Programista

Kod klasyfikacji: 213201

Rozdział klasyfikacji: Administracja, zarządzanie, business, praca urzędnicza

Klasa klasyfikacji: Informatycy i obsługa komputerów

Zadania i czynności

Programista zajmuje się opracowywaniem i wdrażaniem do użytku programów komputerowych. Zanim przystąpi do pracy musi określić założenia programu, musi wiedzieć do czego ma on służyć, na jakim sprzęcie ma działać oraz z jakimi innymi programami ma współpracować. Następnym etapem jest przygotowanie dokładnego algorytmu (opisu) programowania. Algorytm szczegółowo określa kolejność wykonywania poszczególnych kroków w ramach realizowanych przez program funkcji, np. określa kolejność wprowadzania danych i ich dalszego przetwarzania. Kodowanie owych algorytmów wymaga wykorzystania odpowiedniego języka programowania. W efekcie powstaje pierwsza wersja programu. Powstały produkt trzeba oczywiście przetestować. Zanim trafi on do klienta wprowadzane są odpowiednie poprawki oraz opracowywana jest dokumentacja informująca o zasadach użytkowania programu. W miarę zapotrzebowania ze strony użytkowników program może być doskonalony i rozbudowywany - pojawiają się jego nowsze wersje. Przy opracowywaniu bardziej złożonych programów współpracuje zazwyczaj kilku programistów. Pracują oni samodzielnie nad poszczególnymi modułami (częściami) programu oraz tworzą dla nich tzw. Interfejsy (wejścia i wyjścia). Następnie tworzony jest specjalny program umożliwiający współpracę owych modułów. W zależności od zastosowań powstających aplikacji wyodrębnić można kilka specjalności programistycznych. Programy zarządzające i obsługujące zbiory danych dla konkretnych zastosowań (np. płace, kadry, gospodarka materiałowa) powstają dzięki pracy programisty baz danych. Konieczna jest wtedy znajomość specjalnych programów do tworzenia i modyfikacji baz danych oraz dziedziny, której dotyczy ta baza (np. finansów). Programista aplikacyjny zajmuje się tworzeniem tzw. Aplikacji, tj. Programów o różnym zastosowaniu (np. edytorów, programów graficznych, statystycznych) wykorzystywanych przez szeroką rzeszę użytkowników. Programista narzędziowy z kolei wykonuje prace związane z opracowywaniem programów systemowych ogólnych (np. Systemów operacyjnych stosowanych przez większość użytkowników komputerów) i specjalnych (np. sterujących procesami technologicznymi i produkcyjnymi). Tworzy on również programy do obsługi urządzeń peryferyjnych, takich jak drukarki, skaner itp. Inną specjalnością jest tworzenie programów związanych z obsługą sieci komputerowych, czym zajmuje się programista systemów łączności komputerowej. Opracowuje on tzw. Oprogramowanie komunikacyjne wykorzystywane w transmisji danych. Podstawowym narzędziem pracy programisty jest oczywiście komputer wyposażony w odpowiednie oprogramowanie. Korzysta on również z urządzeń peryferyjnych, takie jak drukarka, modem, skaner, ploter.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

programista wykonuje swą pracę głównie w pomieszczeniach biurowych. Niewłaściwe ustawienie komputera oraz niewłaściwe oświetlenie w pomieszczeniu może w konsekwencji doprowadzić do pojawienia się dolegliwości wzrokowych. Ponieważ pracuje przy komputerze narażony jest na działanie pola elektromagnetycznego. Jest to promieniowanie niewielkie, a szkodliwości jego wpływu w pełni nie udowodniono. Nowsze technologicznie monitory mają znacznie obniżony poziom emisji promieniowania. Programista, który siedzi niemal nieruchomo przez wiele godzin dziennie narażony jest na zapadanie na choroby narządu ruchu. Są to przede wszystkim zmiany w odcinku szyjnym kręgosłupa oraz zmiany w układzie kostno-stawowym w nadgarstkach.

warunki społeczne

praca w tym zawodzie ma zwykle charakter indywidualny. Jako że polega na świadczeniu pewnego rodzaju usług (dostarczanie programów spełniających konkretne wymagania użytkowników), kontakt z innymi ludźmi jest dość częsty i polega między innymi na odpowiadaniu na pytania użytkowników. Niekiedy opracowywaniem i wdrażaniem programów zajmuje się zespół pracowników. Wówczas kontakt z ludźmi jest bardzo częsty i polega na współpracy i konsultowaniu się.

warunki organizacyjne

programista pracuje zwykle w stałych godzinach i tylko w dzień. W okresie spiętrzeń (np. gdy trzeba dotrzymać terminu realizacji programu) oraz podczas wdrażania programu u użytkowników konieczna może być jednak praca poza normalnymi godzinami. Generalnie programista ma dużą swobodę działania, niekiedy może też sam określać godziny swojej pracy. Rozliczany jest przede wszystkim z efektów. Wykonywane przez niego zadania bywają zazwyczaj zrutynizowane. W zależności od tego, jaki jest schemat organizacyjny przedsiębiorstwa, programista może być zarówno kierownikiem, jak i podwładnym. Odpowiada przede wszystkim za terminowość i jakość wykonywanej przez siebie pracy. Z produktów jego pracy korzystają bezpośrednio klienci - użytkownicy. Praca ta zazwyczaj nie wymaga wyjazdów poza miejsce zamieszkania. Jedynie w przypadku wdrażania programu u klienta konieczne są wyjazdy służbowe poza macierzystą firmę programisty.

Wymagania psychologiczne

Charakter pracy programisty, osoby pracującej przez kilka godzin dziennie przy komputerze, wymaga zdolności do koncentracji uwagi oraz cierpliwość. Trzeba bowiem skupić uwagę na tym samym problemie przez dłuższy czas. Programistę powinna też charakteryzować zdolność logicznego rozumowania, dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych oraz twórcze podejście do napotkanego problemu. Bardzo przydatna w tej pracy może okazać się dobra pamięć i podzielność uwagi. Pożądanymi w zawodzie są uzdolnienia i umiejętności techniczne (posługiwanie się różnymi urządzeniami, znajomość zasad ich działania, instalowania i uruchamiania) oraz uzdolnienia rachunkowe. Istotną cechą jest również samodzielność. Programista musi umieć samodzielnie zaplanować i zorganizować swoje działania. Praca w zawodzie programisty wymaga częstego kontaktu ze współpracownikami czy klientami, stąd wskazana jest umiejętność współdziałania. Osoba pracująca na tym stanowisku powinna też wykazywać się dużą dokładnością - umieć wykonywać czynności wymagające ścisłego przestrzegania ustalonych procedur. Warunkami dobrego wykonywania tego zawodu są też szerokie zainteresowania informatyką, otwartość i chęć nieustannego poszerzania wiedzy i umiejętności. Zawód programisty należy do grupy zawodów, które wymagają nieustannego podnoszenia kwalifikacji oraz poszerzania i doskonalenia wiedzy. Tylko samodzielne dokształcanie się (czytanie fachowej literatury) oraz uczestnictwo w kursach i szkoleniach gwarantuje kompetentne wykonywanie pracy. Do podjęcia w przyszłości pracy programisty przybliżają zainteresowania takimi przedmiotami szkolnymi jak: informatyka i obsługa komputera, matematyka, języki obce (zwłaszcza angielski).

Wymagania fizyczne i zdrowotne

W zasadzie nie ma żadnych szczególnych przeciwwskazań do podjęcia pracy tym zawodzie. Względnymi przeciwwskazaniem są wada wzroku poddające się korekcji oraz zmiany w układzie kostno-stawowym kończyn górnych. Stanowisko programisty należy do niewielkiej grupy stanowisk, które mogą być obsługiwane przez osoby niepełnosprawne. Zatrudnienie w tym zawodzie mogą znaleźć między innymi osoby niesłyszące, z dysfunkcją kończyn dolnych, poruszające się na wózkach inwalidzkich. Wówczas konieczne może być przystosowanie stanowiska pracy do możliwości osoby niepełnosprawnej.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Zawód programisty rozwija się niezwykle szybko, na dobrych fachowców w tej dziedzinie czekają ciekawe oferty pracy połączone z możliwością samorealizacji i awansu. Warunkiem podjęcia pracy jest wyższe wykształcenie techniczne. Nie ma ściśle sprecyzowanej specjalności studiów, które przyszły programista powinien ukończyć. Preferowane jest jednak wyższe wykształcenie informatyczne. Charakter tego zawodu wymaga nieustannego śledzenia najnowszych osiągnięć i nowinek technicznych, dlatego wskazane jest dokształcanie na rozmaitych kursach i szkoleniach. Tworzenie programów dla konkretnych użytkowników wymaga od programisty wiedzy nie tylko informatycznej, ale również z różnych innych dziedzin np. Finansów, spraw kadrowych, dziedzin gospodarki. Bardzo przydatna jest znajomość języka angielskiego, gdyż właśnie w tym języku napisana jest większość publikacji fachowych. Zarówno rozpiętość możliwości zatrudnienia jak i wieku kandydatów na to stanowisko są szerokie. Najbardziej poszukiwane są osoby w wieku 20 do 40 lat. Najistotniejszymi warunkami są jednak wiedza, kompetencje oraz zdobyte doświadczenie zawodowe.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Rynek pracy dla programistów - jak i innych specjalistów związanych z informatyką - jest bardzo szeroki, a w związku z postępującą informatyzacją wielu dziedzin gospodarki będzie się on stawał coraz większy. Poszukiwani będą jednak specjaliści o coraz wyższych kwalifikacjach. Chcąc zapewnić sobie odpowiednią pozycję zawodową już dziś trzeba inwestować w swój rozwój zawodowy. Przed programistą stoją dość duże możliwości awansu. Nie chodzi tu jednak o awans w sensie zdobywania kolejnych stopni w hierarchii organizacyjnej. Polega on raczej na otrzymywaniu coraz większych i bardziej odpowiedzialnych zadań lub na pełnieniu roli konsultanta w zakresie tworzenia i zastosowania odpowiednich narzędzi budowy systemów informatycznych. Wiąże się to oczywiście z większym prestiżem i możliwością zarabiania większych pieniędzy. Jako formę awansu można też potraktować założenie własnej firmy lub podjęcie pracy w renomowanej firmie.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Programista należy do zawodów, które można zdobyć również w późniejszym wieku. Największe możliwości mają osoby legitymujące się wykształceniem technicznym lub absolwenci kierunków ścisłych (matematyka, fizyka). Niezbędnym warunkiem jest jednak uzupełnienie wiedzy z tego zakresu poprzez specjalistyczne kursy. Innym sposobem uzupełnienia wiedzy i uzyskania odpowiednich dokumentów potwierdzających kompetencje jest ukończenie dwuletnich lub rocznych studiów podyplomowych. Możliwe jest również uzupełnienie wiadomości na studiach zaocznych lub wieczorowych.

Polecana literatura

cadcam forum - miesięcznik informujący o systemach i obszarach zastosowań komputerowego wspomagania projektowania i produkcji, m.in. w architekturze, budownictwie, kartografii, geodezji, mechanice, elektronice, grafice.

Enter - miesięcznik dla użytkowników komputerów osobistych. Zamieszcza opisy i testy (w tym szereg zestawień porównawczych) produktów komputerowych. Ma rozbudowaną część poradniczą, dużo miejsca poświęca Internetowi.

Linux plus - miesięcznik poświęcone systemowi operacyjnemu linux, przeznaczony dla programistów, administratorów, osób używających systemu linux oraz oprogramowania na tę platformę.

Magazyn 3d - dwumiesięcznik poświęcony komputerowemu projektowaniu cad i profesjonalnej grafice komputerowej.

Networld - miesięcznik poświęcony sieciom komputerowym i telekomunikacji. Adresatami pisma są menedżerowie odpowiedzialni za projektowanie, zakup, zarządzanie i utrzymanie sieci komputerowych i telekomunikacyjnych, a także administratorzy i integratorzy systemów teleinformatycznych.

Pc kurier - czasopismo informacyjne przeznaczone dla użytkowników komputerów. Dostarcza aktualne techniczne i rynkowe informacje o oprogramowaniu i sprzęcie komputerowym.

Software 2.0 - specjalistyczny miesięcznik dla programistów, administratorów baz danych i integratorów redagowany na licencji najlepszego na świecie pisma dla programistów - dr dobb's journal.

Unix forum - dwumiesięcznik traktujący o systemach wielodostępnych i wielozadaniowych. Jest przeznaczony dla użytkowników systemów otwartych, administratorów instalacji komputerowych, dla firm wdrażających zintegrowane systemy komputerowe.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---