Ekologia
Nauka zajmująca się relacjami między żywymi organizmami i ich środowiskiem życia z uwzględnieniem wzajemnych stosunków między tymi organizmami
Termin ten pochodzi od greckich słów oikos - dom miejsce życia logos - słowo, nauka
Tłumacząc, więc dosłownie ekologia to nauka o miejscu życia organizmów
Ekologia - należy do podstawowych działów biologii łączy się także z innymi naukami badającymi środowisko np. chemia, biofizyka, gleboznastwie, czy sozologia. Jest wiec nauka interdyscyplinarna łącząca zarówno dorobek biologii, jak i nauk o środowisku.
Obecnie termin ekologia jest stosowany często w odniesieniu do ruchów społecznych i politycznych stawiających sobie za cel ochronę środowiska, a także - kierunków filozoficznych postrzegających człowieka, jako jeden z wielu gatunków, użytkowników wspólnego dobra, jakim jest biosfera
Ochroną Środowiska
Ochrona wszystkich elementów środowiska przed niekorzystnym wpływem działalności człowieka i zachowanie ich możliwie naturalnego charakteru poprzez racjonalne kształtowanie środowiska życia człowieka tak, aby elementy przyrody łączyły się harmonijnie z wytworami techniki i cywilizacji.
Sozologia - nauka o ochronie środowiska, opisująca:
Zmiany w środowisku przyrodniczym (np. zanieczyszczenia wód), zachodzące zwłaszcza pod wpływem czynników postępu technicznego (antropresji)
Sposoby zapewniające trwałość użytkowania środowiska
Twórca terminu (1962) jest W. Goetel.
Ochrona przyrody
Działalność mająca na celu zachowanie, przywracanie i zapewnienie trwałości użytkowania tworów i zasobów przyrody żywej i nieożywionej
Niszczenie środowiska naturalnego i polowanie to główne przyczyny gwałtownego zmniejszania się populacji wieli gatunków roślin i zwierząt na wszystkich szerokościach geograficznych!
Człowiek a przyroda
I etap - całkowite uzależnienie człowieka od otaczającej go przyrody - korzystanie z zasobów przyrody w celu zaspokajania potrzeb (woda, żywność i schronienie) bez naruszania równowagi biologicznej, nabożny stosunek do przyrody;
II etap - stopniowe uniezależnienie się od przyrody - zmagania człowieka z przyroda, zapoznanie z jej prawami, rozwój zbieractwa i myślistwa, zmiana koczowniczego trybu życia na osiadły, nabycie umiejętności hodowli zwierząt i upraw roślin.
III etap - podporządkowanie przyrody potrzebom człowieka. Podboje geograficzne, przemysłowe i polityczne, rewolucja przemysłowa, przekształcanie pierwotnego środowiska przyrodniczego w środowisko zurbanizowane i uprzemysłowione
IV etap - era ekologiczna - świadomość zagrożeń ekologicznych w skali globalnej, dążenie do umiejętnego zarządzania zasobami w harmonii z przyroda i bardziej humanitarne traktowanie Ziemi, jako miejsca życia i rozwoju człowieka.
Motywy ochrony przyrody:
Religijne
Kulturowe
Ekonomiczne
Estetyczne
Patriotyczne
Motyw religijny
Obiekty przyrody chronione były, jako miejsca kultowe - ich zniszczenie mogło spowodować przekleństwo i potępienie.
Otaczano czcią obiekty służące do obrzędów religijnych
Ochraniano niektóre zwierzęta
Miejsca osnute tajemniczymi legendami
Święte miejsca, do których mieli wstęp tylko kapłani
Motyw Kulturowy
Otaczane czcią miejsca i obiekty wiążące się z postaciami i wydarzeniami historycznymi kraju (np. wodogrzmoty Mickiewicza, Dąb Jagiełły)
Motyw Ekonomiczny
Wprowadzono tzw. Regale, jako formę ochrony własności panującego - niektóre dziedziny działalności gospodarczej (np. łowiectwo) zastrzeżone były panującemu.
Motyw Estetyczny
Ochrona elementów przyrody ze względu na ich piękno np. ochrona ptaków ze względu na ich śpiew
Motyw Patriotyczny
Chęć ochrony własnych ojczystych skarbów przyrody
HISTORIA OCHRONY PRZYRODY W POLSCE
XI w. Bolesław Chrobry - wydał prawo chroniące bobry
XII w. Bolesław Kędzierzawy ograniczył polowanie na tury
XIV w. Kazimierz wielki pierwsze normy statuty chroniące zasoby przyrody
XV w. Władysław Jagiełło wydał statuty wareckie ograniczające polowanie na jelenie, dzikie konie, tury, żubry, łosie, chroniące cisy oraz uprawy rolne
XVI w. Zygmunt I Stary potwierdził i rozszerzył w Statutach Litewskich ochronę bobrów, wziął pod uwagę ochronę sokoły i łabędzie oraz bronił prowadzenia polowań w Puszczy Białowieskiej Zygmunt III Waza wprowadza całkowity zakaz polowania na tury (ochrona czynna ginącego gatunku)
Formy ochrony przyrody w Polsce:
Krajowy system obszarów chronionych
Park narodowy
Rezerwat przyrody
Park krajobrazowy
Obszar chronionego krajobrazu
Ochrona indywidualna
Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
Obszar Natura 2000
Korytarz ekologiczny - obszar pomiędzy dwoma lub wieloma obszarami chronionymi, niezabudowany, umożliwiający swobodna migracje roślin i zwierząt
Park Narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Nie prowadzi się w nim żadnej działalności gospodarczej, zwłaszcza w wyodrębnionych na jego terenie rezerwatów ścisłych.
PN Yellowstone /Góry Skaliste/ słynie z wielkiego kanionu r. Yellowstone, błotnych wulkanów, gorących źródeł oraz śladów zlodowacenia, wodospadów i jezior.
PN Grenlandii /Dania / leży na terenach arktycznych w płn-wsch. Grenlandii słynie z lodowców oraz licznych gatunków ptaków.
Słowiński PN /środkowe wybrzeże Bałtyku/ słynie z przymorskich jezior, bagien, łąk, torfowisk, nadmorskich borów i lasów, a przede wszystkim z niepowtarzalnych „wydmowych” krajobrazów.
Białowieski PN /Puszcza Białowieska/ zachowały się tu pierwotne typy ekosystemów, nienaruszone od długiego czasu działalnością człowieka a na straży puszczy stoi żubr. Park wpisany jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Biebrzański PN /dolina Biebrzy od jej źródeł do ujściu do Narwi/ największy park narodowy w Polsce (pow. 59 223ha) chroni rozległe i prawie niezmienione dolinowe torfowiska unikalna różnorodnością gatunków roślin, ptaków i innych zwierząt oraz naturalnych ekosystemów
Kampinoski PN /tereny puszczy Kampinoskiej w pradolinie Wisły/ najbardziej charakterystycznymi elementami krajobrazu SA wydmy i obszary bagienne, jest to miejsce bytowania wielu rzadkich zwierząt (łoś bóbr czy rys) Tereny parku mają bogata historie związaną z walkami o niepodległość