Wstęp:

prawo rzeczowe:

• przedmiotowo - dział p. c., czyli zbiór norm dot. rzeczy; (księga II KC - własność i inne prawa rzeczowe)

• podmiotowo - prawo podmiotowe przysługujące uprawnionemu w stosunku do rzeczy;

Zasady:

• ochrona praw nabytych - prawo nabyte na starych przepisach, nie zmienia się; zmienia się tylko regulacja.
  W związku z tym dekret ma wciąż jeszcze zastosowanie - e.g. tzw. ciężary realne, o których obecny KC milczy - więc stosuje się do nich przepisy dekretu.

• postulat zupełności - KC nie spełnia go w zakresie prawa rzeczowego; niezwykle istotne instytucje - księgi wieczyste i hipoteka są uregulowane w osobnej ustawie

Podmiotowo - jest prawo charakteryzujące się:

• bezwzględność (skuteczność erga omnes)

• bezpośrednia władza uprawnionego nad przedmiotem - uprawniony może korzystać z rzeczy bezpośrednio, i. e. bez pośrednictwa innych osób - a nie tak jak w przypadku zobowiązań, gdzie prawo do używania wynika z praw zobowiązanego.

• ich przedmiotem jest rzecz - i to cała rzecz - nie można stanowić osobnych praw rzeczowych na części rzeczy (vide art. 47KC o częściach składowych).

• ponadto przedmiotem prawa rzeczowego może być prawo, a nawet zbiór praw.

• w przypadku kolizji stosuje się system preferencji, a nie redukcji:

• w kolizji z prawem zobowiązaniowym - prawo rzeczowe ma pierwszeństwo.

• gdy koliduje kilka praw rzeczowych - zaspokaja się je wg. kolejności ustanowienia (lub wpisu)

• możliwość jednostronnego zrzeczenia się prawa;

• niedawno TK uczynił tu wyłom, ponieważ uchylono przepisy dot. zrzeczenia się własności nieruchomości (bo brak odpowiednich przepisów ;p)

• wszystkie one należą do praw majątkowych;

• numerus clausus praw rzeczowych - ograniczona swoboda stron - a to dlatego, że prawa rzeczowe są bardzo „silne” - dowolne stanowienie takich praw godziłoby w pewność obrotu.

Stosunek prawno-rzeczowy - wg. koncepcji obligacji generalnej - pojęcie: „podmiotowe prawo rzeczowe” jest skrótem myślowym od „stosunek prawny własności” - między uprawnionym, a wszystkimi innymi.

Jest inna teoria (młodsza), mówiąca że nie istnieje coś takiego, jak stosunek prawno-rzeczowy - z samego jego istnienia nie wynika żaden stosunek prawny - powstaje on dopiero z chwilą naruszenia prawa rzeczowego.

Podział praw rzeczowych:

• wg. treści - jakie uprawnienia składają się na nie:

• 
  własność

• użytkowanie wieczyste

• 
  użytkowanie

• służebność

• spółdzielcze prawo do lokalu

• zastaw → nie daje prawa do użytkowania, tylko władanie rzeczą

• hipoteka → nie daje ani władania, ani prawa do używania

• zastaw rejestrowy //tu są wątpliwości - może to być rodzaj zastawu

• time sharing // może to być rodzaj użytkowania

• podział na:

• własność

• iura in re aliena - prawa na rzeczy cudzej (pozostałe)

• użytkowanie wieczyste

• pozostałe iure in re aliena

• wg. miejsca regulacji

• kodeksowe

• pozakodeksowe (hipoteka, spółdzielcze prawo do lokalu, zastaw, użytkowanie i własność - częściowo)

• wg. przedmiotu

• na nieruchomościach - służebności, użytkowanie wieczyste

• na ruchomościach - zastaw

• na ruchomościach lub nieruchomościach - e. g. własność

• wg. zależności od innych praw:

• samodzielne

• akcesoryjne - zależą od istnienia prawa głównego (stanowią jego zabezpieczenie) - zastaw i hipoteka

• związane - w obrocie występują zawsze łącznie z prawem wolnym; nie jest możliwy samodzielny obrót nim - jest nim e. g. servitus viae ;p

• wg. rozporządzalności

• zbywalne (e. g. własność)

• niezbywalne (e. g. użytkowanie)

• prawa poza systemem prawa - e. g. ciężar realne - jeśli wciąż jeszcze istnieją, stosuje się do nich prawa stare, już uchylone

Jawność praw rzeczowych:

• na skutek posiadania - z faktu posiadania wnioskuje się istnienie prawa rzeczowego.

• na skutek rejestracji - znacznie znacznie pewniejszy sposób od poprzedniego - stąd też w przypadku niezgodności - wygrywa rejestr.

• Rejstry przedmiotowe:

• księgi wieczyste - ujawniają prawa rzeczowe na nieruchomościach; prowadzi je wydziały k. w. sądów rejonowych

• rejestry okrętowy - takie księgi wieczyste okrętów; prowadzi je Izba morska

• rejestr zastawów - wpisuje się tu zastawy rejstrowe - jest to uregulowane Ustawą o zastawie rejestrowym; prowadzi je - sąd gospodarczy

• ewidencja gruntów i budynków

• centralna ewidencja pojazdów - uregulowana w Prawie o ruchu drogowym - prowadzi Minister właściwy d/s administarcji publicznej

• rejestr zastawów skarbowych - uregulowany w Ordynacji podatkowej - prowadzi ją Naczelnik Urzędu Skarbowego.

Trzy pierwsze pośród powyższych są całkowicie jawne; działa dla nich zasada zupełności wpisu - ujawnione tam dane uważa się powszechnie wiadome - niezapoznanie się z nimi nie jest argumentem w sprawie sądowej; zasada prawdziwości wpisu - dane ujawnione uznaje się za prawdziwe

Wcześniej był to Dekret z 1946r. „Prawo rzeczowe”

Wynika to z tego, że obecny KC był uchwalany w 1960r., kiedy zakładano, że własność ma być znacjonalizowana i hipoteka wyjdzie zupełnie z użycia. Tak się jednak nie stało <dziwne ;p>

Ale nie wyklucza to zobowiązań dot. części rzeczy.

system preferencji daje pierwszeństwo jednemu prawu przed innym; system redukcji - każe zaspokajać wszystkie prawa proporcjonalnie.

art. 341 KC: „Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym.”

Wpisuje się do nic przedmioty, a nie podmioty; rejestrem podmiotowym są e. g. akta stanu cywilnego etc.

zw. katastrem nieruchomości; uregulowane w Prawie geodezyjnym i kartograficznym

Domniemanie to jest wzruszalne.

dają prawa do użytkowania

---