Surrealizm zamyka paryski okres kształtowania się awangard artystycznych XX wieku. Osłabienie dynamiki przemian artystycznych, zwłaszcza po wybuchu wojny domowej w Hiszpanii, część artystów zajmuje radykalne, polityczne stanowiska.
Tradycja związana z abstrakcją postkonstruktywistyczną. Z inicjatywy M. Sefora w 1929 roku dochodzi do powstania środowiska wydającego almanach o charakterze międzynarodowym „Cercle carre” przeniesienie tej tradycji na grunt innych środowisk, nie mających nic wspólnego z centrami artystycznymi.
1931 - almanach przekształcony w nową inicjatywę „Abstraction creation” (Gerley?). Brak nowych sformułowań i idei.
Le Corbusier, Kandinsky, Pevsner, Mondrian, Gabo
Lata 30te - Paryż, dogasające środowisko surrealistów oraz środowisko z tradycjami postkonstruktywistycznymi.
2 połowa lat 30tych - mobilizacja środowisk zachowawczych. Likwidatorzy okresu powojennego - Charles Walsh.
Powrót do figuracji, eklektyzm, wtórność, bezprogramowość, kompromisowość. Postulowanie nawiązań do tradycji grecko-rzymskiej (jak Sirroni). Nawiązania do witraży, sztuki katedr, sztuki romańskiej i gotyckiej, poprzez Bonnarda i Picassa, stylizacje.
1941 „Malarze tradycji francuskich” wystawa w Paryżu. Picasso nie brał w niej udziału.
Przetasowanie elementów tradycji awangardowej. Zwrot ku myśleniu psychologicznemu i mitologicznemu. Wyraźny zwrot u Picassa. Elementy wanitatywne pokazywane jako układy martwych natur - odniesienie do zmitologizowanego przeżycia tragedii.
„Czaszki”
„Czaszka i dzban”
„Czaszka i książka”
„Czaszka, lampa i jeżowce”
„Kobieta z karczochem”
Stonowanie palety barwnej, szarości, brak pomysłu na przekroczenie koncepcji wieloaspketowej jaką zaproponował w kubizmie, niechęć wobec stylizacji.
W przeciwieństwie do środowiska nowojorskiego, w środowisku paryskich plastyków obecni byli literaci i poeci, co na przełomie lat 30 i 40tych miało istotne znaczenie dla nowych koncepcji artystycznych. 1942 „Obcy” Camus; 1943 „Byt i nicość” Sartre.
Odmienna koncepcja sztuki - odejście od rzeczywistości w stronę wewnętrznego świata; poczucie zagrożenia egzystencji, katastrofy całej kultury. Klęska Francji w wojnie z Niemcami jako klęska kultury europejskiej. Czas okupacji. Prace Camus'a poparte traumatycznymi wydarzeniami historycznymi.
Kolaboracje, rząd Vichy i udział władz francuskich w Holocauście - niezły fakap.
Myśl egzystencjalizmu. Samotność, wyobcowanie, alienacja - wzmocnione po 1945 roku. Sartre angażuje się po stronie lewicy społecznej.
2 połowa lat 40tych - we Francji skomunizowanie życia społecznego. Problem ciężaru egzystencji, widzenie świata przez pryzmat jednostki, brak możliwości dotarcia do drugiego człowieka.
Jean Dubuffet, Wols, Jean Fautrier
Przełamanie instytucjonalizacji koncepcji surrealizmu. Po powrocie Bretona surrealizm nabiera cech międzynarodówki. Breton próbuję przekształcić tę grupę w coś w rodzaju partii politycznej.
„Skóry królicze”, Fautrier w latach 30tych odchodzi od sztuki, powraca do niej w okresie okupacji
„Otwarty człowiek”, 1928 pokazanie procesu defiguracji, destrukcji postaci ludzkiej
„Masakra”, 1943
„Tors”, 1944
„Głowa”
Próba znalezienie formuły, która może opisać rzeczywistość. Fakturalność, modeluje obrazy jak reliefy, stosuje technikę papier mache. Sztuka Fautriera zapowiada i realizuje nowe założenia, nowe relacje między obrazem jako elementem reprezentacji, a materiałem.
Cykle: „Zakładnicy”, „Jeńcy”, „Torsy”
„Wielka tragiczna głowa”, 1942 (rzeźba)
Malraux tworzy intelektualną wykładnię dla połączenia egzystencjalizmu i sztuk plastycznych.
Wols - były uczeń Bauhausu; ciążenie egzystencji, niemożność nawiązania kontaktu z drugim człowiekiem, samotność - realizowały się w jego życiu. Od knajpy do knajpy, od Żywca do Leszka, od Camusa do Ivana. Wpływ Paula Klee.
”Kukiełki”, 1940
1946 - odchodzi od amorficznych, małych formatów, literackość materii malarskiej.
„Tak, tak, tak” 1946-7
Michael Tapis zaproponował dla tych prac określenie INFORMEL.
„Manhattan” 1948 zacieki stają się aktywnymi formami, wow!
„Okręt” 1949
„Samogłoska” początek lat 50tych
„Błękitne widmo”
Jean Dubuffet
Kolekcjonuje sztukę innych (dzieci, upośledzonych). Sztuka surowa ART BRUT- odniesienie do przedkulturowych form artystycznych; zwrot ku archaiczności, ku pierwotnym formułom, do wartości rewidujących wartości i konwencje artystyczne. Przemiany w obrębie decyzji warsztatowych i technicznych. Relacje obraz a materialność. Maluje piaskiem, żużlem, żwirami; rycie i inne sposoby wydobywania wizerunków.
„Fautrier z pająkiem na głowie” wczesne prace, innowacja techniczna
„Metro” 1943
Koncepcja naiwnego, uproszczonego, naiwnego, dziecięcego sposobu obrazowania.
„Widok Paryża” 1944
„Wenus z …” 1946 obraz pokazany na pierwszej wielkiej publicznej wystawie Dubuffeta - odwołanie do ikony śtuki nowoczesnej - powrót ku archaiczności (Brancusi, „Pocałunek” 1911). Wykorzystanie lokalnych kodów.
„Archetypy” 1945 wizerunek wyryty w piasku
„Wola mocy” 1946
„Pan cholera”
„Palacz”
„Piwniczny człowiek” 1954
Zestawienie twórczości Dubuffeta z przedmiotami etnicznymi.
Po 1945 roku artyści przybywają do Paryża i tworzą pierwszą międzynarodową grupę artystyczną po wojnie COBRA. Od nazwy stolic, z których pochodzili artyści: Kopenhaga, Bruksela, Amsterdam. Radykalny program artystyczny, wpisujący się w wątek sztuki INNEJ (jak Fautrier i Wols Relacja materia - płótno, stopniowa autonomia. Rewolucja protestu wobec kultury europejskiej, bunt artystyczny, polityczny i społeczny).
Związki z międzynarodówką sytuacjonistów.
Skandynawski Instytut Wandalizmu.
1948 COBRA występuje przeciw formalizmowi sztuki abstrakcyjnej; krytyka informelu. Artyści: Jorn, Appel, Constant, Corneille, Noiret, Dotremont.
Można zbudować sztukę NATURALNĄ (odchodzącą od konwencji, zależności, itp.); widoczny pierwiastek ekspresjonistyczny. Zainteresowanie kiczem, sztuką banalną. Postulat stworzenia międzynarodowej sztuki popularnej.
„Święto wiosny” Asger Jorn, początek lat 50tych
„Ptaki”, Corneille, 1948
„Pytające dzieci”, Karol Appel, 1948
„Zwierzęta”, Karol Appel, 1948
„Wolność”, Karol Appel, 1948
„Człowiek i zwierzęta”, 1949
2