjne, swapy na stopy procentowe, swapy walutowe,

d) opcje kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych, opcje na stopy procentowe, opcje walutowe, opcje na takie opcje, oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie,

e) prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od wartości oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów wielkości produkcji lub emisji zanieczyszczeń (pochodne instrumenty towarowe),

f) inne instrumenty, jeżeli zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym na terytorium państwa członkowskiego lub są przedmiotem ubiegania się o takie dopuszczenie.

Maklerskimi instrumentami finansowymi są instrumenty finansowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. a-d.

316. PUBLICZNY OBRÓT PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI.

?

317. GIEŁDOWY I POZAGIEŁDOWY OBRÓT PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI.

?

318. GIEŁDY PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH.

?

319. GIEŁDY TOWAROWE(u.g.t.- art. 2).

Giełda towarowa to zespół osób, urządzeń i środków technicznych zapewniający wszystkim uczestnikom obrotu jednakowe warunki zawierania transakcji giełdowych oraz jednakowy dostęp w tym samym czasie do informacji rynkowych, a w szczególności do informacji o kursach i cenach towarów giełdowych oraz o obrotach towarami giełdowymi.

320. KOMISJA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH I GIEŁD JAKO ORGAN ADMINISTRACJI CENTRALNEJ.

?

---