SYLABUS

Nazwa przedmiotu: PEDAGOGIKA SPOŁECZNA

Kod przedmiotu: 1PSP

Nazwa kierunku: Pedagogika, specjalność wczesnoszkolna z przedszkolną,

Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Zakład Pedagogiki Społecznej na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku

Konwersatoria będą prowadzone w języku polskim.

Charakterystyka przedmiotu: w trakcie konwersatorium zostaną opracowane treści kierunkowe dotyczące obszaru pedagogiki społecznej; przedmiot jest przedmiotem obowiązkowym uwzględnionym w programie studiów.

Rok studiów/ semestr: I rok stacjonarne studia I stopnia; semestr zimowy

Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć: 15 godzin dydaktycznych, w formie konwersatorium

Punkty ECTS: 7.00

Prowadzący konwersatoria: mgr Agnieszka Sobolewska - Popko

Założenia i cele przedmiotu: student po zakończeniu cyklu ćwiczeń będzie posiadał wiedzę dotyczącą podstawowych zjawisk społecznych ich znaczenia dla jednostki, jej najbliższego środowiska i całego społeczeństwa. Student zdobędzie umiejętności rozpoznawania problemów społecznych, określania ich stopnia nasilenia, przyczyn, a także dokonywania wyboru kierunku pomocy jednostce w kontekście jej funkcjonowania w rodzinie, szkole, grupie rówieśniczej i całym społeczeństwie.

Cele:

• Zapoznanie studentów z ogólną tematyką dotyczącą zjawisk społecznych

• Ukazanie funkcjonowania jednostki w środowiskach wychowawczych takich jak: rodzina, środowisko lokalne, szkoła, grupa rówieśnicza

• Zapoznanie z metodami pracy społeczno - wychowawczej jako metodami ulepszania środowiska wychowawczego

• Ukazanie człowieka w sytuacji zagrożenia oraz prezentacja kierunków pomocy człowiekowi w sytuacji trudnej

Wymagania wstępne: student uczęszczający na konwersatoria z przedmiotu Pedagogika społeczna powinien posiadać wiedzę dotyczącą środowiska społecznego, środowiska wychowawczego oraz przemian jakie zachodzą w tym środowisku. Powinien także odwoływać się do wiedzy dotyczącej zagadnień z obszaru przedmiotów uwzględnionych w procesie kształcenia takich jak: Teoria wychowania, Historia wychowania, Psychologia ogólna.

Treści merytoryczne przedmiotu:

1. Zajęcia organizacyjne. Omówienie zakresu realizowanych obszarów tematycznych, literatury przedmiotu oraz przedstawienie warunków zaliczenia.

Podstawowe pojęcia pedagogiki społecznej. ( 2 godziny )

1. opieka i wychowanie

2. środowisko, środowisko społeczne, środowisko wychowawcze, środowisko kulturowe, wspólnota

3. siły społeczne

4. diagnoza

5. profilaktyka, prewencja, interwencja

6. ratownictwo

7. kompensacja

8. praca socjalna

9. sieć wsparcia

Literatura podstawowa:

1. Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995

2. Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006

3. Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008

4. Danilewicz W. T., Izdebska J., Krzesińska - Żach B., Pomoc dziecku i rodzinie w środowisku lokalnym, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 2001

Literatura uzupełniająca:

1. Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008

2. Lalak D. (red.), Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999

3. Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003

2. Szkoła jako środowisko wychowawcze wspomagające rodzinę w procesie wychowania dziecka. Zachowania agresywne dzieci i młodzieży. ( 2 godziny )

1. struktura szkoły

2. miejsce nauczyciela w szkole, jego role i zadania wobec uczniów

3. relacja nauczyciel - uczeń

4. los ucznia w szkolnej ławce

5. agresja a przemoc

6. rodzaje agresji a rodzaje przemocy

7. konflikt i co dalej?

8. TZA - Trening Zastępowania Agresji, jako program wspierający dzieci i młodzież mające problem z agresją. Podstawowe założenia treningu.

Literatura podstawowa:

1. Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995

2. Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006

3. Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008

Literatura uzupełniająca:

1. Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008

2. Lalak D. (red.), Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999

3. Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w. T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003

4. Liberska H., Matuszewska M., Rodzina jako źródło agresji „Charaktery” nr2 (61), 2002

3. Grupa rówieśnicza i subkultury młodzieżowe. ( 2 godziny )

1. warunki konieczne dla zaistnienia grupy

2. pierwotność i wtórność grup rówieśniczych

3. mechanizmy charakterystyczne dla grupy rówieśniczej

4. typy grup rówieśniczych

5. struktura i funkcje grupy rówieśniczej

6. układ sieci komunikacyjnej jako stymulator aktywności oraz sposób określenia atmosfery grupy

7. subkultury młodzieżowe - prezentacja reportażu o subkulturach młodzieżowych

8. przykłady subkultur młodzieżowych

Literatura podstawowa:

1. Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995

2. Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006

3. Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008

Literatura uzupełniająca:

1. Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008

2. Lalak D. (red.), Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999

3. Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003

4. J. Izdebska (red.), Dziecko w rodzinie i środowisku rówieśniczym. Wybrane zagadnienia i źródła z pedagogiki społecznej, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 20003

5. P. Piotrowski, Subkultury młodzieżowe: aspekty psychospołeczne, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003

4. Hospitacja zajęć w wybranych placówkach opiekuńczo - wychowawczych ( 2 godziny )

5. Metody pracy społeczno - wychowawczej. ( 2 godziny )

1. teoretyczne i praktyczne zastosowanie metody indywidualnych przypadków

2. zastosowanie metody grupowej w pracy socjalnej

3. cele i zastosowanie metody organizowania środowiska

Literatura podstawowa:

1. Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995

2. Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006

3. Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008

Literatura uzupełniająca:

1. Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008

2. Lalak D. (red.), Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999

3. Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003

6. Człowiek bezrobotny jako problem pedagogiki społecznej ( 2 godziny )

1. bezrobocie jako sytuacja trudna

B. sytuacja dziecka w rodzinie dotkniętej bezrobociem - stopień zaspokajania potrzeb

C. konsekwencje wynikające z bezrobocia a aspekcie jednostki i całego społeczeństwa

Literatura podstawowa:

1. Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995

2. Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006

3. Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008

Literatura uzupełniająca:

1. Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008

2. Lalak D. (red.), T. Pilch, Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999

3. Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003

4. Krzesińska - Żach B., Dziecko w rodzinie z problemem bezrobocia, Izdebska J. (red), Dziecko w rodzinie i środowisku rówieśniczym. Wybrane zagadnienia i źródła z pedagogiki społecznej, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 2003

5. Krzesińska - Żach B., Człowiek w sytuacji zagrożenia jako podmiot oddziaływań pracownika socjalnego: materiały pomocnicze dla studentów, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 2006

6. Kotlarska - Michalska A., Rodzina a bezrobocie, „Polityka Społeczna”, nr 5/6, 1994

7. Lipka A., Indywidualne koszty bezrobocia, „Polityka Społeczna”, nr 3, 1992

7. Pomiar rodziny jako środowiska wychowawczego na podstawie diagnozy przypadku.

( 2 godziny )

1. definicja diagnozy

2. rodzaje i typy diagnoz

3. badanie rodziny jako podstawowego środowiska wychowawczego

4. etyczne aspekty diagnostyki

Literatura podstawowa:

1. Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995

2. Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006

3. Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008

Literatura uzupełniająca:

1. Jarosz E., Diagnoza psychopedagogiczna: podstawowe problemy i rozwiązania, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2006

2. Jarosz E., Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006

3. Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003

8. Kolokwium zaliczeniowe. ( 1 godzina )

Forma i warunki zaliczenia przedmiotu:

Warunki zaliczenia przedmiotu:

1. Obecność na zajęciach. Student może opuścić 1 konwersatorium bez konieczności usprawiedliwienia. Każdą kolejną nieobecność należy zaliczyć na konsultacjach indywidualnych u prowadzącego konwersatoria lub w sytuacjach wyjątkowych można odpracować na konwersatorium z inną grupą realizującą ten sam zakres tematyczny.

2. Aktywność na zajęciach.

3. Prezentacja wybranego i opracowanego zagadnienia na podstawie znajomości literatury, w formie referatu na forum grupy ( dodatkowe punkty do oceny końcowej, punkty w postaci premii za znajomość literatury uzupełniającej i uwzględnienie jej w prezentowaniu wybranego zagadnienia).

4. Uzyskanie odpowiedniej ilości punktów z zaliczenia pisemnego.

Forma zaliczenia:

Zaliczenie pisemne.

5

---