Zasada (pierwotne znaczenie) zasadą danej gałęzi jest norma mająca podstawowe znaczenie dla systemu lub danej gałęzi prawa.
Sposoby tworzenia prawa
-ethos nie lex- wywodzą się spoza prawa, z norm zwyczajowych, ekonomicznych
-lex nie ethos- zasad szukamy w samym prawie, wnioskowanie indukcyjne (od szczegółu do ogółu, tworzy się na konkretnych przepisach prawa i na ich bazie formułuje się zasady.
- mianem zasady określa się konkretny przepis prawa (uznany za szczególnie ważny) wartościuje się przepisy, które są szczególnie ważne.
Zasada jest oceną przepisu. Dokonuj wykładni w zgodzie z zasadami
Wg Dworkina -zasady
- w ujęciu normatywnym ( postulaty jak należy rozumieć dane zasady)
- w ujęciu opisowym ( jak faktycznie w orzecznictwie charakteryzuje się zasadę)
Konflikt autorów o pojęcie prawa i jego wartości ( Hart i Dworki)
H.L.A. Hart
- prawo to rozkaz suwerena (sankcja)
- prawo i moralność nie mają ze sobą nic wspólnego
-2 reguły (wtórne i pierwotne)
-reguły wtórne pozwalają znaleźć rozwiązanie w trudnych sytuacjach, 3 reguły wtórne : zmiany, orzekania i uznania
R. Dworkin
-odmienne pojęcie zasady niż pierwotne
- nie wszystko co jest określone mianem zasady nią jest
-prawo składa się z zasad i reguł
- reguły mają charakter konkluzywny ,, wszystko albo nic”
- zasady nie są konkluzywne, mogą znalęsc zastosowanie w mniejszym lub większym stopniu
R.Alex wprowadził podział na reguły i zasady, stwierdził że zasady wskazują pewnien cel. Zasady posiadają wymiar wagi a reguły nie
KOLIZJE
- dwie wyłączające się reguły : tylko jedna może być zastosowana, jedna wyłącza drugą
Reguły Kolizyjne
Lex superior derogat legi inferiwi ( r. hierarchiczności)
Lex posteriori derogat legi priori ( r chronologiczności)
Lex specialis derogat legi generali ( R. szczegółowości)
Kolizje zasad : dwie zasady mogą być zastosowane w mniejszym lub większym stopniu, jedna nie wyłącza drugiej
Kolizje zasady z reguła pierwszeństwo ma reguła, ponieważ reguła określa prawne możliwości realizacji zasady
Wyjątek- gdy zasada ma większą wagę / moc obowiązująca wtedy zasada wyłacza regułe