PYTANIA ZALICZENIOWE

1. Wyjaśnij, dlaczego problemy ekonomiczne i działalność gospodarcza wynikają ze zjawiska rzadkości zasobów.

Problemy ekonomiczne i działalność gospodarcza opierają się na potrzebach konsumenta. Wraz z rozwojem cywilizacji te potrzeby lub ściślej - formy potrzeb wzrastają. Jednak rynek ma określone zasoby, które nie wzrastają proporcjonalnie do potrzeb.

Zasoby potrzebne są do wytworzenia dóbr i usług. Można podzielić je na:

• Praca - kapitał ludzki

• Kapitał - efekt pracy człowieka, który zostanie użyty do dalszej produkcji (czy to narzędzia czy pieniądze)

• Zasoby naturalne - ziemia, minerały, przestrzeń działania

• Przedsiębiorczość - podejmowanie ryzyka gospodarczego

2. Dlaczego ograniczoność zmusza ludzi do dokonywania wyborów?

Zasoby są jednak ograniczone w stosunku do potrzeb. Dlatego kapitał ludzki dokonuje wyboru, czyli ukierunkowuje się na określone potrzeby. Przy określonych zasobach nadmiar ludzi w zaspokajaniu danej potrzeby jest nieefektywny, a więc nie przynosi pożądanego zysku.

3. Jaką rolę w tych wyborach pełni kategoria kosztów alternatywnych?

Decydując się na zaspokojenie jednej potrzeby automatycznie rezygnujemy z zaspokojenia innej potrzeby (prawie wszystkie decyzje związane są z tzw. trade - off, zamiennością), czyli ponosimy pewne koszty, zwane kosztami alternatywnymi. Koszty alternatywne to najbardziej pożądane dobra, z których rezygnujemy, ażeby produkować inne dobra.

A zatem dokonując wyboru możemy kierować się kategorią kosztów alternatywnych, aby wybrać jak najlepszą (najbardziej opłacalną) opcję.

4. Dlaczego ludzie specjalizują się i jakie korzyści osiągają z wymiany?

Wybierając pomiędzy różnymi dobrami (potrzebami) musimy je produkować efektywnie, tzn. maksymalizować efekty przy danych nakładach, bądź minimalizować nakłady przy założonych efektach. Wyborem i specjalizacjami, a więc wymianą zasobów ludzkich, steruje rynek.

Różne jednostki w różnych sytuacjach mają różne koszty alternatywne wytworzenia różnych dóbr, co daje podstawę do powstawania tzw. komparatywnych korzyści. Dana osoba ma komparatywne korzyści, jeśli może je wytworzyć przy niższych kosztach alternatywnych niż ktokolwiek inny.

Koncentrując się na produkcji danego dobra, w którym posiadamy największą przewagę komparatywną nosi nazwę specjalizacji.

Następstwem specjalizacji jest wymiana dóbr z innymi osobami, a ostatecznym efektem większy zasób dóbr i poziomu życia, niż byłoby to możliwe w warunkach produkowania przez jednostkę tego dobra.

5. Jaką rolę w decyzjach ekonomicznych pełni kategoria korzyści komparatywnych?

	USA	JAPONIA
KOMPUTERY	50	10
TELEWIZORY	50	40

Przy takich samych nakładach pracy, różna jest produktywność w USA i w Japonii

6. Co to jest krzywa możliwości produkcyjnych i jak można ją wykorzystać do analizy gospodarki i jej wzrostu?

Krzywa możliwości produkcyjnych przedstawia przy każdej wielkości produkcji jednego dobra - maksymalną, możliwą produkcję drugiego dobra.

Krzywa możliwości produkcyjnych składa się tylko z takich punktów, w których społeczeństwo wytwarza efektywnie. Wzrost produkcji jednego dobra możliwy jest tylko za cenę spadku produkcji innego dobra. Punkty takie, jak G, które leżą pod krzywą, reprezentują rozwiązania nieefektywne, ponieważ społeczeństwo marnotrawi zasoby. Dodatkowa produkcja jednego dobra nie wymagałby zmniejszenia produkcji drugiego dobra.

Punkty leżące nad krzywą możliwości produkcyjnych, np. punkt H, są nieosiągalne. Jasne jest, bowiem, że wytwarzanie większej ilości jednego i drugiego dobra przy danej sile roboczej jest po prostu niemożliwe.

Społeczeństwo musi pogodzić się z tym, że zasoby pozostające w jego dyspozycji są ograniczone i w tych warunkach musi wybierać sposoby ich rozdysponowania między różne, wzajemnie konkurencyjne zastosowania produkcyjne.

Społeczeństwo powinno więc dążyć do produkowania w sposób efektywny, a więc do wyboru punktów leżących na krzywej możliwości produkcyjnych. Wybieranie punktów leżących poniżej oznaczałoby rezygnację z części możliwej do uzyskania produkcji.

Przeprowadzanie analizy gospodarki możemy ustalić które z działów produkcji pracują efektywnie, a które nie. Dzięki temu jesteśmy w stanie zmienić struktury zatrudnienia w nieopłacalnych produkcjach na korzyść bardziej dochodowych (przy danej sile roboczej), co przyczyni się do wzrostu gospodarczego.

7. Zdefiniuj gospodarkę i jej główne części składowe.

8. Czym się różnią systemy ekonomiczne?

Systemy ekonomiczne różnią się głównie ingerencją państwa w zasady działania gospodarki.

System ekonomiczny tradycyjny opierał się głównie o gospodarkę naturalną, regulowany był przez zwyczaj lub nakazy religijne.

System ekonomiczny rynkowy decyzje podejmowane są w sposób niezależny. Warunkiem jest samodzielność w podejmowaniu decyzji i własność prywatna. Ludzie podejmują niezależne od państwa decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji, zwykle motywowani są własnym interesem, a nie troską o wspólne dobro.

• Decyzje koordynuje system cen, tzw. system „niewidzialnej ręki” porozumienia się między przedsiębiorstwami.

• W systemie gospodarki rynkowej niepotrzebne jest centralne planowanie;

• Podział dochodu:

• W równowadze podobny wysiłek podobnych pracowników opłacany jest tak samo;

• W nierównowadze, pracownicy w sektorach upadających opłacani są niżej, od tych w sektorach rozwijających się;

• Cykl produktu:

Nowe produkty pojawiają się nieustannie, podczas gdy stare znikają.

• Konkurencja wprowadza nowe produkty i opanowuje największą część rynku;

• Konkurencja obniża koszty i ceny;

• Rynki dotychczasowych dóbr ulegają erozji pod wpływem nowych produktów i ich odmian.

System ekonomiczny - centralne planowanie występuje tu podział hierarchiczny. Ideologia tego kierunku mówi: należy zaspokajać potrzeby społecznie użyteczne. Celem jest wykonanie planu lub jego przekroczenie. Jednak prowadzi to do przepływu fałszywej informacji (zakłamane analizy i wartości wydajności produkcji); system ten prowadził do marnotrawienia zasobów, gdyż najlepiej było zużywać jak najwięcej zasobów.

9. Wielkości realne i nominalne, zasoby i strumienie.

10. Rozróżnienie między sądami pozytywnymi i normatywnymi.

Sądy pozytywne fakty opisujące rzeczywistość, relacja obiektywna

Sądy normatywne wyrażanie oceny sytuacji, zalecenia; relacja subiektywna.

11. Wyjaśnienie sposobu ustalania cen równowagi na rynku.

12. Dlaczego ceny mogą się wahać?

13. Jak określane są kupowane i sprzedawane ilości danego towaru?

14. Jak tworzy się krzywe: popytu i podaży?

15. Formułowanie prognoz dotyczących zmian cen na podstawie modelu popytu i podaży.

16. Liczenie cenowej elastyczności popytu.

17. Rozumienie determinantów cenowej elastyczności popytu.

18. Odróżnienie krótko i długookresowego popytu.

19. Odróżnienie krótko, średnio i długookresowej krzywej S.

F1

F3

F2

F4

F1, F2, F3, F4 przedsiębiorstwa

Zależności między poszczególnymi firmami, za pomocą „niewidzialnej ręki” rynku.

GOD

F1

F2

F3

F4

ZB

ZB

GOD Główny Ośrodek Decyzyjny - to tu powstają odpowiedzi na pytania: co?, jak?, ile?, dla kogo?

F1, F2, F3, F4 poszczególne sektory produkcji (firmy)

ZB instytucje zajmujące się zbieraniem informacji o sektorach i przekazujące je do GOD

---