Wykład 1
Etyka - filozoficzna refleksja nad moralnością(Teoria)
Moralność - zbiór zasad postępowania człeka, wobec wszystkiego(Praktyka)
I Kryterium: cel, przedmiot i metoda badań moralności: (etyka dzieli się na)
E. Opisowa(etnologia):
Pyta o zachowania ludzi w różnych kulturach, tradycjach, religiach itp.
Jakie zachowania są moralne.
E. Normatywna (moralistyka)
Pyta jak należy żyć?, co jest ważne?, \
E. Filo: Platona, Arystotelesa, Kanta, J.S. Milla
E. Religijna (Katolicka i inno wierców)
E. Praktyczna, szczegółowa(etoplastia)
Zastosowanie refleksji e. do życia:
Bioetyka
E. ekologiczna
E. społeczna itp.
E. szczegółowa pytania:
O eksperymenty na embrionach
Aborcja i eutanazja itp.
II Kryterium: źródła moralności:
Prowidencjalistyczna( opatrzność)
E.religijne
Pisma objawione
Natyralistyczna (natura, rozum)
Racjonalizm(gówno)
Koherencja(spójność)- unika sprzeczności wewnętrznych
Naturalizm - rozwiązania naturalne (odrzuca nadprzyrodzenie)
Żródła moralnośći: natura ludzka, rozum, umowa itp.
III Kryterium: uzyskanie ocen moralnych
Deontologiczna(obowiązki)
Teleologiczna(cel)
IV Kryterium: podmiot moralności.
Indywidualistyczna
Społeczna
V Kryterium: naczelne wartości moralne
Eudajmonistyczne(szczęście)
Hedonistyczne (rozkosz, gówno)
Ewolucjonistycze(przetrwanie, jeszcze większe gówno)
Perfekcjonistyczne
Teocentryczne
Funkcje etyki:
Teoretyczno-poznawcza
Poszerzanie samoświadomości moralnej
Toleracja i zrozumienie(gówno)
Uzasadnienie moralnych przekonań
Wykład 2.
Relatywizm etyczna:
Wszystko jest relatywne, wartości i zasady nie są absolutne i powszechne
Dobro i zło jest względne, zależą od: czasu, miejsca, społecznych warunków życia itp.
Dwie sprzeczne opinie moralne mogą być słuszne
Subiektywizm etyczny- dobro i zło istnieją w świadomości ludzkiej(zalżne od przekonań)
Podział relatywizmu etycznego:
Aksjologiczny - dwie sprzeczne opinie są słuszne
Stanowisko umiarkowane: istnieją pewne naczelne zasady etyczn, do których wszyscy muszą się zgadzać, ale są i mniej istotne one są względne.
Stanowisko skrajne: wszystko jest względne i słuszne.
Metodologiczny: wszystkie uzasadnienia norm moralnych są względne.
Sytuacyjny: obowiązywanie norm moralnych zależy do sytuacji.
S. Umiarkowane: niektóre normy powinny odowiązywać bezwzględnie, niezależnie od szczegółowych okolicznośći np. Zakaz tortur.
Stanowisko skrajne - wszystkie sytuacje dopuszczają wyjątki i odstępstwa.
Kulturowy: zasady moralne uwarunkowanie są od kultury, wszystkie kultury są jednakowo dobre(indyferentyzm moralny)
S. Umiarkowane: istnieją reguły i wartości uniwersalne i winny one być przestrzegane przez wszystkich dziś: chujowa Deklaracja praw człowieka.
S. Skrajne : nie można oceniać innych kultur z punktu widzenia własnej.
Argumenty za (sic !) rela.etycznym:
Występuje przeciw imperializmowi i nietolerancji
Sprzeciw wobec dogmatów moralnych
Poszanowanie dla plualizmu wartości itp.
Poszanowanie dla wolności
Argument uproszczonego funkcjonalizmu: Każda norma (nawet, która wydaje niesłuszna) pełni w społeczności jakąś pozytywną funkcje (wiec jest dobra). Ludzie w każdej kulturze mają taką moralność, jaka im się podoba.
Argument przeciw reaty. Ety:
Sztywne wartości i zasady są podstawą uksztłtowania własnego ja (moich zasad)
Względność wartości i zasad prowadzi do obojętności moralnej i popada w skrajne koło „tolerancja dla nietolerancji”
Prowadzi do moralnego woluntaryzmu, anarchizmu, nichilizmu
Zezwierzęcenie ludzi, rozkład moralności, rozpasanie seksualne, upadek autorytetu, nauk i całej cywilizacji.
Absolutyzm etyczny:
Wartości i zasady moralne są bezwzględne (zawsze i wszędzie)
Obiektywizm etyczny - dobro i zło moralne istnieją niezależnie od człeka.
absolutyzm aksjologiczny
pryncypializm
uniwersalizm kulturowy
Wykład 3
Cnoty:
nie są wrodzone, ale nabywa się je przesz pracę nad sobą np. Mądrość, rozwaga, męstwo itp.
Pojęcie z grecji.
Wielcy grecy związani z cnotami i radami na temat np. Rozsądku, prawdomówności, doścwiadczenia, zręczności itp. :
Tales z Miletu (swiat z wody)
Pitagoras (świat z liczb)
Sokrates (nauczuciel Platona)
Demokryt (od atomów)
Szkoły:
Cynizm: przedstawiciel to Atystenes. Życie możliwe blisko natury, bez zbędnych potrzeb. Pacyfizm. Cel życia to spokój.
Hedonizm: Antypas z Cyreny. Cel to przyjemność. Pochwała zamożności i wystwnego życia.
Epikureizm: Epikur. Szczeście do brak cierpień duchowych i cielesnych. Trzeba zrobić wszystko, żeby usunąć cierpienie. Szczęscie leży w zasięgu człeka
Eudajmonizm (szczeście): Arystoteles ze Stagiry(uczeń platona), wielki myśliciel , twórca logiki. Cel życia to szczęście. Zasada złotego środka(unikanie skrajności). Mądrość jest niezbędna do tego, żeby być mądrym.
Stoicyzm: Zenon z Kition, Seneka. Życie zgodnie z naturą daje szczeście. Nie należy przejmować się tym co na nas nie wpływa.
Sceptycyzm: Pyrron z Elidy. We wszystko trzeba wątpić, nie ma nic pewnego. Brak obiektywnego dobra i zła (sic!)
Wykład 4
Kant:
Filozofia poznania
Krytyka praktycznego rozumu
Najważniejsze są: zasad, reguły, cel moralny
Prawa moralne wynikają z powszechnego, wspólnego rozumu, są wpisane w prządek świata
przykład etyki świeckiej;
rozum= źródło prawa moralnego
zasady moralne mają charakter kategoryczny;
ważne są intencje danego czynu, nie skutki danego czynu;
zasady moralne ( znane z Dekalogu; ogólna zasada, z której można wywieźć wszystkie inne zasady moralne)
Imperatyw kategoryczny Kanta:
najważniejsze jest poczucie obowiązku;
działanie musi być dokonywane z rozumu;
moralność i szczęście nie zawsze idą w parze;
moralne mogą być tylko istoty rozumne;
Imperatyw praktyczny Kanta:
ludzie zawsze są celami sami w sobie
idea równości wszystkich ludzi;
wszyscy ludzie mają ten sam rozum, dlatego obowiązują ich te same zasady moralne;
człowieczeństwo= świętość;
J. Stuart Mill
czyny są dobre bądź złe ze względu na skutki do których zmierzają i powodują;
„ Cel uświęca środki”;
zasady są tylko instrumentalne;
poświęcanie dobra mniejszosci dla dobra większości - są moralnie dobre wg zassad utylitaryzmu;
Wykład 5
Buddyzm filozofia(sic!) egalitarna:
Twórca Budda[znaczy przebudzony](Siddhart Gautama) VI/V w. Przed Chrystusem. Buddyzm głosił:
drogę pośrednią: unikanie rozwiązłości i skrajnej ascezy
każdy człek ma naturę Buddy, jednak wymaga to pracy nad sobą i nad umysłem.
Trzy problemy :
wszystko, co żyje jest przemijalne
życiu towarzyszy cierpienie
wyodrębnione ego od świata jest czymś szucznym
Cztery prawdy:
istnienie jest cierpieniem
cierpienie ma swoją przyczynę(pragnienia, niewiedza)
cierpienie może ustać(jak nie pragniemy)
unicestwienie pragnienia jest możliwe dzięki „ośmiorakim sieżką”
Dla buddystu ostateczny cel to osiągnięcie stanu nirwany(wyzwolenie z ponownych narodzin[sensara])
sensara - reinkarnacja
nirwana - zgaśnięcie, stan wiecznego wytchnienia i sopkoju.
Pięć nakazów etycznych buddy:
wstrzymaj się od krzywdzenia i zabijania istot żywych
nie kradni
umiar w przyjemnościach
nie kłam
nie pij alkoholu
Ośmiraka ścieżka:
Słuszny pogląd
Myśl
Mowa
Działanie
Sposób życia
Dążenie
Nastawienie umysłowe
Koncentracja
Karma: każda intencja pociąga za sobą skutek
Wady wg buddyzmu:
Ignorancja
Nienawiść
Niewiedza
Odmiany buddyzmu
Hinajana (radykalny), wyrzeczenie się świata, życie mnisie
Mahajana (normalny)
Buddyzm zen (medytacja i zastanawianie się nad głupimi pytaniami np. Jak brzmi kleśnięcie jedną ręką?)
Buddyzm tybetański (rytualny, modlitwy)
CHRZEŚCIJAŃSTWO.
Za początki chrześcijaństwa uważa się: śmierć krzyżową Jezusa Chrystusa lub Zesłanie Ducha Świętego w wieczerniku.
etyka chrześcijańska= etyka miłości (dobrze rozumianej);
3 cnoty teologiczne : wiara, nadzieja i miłość;
Islam:
Z arabskiego oddanie się Bogu. Szmatogłowi wyznawcy islamu. V/VI założycielem jest machomet, uznany za proroka. Koran ich święta księga(oznacza recytacje). Celem jest zbawienie, wyżekanie się trwałej wrogości, ofiarność dla krewnych itp. Za normami postępowania stoi bezwarunkowe posłuszeństwo. Szarijat - prawo boże, czyni różnice między moralnością indywidualną a publiczną. Etyka związana jest z religią. Allah- jedno z imion boga, jest on jedynym źrudłem sprawiedliwośći. Sunny- przykłady życia proroków. Kalifowie- następcy Mahometa. Idea panislamizmu - obejmuje wszystkich wiernych, celem ich jest panowanie nad światem. Dżihad- święta wojana
Pięć filarów islmu:
Publiczne wyznanie wiary
Codzienna modlitwa
Jałmużna
Coroczny post
Pielgrzymka do Mekki
Sześć filarów wiary.
Wiara w allaha
W anioły
Proroków
Dzień sądu
Wszechwiedze Boga
Nieśmiertelnośc duszy