Współwłasność
Jest to rodzaj prawa własności; nie stanowi odrębnego prawa rzeczowego.
Cechy:
jedna rzecz
wielu właścicieli
niepodzielność, i.e. rzecz jest fizycznie niepodzielona, prawo każdego ze współwłaścicieli obejmuje całą rzecz
podzielone jest natomiast prawo własności
poszczególne części prawa własności nazywają się udziałami; na prawo własności składa się suma udziałów współwłaścicieli.
Wspólność - nie jest tym samym, co współwłasność; wyróżnia się:
wspólność praw innych niż własność (e.g. współużytkowanie wieczyste)
wspólność masy majątkowej (e.g. wspólność majątku wspólnego małżonków xD)
Do wspólności odpowiednio stosuje się przepisy o współwłasności.
Rodzaje współwłasności:
w częściach ułamkowych - uregulowana w prawie rzeczowym
składa się z udziałów o określonej wysokości (domyślnie - w częściach równych)
samodzielna
nietrwała
zbywalna, bez wymogu zgody współwłaścicieli
łączna (zwykła) - uregulowana w różnych miejscach
Jedni twierdzą, że jest bezudziałowa, inni zaś utrzymują, że składa się z udziałów nieokreślonej wysokości
niesamodzielna - zawsze wynika z innych praw; w związku z tym wygasa wraz z wygaśnięciem stosunku podstawowego.
przekształca się wonczas we współwłasność w częściach ułamkowych
nie może być podzielona w dowolnej chwili.
trwała - trzeba zlikwidować stosunek podstawowy, żeby się podzielić rzeczą ;p
niezbywana (nie można zbyć udziałów, bo nie istnieją; ew. bo są nieokreślone xD)
Inne cechy szczególne:
Może istnieć od początku istnienia własności (e.g. współzasiedzenie xDD). Ale z drugiej strony każdy właściciel może zbyć część ze swoich 100% udziałów xD.
Stosunki między współwłaścicielami:
zawarcie umowy tworzy zobowiązanie realne
zarząd (ustawowy) - gospodarowanie rzeczą, na które składają się zarówno czynności prawne, jak i faktyczne
zasada jednomyślności (Veto!! xD) - dla czynności przekraczających zwykły zarząd obowiązuje, gdy chodzi o istotne przekształcenia rzeczy zmieniające jej przeznaczenie
wszyscy muszą wyrazić zgodę
lub mogą jednego spośród siebie wybrać pełnomocnika.
sprzeciw chociaż jednego powoduje bezwzględna nieważność
zasada woli większości - dot. zwykłego zarządu - bieżące czynności związane z eksploatacją i utrzymaniem rzeczy
większość oblicza się wg. wielkości udziałów
zasada kompetencji każdego współwłaściciela - dot. czynności zachowawczych, a więc „zmierzających do ochrony wspólnego prawa” - e.g. żądanie eksmisji, zgłoszenie roszczenia windykacyjnego, złożenie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia, złożenie wniosku o wpis do księgi wieczystej etc.
Ingerencje sądu w zarząd:
doraźne - zmierzające do zażegnania chwilowych problemów.
e.g. z art. 201 KC - w razie, gdy nie da się uzyskać zgody większości na czynność, jeden ze współwłaścicieli może żądać od sądu wydania mu upoważnienia.
vide KC w sprawie innych przykładów, które masz znać :/
trwałe - zmiana zasad zarządu - w celu ich racjonalizacji:
gdy nie ma zgody w sprawach bieżących
gdy większość krzywdzi mniejszość
gdy większość ignoruje zasady prawidłowej gospodarki
w takiej sytuacji sąd ustanawia zarządcę spośród współwłaścicieli lub osobę trzecią.
zarządca otrzymuje zwykły zarząd
dla czynności przekraczających z.z. musi uzyskać jednomyślność lub zgodę sądu.
zarząd sądowy należy wpisać do księgi wieczystej
zarządca przedstawia rachunek z zarządu na żądanie każdego ze współwłaścicieli.
co roku składa on sprawozdanie sadowi - w razie naruszenia terminu grozi mu grzywna
zarządca niestaranny - ma obowiązek odszkodowawczy
uprawnienia zarządcy
wynagrodzenie współmierne do nakładu pracy; opłacają go współwłaściciele
roszczenie o zwrot wydatków wyłożonych ze środków własnych
ma wyłączne uprawnienie do czynności zwykłego zarządu
pożytki w pierwszej kolejności przeznacza na koszty zarządu, a resztę wypłaca się właścicielom.
Korzystanie z rzeczy (art. 206 KC) - Każdy ze współwłaścicieli może korzystać z rzeczy jednocześnie i przy poszanowaniu wzajemnych uprawnień. Jest to oczywiście ius dispositivum - umowa może to zmienić i najczęściej tak się dzieje. Przykładowe umowy:
podział czasowy - właściciele korzystają z rzeczy na zmianę w określonych czasookresach.
podział podmiotowy - tylko niektórzy mają prawo korzystania za wynagrodzeniem pozostałych.
podział użytkowy - e.g. jeden z właścicieli używa rzeczy do celów gospodarczych, a drugi - rekreacyjnych (gospodarstwo)
podział częściowy - każdy korzysta z części rzeczy. Bardzo częste w odniesieniu do nieruchomości.
Umowa taka może mieć również charakter dorozumiany.
Zniesienie współwłasności (roszczenie o zniesienie współwłasności nie przedawnia się):
umownie - tzw. umowa działowa musi być zawarta przez wszystkich właścicieli
jeśli dot. nieruchomości, musi być dokonana w formie aktu notarialnego
orzeczeniem sądu - może nastąpić nawet, jeśli nie ma sporu - w takiej sytuacji opłata sądowa wynosi 300 PLN, a nie 1000 PLN ;p
Sposoby podziału:
kodeksowe:
podział fizyczny pomiędzy wszystkich współwłaścicieli - wg. orzecznictwa SN jest to preferowany sposób podziału i winien być stosowany, jeśli tylko jest to możliwe.
wskutek podziału powstają odrębne rzeczy
każdy otrzymuje część odpowiadającą jego udziałowi we współwłasności
jeśli nie da się podzielić dokładnie, to przysługują dopłat dla pokrzywdzonych.
przyznanie własności jednemu z właścicieli
oczywiście za spłatą pozostałych
podział cywilny - sprzedaż i podział ceny
dokonuje się przez licytację
pozakodeksowe - e.g.:
częściowy podział fizyczny i częściową sprzedaż - część, która da się podzielić - dzielimy, resztę sprzedajemy ;p
Spłata - zapłata równowartości całego udziału właściciela
Dopłata - wyrównanie straty na podziale rzeczy
Obydwie mają co do zasady formę pieniężną, ale wg. orzeczenia SN może ona też w uzasadnionych przypadkach nastąpić w innej formie - e.g. ustanowienie służebności mieszkania na rzecz poszkodowanego
Termin spłaty / dopłaty wskazuje sąd. Może je też rozłożyć na raty, ale mogą one być płacone nie dłużej niż 10 lat. W przypadku spłat na raty - można zasądzić odsetki.
Ustanie współwłasności:
z chwilą zawarcia umowy
z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu
ale, jeśli zasądzono licytację - ustanie następuje z chwilą znalezienia nabywcy
Doczytać zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego!!!!!!!!!!!!!!!!
Zwana też współwłasnością wspólnej ręki.
Wszystko to jest ius dispositivum - można to uregulować inaczej w umowie.
I.e. zobowiązanie o rozszerzonej skuteczności, a więc skuteczna nie tylko inter partes, ale wobec wszystkich współwłaścicieli, również późniejszych; pod warunkiem oczywista, że ów o tych warunkach wiedział, lub z łatwością mógł był się dowiedzieć.
Powstała wątpliwość, czy współwłaściciele mogą używać rzeczy. SN w orzeczeniu stwierdził, że mogą, dopokąd nie przeszkadzają zarzadcy
Zw. podziałem fizycznym do korzystania albo quo ad usum
Aczkolwiek mozna wyłączyć to uprawnienie na max. 5 lat
Wynika to z orzeczenia SN.