Oznaczanie gęstości objętościowej gleby
Gęstość objętościowa gleby jest to stosunek suchej masy utworu glebowego o nienaruszonej strukturze do jego objętości (objętość fazy stałej wraz z porami).
Ms
ρv = -------
V
Gdzie: ρv - gęstość objętościowa gleby [g/cm3], Ms - masa fazy stałej [g], V - całkowita objętość suchej gleby o nienaruszonej strukturze [cm3].
W glebach mineralnych gęstość objętościowa wynosi najczęściej 1,1 - 1,8 g/cm3. Najniższą wartość wykazuje zwykle w poziomie próchnicznym i wzrasta w głąb profilu. Mechaniczne zabiegi uprawowe z reguły zmniejszają gęstość objętościową, natomiast ugniatanie gleby powoduje jej wzrost. W glebach organicznych gęstość objętościowa jest znacznie niższa (0,5 - 1,0 g/cm3).
Metoda zaparafinowanej bryłki
Metoda ta pozwala na oznaczenie gęstości objętościowej utworów tworzących trwałe agregaty.
Wykonanie oznaczenia
Wybrać bryłkę o nienaruszonej strukturze, o średnicy 2-3 cm,
Bryłkę umocować na nitce i zważyć (przy pomocy odpowiednio skonstruowanego wysięgnika),
Zważoną bryłkę zanurzyć w stopionej (lecz niezbyt gorącej) prafinie dwukrotnie. Pierwszy raz na 3-5 sek., po czym należy powłokę parafinową na bryłce obejrzeć, ewentualne nieszczelności zakleić parafiną (palcem). Po stwardnieniu powłoki parafinowej wykonujemy drugie zanurzenie na 2-3 sek.
Zaparafinowaną bryłkę po ochłodzeniu zważyć na powietrzu i następnie w wodzie.
ρv wyliczyć z wzoru G
ρv = -----------------------------
Gp - Gpw - (Gp - G)/ρp
Gdzie: G - masa powietrznie suchej bryłki [g],
Gp - masa zaparafinowanej bryłki na powietrzu [g],
Gpw - masa zaparafinowanej bryłki w wodzie [g],
ρp - gęstość właściwa parafiny [0,9 g/cm3]
Oznaczenie gęstości właściwej i objętościowej utworu glebowego pozwala na określenie jego porowatości ogólnej wg wzoru:
ρs - ρv
Pog = -------- 100%
ρs