PRAWO KARNE Kodeks karny składa się z 3 cz ogółnej(zagadnienia odpowiedz karnej, formy przestępstwa) szczególnej(konkretne przestępstwa kradzież, rozbój) i wojskowej(przepisy od żołnierzy) Sprawa obowiązywania prawa karnego jest rozpatrywana na 2 płaszczyznach W CZASIE dot przestępstw które zostały popełnione w czasie jej obowiązywania- ustawa nie działa wstecz) i PRZESTRZENI zależnie od tego kto popełnił przestępstwo np. osoby na teryt Polski, obywatele polscy którzy popełnili przest za granicą. PRZESTĘPSTWO jest to zawiniony czyn człowieka, społecznie nibezpieczny, zabroniony pod groźbą kary. Każde przes posiada: Podmiot(sprawca) przedmiot prz (skradziona rzecz, życie, mienie) stronę przedmiotową (sposób popełnienia czynu i okoliczności) i podmiotową (okoliczności zw z psychiką sprawcy wina) RODZAJE PRZESTĘPSTWZe wzg na karę ZBRODNIA to czyn zagrożony karą pozbawienia wolności do alt 3 WYSTĘPEK to czyn za który grozi kara pozbawienia wolności przekraczająca m-c. Z UWAGI NA SKUTEK MATERIALNE czyli działanie sprawcy skutek tego działania FORMALNE samo działanie bez skutkunp nieudzie\lenei pomocy czlowiekowi któremu grozi utrata życia. ZE WZG NA rodzaj winy sprawcy UMYŚLNE sprawca ma zamiar i NIEUMYŚLNE wina nieumyślna ZE WZG na sposób zachowania się sprawcy POPEŁNIONE PRZEZ DZIAŁANIE I ZANIECHANIE FORMY POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA sprawstwo, przygotowanie, podżeganie, pomocnictwo, usiłowanie WINA określony psychiczny stosunek sprawcy do popełnionego czynu. RODZAJE WINY Umyślna nieumyślna Zamiar bezpośredni zamiar ewentualny (gdy spr przewiduje mozliwość popeł prz) Lekkomyślność (gdy przypuszcza że zdoła uniknąć przestepstwa, Niedbalstwo gdy nie przewiduje czynu zbridniego choć powinien przewidzieć). WYŁĄCZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ typy przestepstw nietraktowane jako przestepstwa: - obrona konieczna -stan wyższej konieczności (poświęcenie jakiegoś dobra) -działanie w zakresie uprawnień i obowiązków gdy istneieje podstawa do oszukiwania kogoś -zgoda pokrzywdzonego -czynności techniczne np. lekarze -karcenie nieletnich dopuszczelne w celach wychowawczych -ryzyko sportowe dyscyplina, sport mieści się w regulaminie - ryzyko nowatorstwa działania zmierzające do eksperymentu och ekonomicz naukowym metodycznym - ostateczna potrzeba rozkaz -zwyczaj WYŁĄCZENIE WINY -niepoczytalność wiąże się z chorobą psychiczną -Ograniczona poczyt nadzwyczajne złagodzenia - wprawienie się w stan odużenia -stan nietrzeźwości powyżej %0 we krwi -błąd co do afktu rozbieżności między faktami -przestępstwo urojone prostytucja -Rozkaz przełożonego Błąd co do kntratywu ZNIKOMA szkodliwość Czynu stopień naruszeni reguł ostrożność (rozpowszechnianie pornografii kradzież węgla) niska szkodliwość czynu.KARA jest to środek przymusu państwowego stosowany przez sądy wobec sprawców przestępstwa i polegający na sprowadzeniu pewnej dolegliwości RODZAJE KAR - Pozbawienie wolności ( najkrócej m-c wymierza się w latach i mi-cach odrębne to kara 25 lat pozbawieni a wol kara dozywotniego poz w karę pozbaawienia woln odbywa się w zakładach karnych , nadzór nad karą sprawują sędziowie penitencjarrni -Kara ograniczenia wolności pozbawia niektórych praw np. bez zgody sądu nie można opuścić miejsca stałego pobytu, lub wykonania określonej pracy nieodpłatnej lub poitracenie 10-15% wyNAGRODZENIA, -Kara grzywny to kara pieniężna wymierza się w stawkach dziennych najmniejsza 10 stawek najw 360 (10-2000zł) ŚRODKI KARNE -pozbawienie praw publicznych zzakaz zajmowania określonego stanowiska- zakaz prowadzenia pojazdów przepadek przedmiotów obowiązek naprawienia szkody, -nawiazka (kwota pieniężna dla pokrzywdzonego) -świadczenie pieniężne(na cel społeczny) -podanie wyroku do publicznej wiadomości PRAWO ŁASKI to indywidualnu akt łaski państwa wobec przestepcy najczęsciej do kary śmierci. PRZEDAWNIENIE jest instytucją prawną związaną z upływem czasu Przed ścigania wyrokowania wykonywania kary

Kodeks karny obok kar przewiduje środki karne (dawne kary dodatkowe)
Wg art. 39 k.k. są to:
1) pozbawienie praw publicznych
2) zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności publicznej
3) zakaz prowadzenia pojazdów
4) przepadek
5) obowiązek naprawienia szkody,
6) nawiązka,
7) świadczenie pieniężne,
8) podanie wyroku do publicznej wiadomości
Nadto poza tym katalogiem mamy jeszcze
art. 45 - przepadek korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa lub przepadek jej równowartości
art. 52 - sąd może orzec przepadek niezależnie pozyskanej korzyści majątkowej, co odpowiada odpowiedzialności posiłkowej z k.k. skarbowego

Dodatkowo wobec żołnierzy stosuje się wg art. 324 § 1 trzy środki karne:
1) obniżenie stopnia wojskowego,
2) wydalenie z zawodowej służby wojskowej,
3) degradacja
Do roku 1990 kodeks karny znał również konfiskatę mienia.
Obecnie wobec żołnierzy służby zasadniczej nie orzeka się środka karnego wymienionego w art. 39 pkt 7 - świadczenie pieniężne.

W kodeksie wykroczeń występują następujące środki:
1) zakaz prowadzenia pojazdów
2) przepadek przedmiotów
3) nawiązka
4) obowiązek naprawienia szkody
5) podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny sposób
W kodeksie karnym skarbowym środkami karnymi są:
1) dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
2) przepadek przedmiotów
3) ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów
4) przepadek osiągniętych korzyści majątkowych
5) zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu i zajmowania określonych stanowisk
6) podanie wyroku do publicznej wiadomości w szczególny sposób
7) pozbawienie praw publicznych
8) środki związane z okresem próby, czyli:
- warunkowe umorzenie postępowania
- warunkowe zawieszenie wykonania kary
- warunkowe przedterminowe zwolnienie
Nowymi środkami są świadczenie pieniężne, naprawienie szkody i nawiązka (ta ostatnia istniała wcześniej, lecz nie była zaliczana ani do kar zasadniczych ani do dodatkowych).
Środki karne wzmagają represję, większość z nich ma nadto charakter zapobiegawczy. Naprawienie szkody i nawiązka mają charakter kompensacyjny.

1. Pozbawienie praw publicznych
Pozbawienie praw publicznych obejmuje:
1. utrata czynnego i biernego prawa wyborczego do organów władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego
2. utrata prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości
3. utrata prawa pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego i zawodowego
4. utrata posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego
5. utrata orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utrata zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw publicznych
Ten środek można orzec w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.

2. Zakaz zajmowania określonego stanowiska lub wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej.
Ten środek orzeka się gdy sprawca przy popełnieniu przestępstwa nadużył stanowiska lub zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża interesowi społecznemu.
Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej sąd może orzec w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem takiej działalności, jeżeli jej dalsze prowadzenie zagraża istotnym dobrom chronionym przez prawo.

3. Zakaz prowadzenia pojazdów
Zakaz prowadzenia pojazdów określonego typu sąd może orzec w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności gdy z okoliczności przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Sąd określa wtedy rodzaj pojazdu.
Sąd może również orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, gdy sprawca w chwili popełnienia przestępstwa był:
- w stanie nietrzeźwości
- pod wpływem środka odurzającego
- gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia będącego katastrofą w komunikacji, sprowadzenie niebezpieczeństwa w komunikacji lub wypadek komunikacyjny
Sąd może również orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, gdy następstwem tego czynu była śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu lub gdy w czasie popełnienia przestępstwa ciężkiego wypadku komunikacyjnego sprawca był
- w stanie nietrzeźwości
- pod wpływem środka odurzającego
- gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia

Sąd musi orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, gdy sprawca ponownie popełnił przestępstwo w warunkach powyżej podanych, czyli
- w stanie nietrzeźwości
- pod wpływem środka odurzającego
- gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia

Stan nietrzeźwości - zgodnie z art. 155 § 16 zachodzi gdy:
1) zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
2) zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
Stan po użyciu alkoholu - gdy zawartość alkoholu we krwi jest pomiędzy 0,2% a 0,5%
Zawartość alkoholu we krwi do 0,2% uważa się za mieszczącą się w normie.

4. Przepadek przedmiotów

Przepaść mogą przedmioty pochodzące bezpośrednio z przestępstwa lub przedmioty, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa.
Nadto sąd może orzec przepadek przedmiotów, których wytwarzanie, posiadanie, obrót, przewóz jest zakazany.
Wszystkie te przedmioty, jeśli nie są własnością sprawcy, mogą ulec przepadkowi tylko gdy ustawa tak stanowi. Zezwala na to art. 316 w stosunku do:
- - Pieniędzy, dokumentów i znaków wartościowych, jeśli zostały podrobione lub przerobione lub usunięto z nich oznakę umorzenia
- - podrobionych narzędzi pomiarowych i środków technicznych, służących do popełniania przestępstw określonych w rozdziale XXXVII - „Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi”.
-
Art. 293 §1 zezwala na przepadek rzeczy pochodzących z przestępstwa paserstwa, w tym programu komputerowego.
Przepadek następuje na rzecz Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku.
Przedmioty pochodzące bezpośrednio z przestępstwa ulegają przepadkowi, gdy nie podlegają zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.
Nie stosuje się przepadku przedmiotów służących do popełniania przestępstwa, jeśli jest to niewspółmierne do wagi popełnionych czynów.
Art. 45 k.k. dopełnia przepis o przepadku przedmiotów. Określa on możliwość orzeczenia przepadku korzyści majątkowej pochodzącej chociażby pośrednio z popełnienia przestępstwa lub przepadek jej równowartości. Przepadek nie obejmuje korzyści, w całości lub w części lub jej równowartości, jeżeli podlega ona zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.

5. Obowiązek naprawienia szkody

Kodeks z 1997 wprowadził jako samodzielny środek karny obowiązek naprawienia szkody. - Art. 46. Sąd na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka ten obowiązek w całości lub w części w razie skazania za przestępstwo:
- spowodowania śmierci
- ciężkiego uszczerbku na zdrowiu
- naruszenia czynności narządu ciała
- rozstroju zdrowia
- przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji
- przestępstwo przeciwko środowisku, mieniu, obrotowi gospodarczemu
Przy rozstrzyganiu NIE bierze się pod uwagę przepisów prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz możliwości zasądzenia renty.

6. Nawiązka

Nawiązka zawiera charakter zarówno odszkodowania jak i grzywny. Odszkodowaniem nie jest, bo orzeczona równa się wielokrotności wartości szkody, poza tym można dochodzić dodatkowo odszkodowania; a nie jest grzywną, gdyż obok nawiązki można orzec i grzywnę.
Według części ogólnej k.k. są może orzec nawiązkę, gdy:
1) sąd nie orzeka przepadku przedmiotów, które służyły lub miały służyć do popełnienia przestępstwa, gdyż byłoby to niewspółmierne do wagi przestępstwa; nawiązka idzie na rzecz Skarbu Państwa
2) sąd nie orzeka naprawienia szkody w myśl art. 46 §1 - nawiązka ma być zadośćuczynieniem na rzecz pokrzywdzonego
3) sąd skazuje sprawcę za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu lub za inne umyślne przestępstwo, którego skutkiem jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu; nawiązka na wskazany cel społeczny związany z ochroną zdrowia.
4) W razie skazania za przestępstwo przeciwko środowisku nawiązka idzie na określony cel społeczny związany z ochroną środowiska
5) W razie skazania za przestępstwo określone w art. 173-174, 177, 175 lub 355 prowadzącego pojazd mechaniczny, jeżeli był on w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub zbiegł z miejsca zdarzenia - orzeka się obligatoryjnie nawiązkę na rzecz instytucji lub organizacji społecznej, której statutowymi zadaniami jest świadczenie pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych.

Wysokość jednej nawiązki nie może przekroczyć 10-krotności najniższego miesięcznego wynagrodzenia w czasie orzekania w I instancji.
W przypadku przestępstwa przeciwko środowisku nawiązka może być orzeczona w wysokości od 3-krotnego do 20-krotności najniższego miesięcznego wynagrodzenia w czasie orzekania w I instancji.
W razie skazania za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nawiązka może być orzeczona w wysokości od 3-krotnego do 100-krotnego najniższego miesięcznego wynagrodzenia w czasie orzekania w I instancji.
Według części szczególnej k.k. nawiązkę orzeka się, gdy:
1) za przestępstwo zniesławienia
2) za przestępstwo zniewagi
3) za przestępstwo wyrębu drzewa z lasu - wtedy nawiązka w wysokości dwukrotności wartości drzewa idzie na rzecz pokrzywdzonego
Nawiązka nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu naprawienia szkody.

7. Świadczenie pieniężne

Jest to nowy środek karny. Może być orzekany w wysokości 3-krotnego najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Orzeka się go:
1) w razie odstąpienia od wymierzenia kary
2) w wypadkach wymienionych w ustawie, czyli np. w razie warunkowego zawieszenia postępowania, warunkowego zawieszenia wykonania kary
3) obligatoryjnie - w wysokości do 10-krotności najniższego wynagrodzenia - za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, po środkach odurzających - na rzecz instytucji lub organizacji społecznej, do której celów należy świadczenie pomocy ofiarom wypadków komunikacyjnych

8. Podanie wyroku do publicznej wiadomości

Sąd może orzec w wypadkach przewidzianych w ustawie podanie wyroku do publicznej wiadomości w sposób przez siebie określony. Powinien mieć na uwadze społeczne oddziaływanie tego środka karnego. Wyrok można ogłosić w zakładzie pracy, w czasopiśmie lub w inny sposób.
Art. 52 - utrata nienależnych korzyści majątkowych
Jeśli sprawca, reprezentując inną osobę (fizyczną, prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej), działając w jej imieniu lub interesie, popełni przestępstwo przynoszące tej osobie (jednostce) korzyści majątkowe, sąd obowiązuje podmiot, który je otrzymał do ich zwrotu w całości lub części na rzecz Skarbu Państwa.
Nie dotyczy to korzyści, które mają być zwrócone innemu podmiotowi.
Kodeks karny z 1997 nie przewiduje orzekania w postępowaniu karnym pozbawienia lub ograniczenia praw rodzicielskich lub opiekuńczych. Jest to zadanie sądu rodzinnego, który tą sprawą zajmuje się po zakończeniu postępowania karnego.

Prawo karne, zespół norm prawnych zakazujących pod groźbą kar popełniania czynów, które jako społecznie niebezpieczne stanowią ustawowo określone przestępstwa. Prawo karne nie ma osobnej, właściwej sobie dziedziny życia społecznego, które reguluje. Dotyczy wszystkich ważnych stosunków społecznych w aspekcie obrony ich przed zamachami.
Centralnymi elementami prawa karnego są ustawowo określone przestępstwa oraz kary za nie. Do pomników prawa karnego należą: z okresu niewolnictwa prawo sumeryjskie i Kodeks Hammurabiego, z okresu feudalnego - barbarorum leges, Constitutio Criminalis Carolina z 1532, z okresu rewolucji francuskiej kodeks z 1791 i kodeks karny Napoleona I z 1810 (kodyfikacje Napoleona).
W Polsce do końca 1969 źródłem prawa karnego był kodeks karny z 1932, zmieniony przez nowele i dodatkowe ustawy. W wyniku wieloletniej pracy kodyfikacyjnej praktyków i teoretyków powstał kodeks, uchwalony przez Sejm PRL 19 IV 1969. W czerwcu 1997 Sejm uchwalił nowy prawo karne, które wejdzie w życie 1I 1998.
Prawo cywilne, zespół norm prawnych regulujących stosunki majątkowe, a w pewnym stopniu i niemajątkowe, między równorzędnymi podmiotami prawa. W poszczególnych systemach prawa zakres stosunków społecznych uregulowanych przez prawo cywilne był różny i różne są definicje w poszczególnych państwach i okresach historycznych.
W starożytnym Rzymie prawo cywilne oznaczało normy prawne obowiązujące obywateli rzymskich (prawo rzymskie), w średniowieczu - prawo świeckie, w odróżnieniu od prawa kanonicznego. Od 2. połowy XVIII w. rozpoczęły się kodyfikacje prawa cywilnego w poszczególnych państwach, dużą rolę odegrał Kodeks Napoleona. Prawo cywilne anglosaskie (common law) rozwija się głównie w postaci prawa zwyczajowego. Konstrukcje współczesnego prawa cywilnego państw europejskich w dużym stopniu nawiązują do instytucji prawnych ukształtowanych w starożytnym Rzymie (Corpus Iuris Civilis).
Współcześnie prawo cywilne tro część prawa prywatnego regulująca stosunki majątkowe i niemajątkowe osób fizycznych i prawnych. W dawnych państwach bloku komunistycznego wyodrębniono z prawa cywilnego - prawo rodzinne i prawo pracy.
W Polsce po uzyskaniu niepodległości (1918) obowiązywały prawa byłych państw zaborczych, unifikację prawa cywilnego rozpoczęto w okresie międzywojennym (kodeks zobowiązań, kodeks handlowy) a ukończono w 1945 i 1946. Od 1947 obowiązywało już jednolite polskie prawo cywilne zawarte w kilkunastu aktach. Następnie podjęto prace nad kodyfikacją prawa cywilnego, zakończone wydaniem 1964 kodeksu cywilnego.

Gałęzie prawa:
-prawo konstytucyjne- to zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju państwa
-prawo administracyjne- to zespół norm regulujących strukturę organów administracyjnych oraz stosunki prawne powstające w toku władczej działalności tych organów.
-prawo finansowe- to zespół norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych przez państwo oraz ich wydatkowanie, a także określających strukturę oraz tryb działania organów i instytucji finansowych.
-prawo cywilne-to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi - w danej sprawie - podmiotami prawa.
-prawo rodzinne- to zespół norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki między małżonkami, krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli.
-prawo pracy- to zespół norm regulujących stosunki między pracodawcą i pracownikiem na tle świadczonej pracy.
-prawo karne- to zespół norm mówiących jakie czyny są przestępstwami, ustalających kary za te przestępstwa oraz określających ogólne zasady odpowiedzialności karnej.
-prawo procesowe: cywilne-to zespół norm regulujących tryb rozstrzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne organy oraz właściwość tych organów.
-karne to zespół norm regulujących tryb prowadzenia i rozstrzygania spraw karnych przez organy wymiaru sprawiedliwości.

Kodeks jest to obszerny akt normatywny, oparty na jednolitych zasadach, zazwyczaj w formie ustawy, regulujący w sposób kompleksowy pewną dziedzinę stosunków. Aktualnie w Polsce obowiązuje szereg kodeksów, np. karny, cywilny, rodzinny i opiekuńczy, postępowania karnego i inne.

I .Sądy powszechne są podstawowym rodzajem sądów ze względu na ilość i wagę rozstrzyganych spraw. Do sądów powszechnych należą:
sądy rejonowe,
sądy okręgowe
sądy apelacyjne.
Zwierzchni nadzór nad sądami powszechnymi sprawuje Sąd Najwyższy.
Sądy dzielą się na wydziały.
Sądy rejonowe - I instancji - rozpatrują większość spraw które na mocy przepisów prawa nie zostały przekazane sądom okręgowym
Sądy okręgowe - II instancji - w sprawach rozpatrywanych przez sądy rejonowe natomiast I instancji w sprawach które nie są rozstrzygane przez sądy rejonowe.
Sądy apelacyjne - są wyłącznie sądami II instancji.
II. Naczelny Sąd Administracyjny
III. Sądy wojskowe
IV. Sąd Najwyższy

PRAWO KARNE

Źródła prawa karnego:
1) Kodeks karny z 6 kwietnia 1997 r. Składa się z 3 części: ogólnej, szczegółowej, wojskowej.
Ogólna: podstawowe zagadnienia prawa karnego np.: zasady odpowiedzialności karnej, formy popełnienia przestępstwa, przedawnienie, zatarcie skazania
Szczegółowa to zbiór przepisów, z których każdy odnosi się do jakiegoś konkretnego przestępstwa (art.278-Kradzież, art.286-oszustwo, art. 280-rozbój)
Wojskowa zawiera ogólne i szczegółowe przepisy karne odnoszące się do żołnierzy.
2) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich (dla osób przed 17 rokiem życia)
3) Kodeks Karny Wykonawczy (mówi o zasadach wykonywania kary)



Przestępstwem jest czyn człowieka bezprawny, karalny, karygodny, zawiniony.

Rodzaje przestępstw:
1) ze względu na wysokość grożącej kary
a) zbrodnie - czyn zagrożony karą pozbawienia wolności nie krótszy niż 3 lata albo karą surowszą np.: fałszowanie dokumentów, morderstwo, kradzież
b) występki - czyn zagrożony karą pozbawienia wolności powyżej 3 miesięcy ale nie więcej niż 3 lata, lub grzywna powyżej 30 stawek dziennych
Wykroczenie - czyn zagrożony karą pozbawienia wolności poniżej 3 miesięcy lub grzywną

2) ze względu na skutek
a) formalne - popełnione przez działanie sprawcy np.: nie udzieleniu pomocy człowiekowi, któremu grozi utrata życia lub uszczerbek na zdrowiu,
b) materialne - składa się z działania sprawcy i skutków tego działania np.: kradzież, zabójstwo, rozbój, uszkodzenie ciała, popełnione przez zaniechanie np.: nie powiadomienie o wiedzianym przestępstwie, nieopuszczenie szlabanu przez dróżnik,

3) ze względu na sposób ścigania
a) ścigane z oskarżenia publicznego (z urzędu) - należą tu poważniejsze przestępstwa, prokurator jest tu oskarżycielem publicznym
b) ścigane z oskarżenia prywatnego (tzw. Prywatno-skargowych) - należą przestępstwa popełnione na szkodę jednostki, o niewielkiej szkodliwości społecznej np.: obraza, naruszenie nietykalności cielesnej, zniesławienie

4) ze względu na winę
a) umyślne - jest umyślna wina sprawcy (w postaci zamiaru bezpośredniego lub ewentualnego)
b) nieumyślne - z winy nieumyślnej w postaci lekkomyślności lub niedbalstwa



Winę stanowi naganny stosunek psychiczny sprawcy do popełnionego czynu

Wina jest więc, w przeciwieństwie do pozostałych cech przestępstwa, cechą subiektywną, związaną z psychiką sprawcy.
a) umyślna - występuje w dwóch postaciach
• zamiar bezpośredni- sprawca planuje i popełnia przestępstwo,
• zamiar pośredni (ewentualny) polega na tym, że sprawca popełniając jedno przestępstwo dokonuje następnego, sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa i godzi się na to, np.: podczas rozboju, sprawcy pozostawiają pozbawioną ofiarę ubrania na mrozie. Nie zamierzali oni jej pozbawić życia, lecz z takim skutkiem liczyli się i akceptowali je.
b) nieumyślna - występuje jako lekkomyślność i niedbalstwo
• sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa, ale bezpodstawnie sądzi, że zdoła go uniknąć i jest to tzw. Świadoma nieumyślność
• Nieświadoma nieumyślność polega na tym, że sprawca nie przewiduje możliwości popełnienia chociaż powinien przewidzieć


KARA - jest to środek przymusu państwowego, stosowany przez sądy wobec sprawców przestępstwa i polegający na sprowadzeniu pewnej dolegliwości.

Rodzaje kar:
1) kary zasadnicze
•kara pozbawienia wolności - wykonuje się w zakładach karnych: otwartych, pół zamkniętych, zamkniętych. Różnią się od siebie stopniem zabezpieczenia, stopniem izolacji skazanych, zakresem praw i obowiązków.
•Kara ograniczenia wolności - dozór policji lub kuratora, zakaz zmiany miejsca sta lego zamieszkania, nieodpłatnej dozorowanej pracy publicznej, potrącenia części wynagrodzenia na rzecz Skarbu Państwa (nie więcej niż 25% przez 2 lata), sąd może zobowiązać skazanego do przeproszenia pokrzywdzonego, powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub środków odurzających
•Kara grzywny - jest karą pieniężną, wymierza się ja w stawkach dziennych, określając liczbę stawek i wysokość stawki dziennej
2) środki karne - wymierzane łącznie z karą zasadniczą
•pozbawienie praw publicznych utrata czynnego i biernego prawa wyborczego
•utrata orderów i odznaczeń honorowych oraz degradacja (dot. Żołnierzy)
•pobawienie praw rodzicielskich
•zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych
•zakaz wykonywania określonego zawodu
•zakaz sprawowania określonych funkcji
•obowiązek naprawienia szkody
•podanie wyroku do publicznej wiadomości
•świadczenie pieniężne

Wymiar kary zależy od uznania sądu w granicach wyznaczonych przez ustawę.

WARUNKOWE ZAWIESZENIE WYKONANIA KARY polega na tym, że oskarżony zostaje skazany za popełnione przestępstwo, ale wykonanie kary zawiesza się na okres próby. W przypadku, gdy okres próby przejdzie pomyślnie okres uważa się za niebyłe. Sprawce traktuje się tak jakby tego czynu nigdy nie popełnił. W związku z tym z rejestru skazanych usuwa się dane o wymierzonej karze. Warunkowego zawieszenia kary w zasadzie nie stosuje się wobec recydywistów popełniających najpoważniejsze przestępstwa (zabójstwo, gwałt, rozbój)

WARUNKOWE PRZED TERMINOWE ZWOLNIENIA może nastąpić po odbyciu przez sprawcę połowy kary, jednak nie wcześniej niż po 6 miesiącach, . Jeżeli jest to on karany po raz pierwszy. A po odbyciu 2/3 kary jeśli jest skazany po raz kolejny. Skazanego na 25 lat po upływie 15 lat , natomiast skazanego na dożywotnie więzienie po odbyciu 25 lat kary, Przed terminowe zwolnienie następuje przez tzw.: dobre sprawowanie

ZATARCIE SKAZANIA polega na urzędowym puszczeniu skazania w niepamięć. Po 10 latach wymazuje się dane sprawcy z Krajowego Rejestru Skazanych.

Prawo administracyjne, dział prawa, który obejmuje ogół norm regulujących stosunki społeczne związane z administracyjną działalnością organów państwowych i innych podmiotów wykonujących funkcje administracyjne w administracji publicznej. Charakterystyczną cechą norm prawa administracyjnego jest możliwość zastosowania przymusu państwowego w celu ich wykonania.
Geneza prawa administracyjnego sięga XVIII w. i wiąże się z rewolucją francuską 1789, która przekształciła poddanego (poddaństwo) w obywatela. Uzyskał on prawo żądania od organów państwa przestrzegania praw uchwalonych przez parlament. W okresie państwa liberalnego przepisy prawa administracyjnego wyznaczały przede wszystkim ramy działania administracji, poza którymi pozostawała sfera działania prywatnego przedsiębiorcy. Zakres oddziaływania prawa administracyjnego zwiększał się w tych krajach w miarę rozszerzania się państwowego interwencjonizmu.
W Polsce prawo administracyjne obejmuje: przepisy ustrojowe organów administracji publicznej, przepisy proceduralne, przepisy dotyczące kontroli nad działalnością administracji, przepisy dotyczące szczegółowych działów administracji. Nauka prawa administracyjnego zajmuje się: ustrojem administracji, prawnymi formami jej działania, kontrolą administracji, funkcjonowaniem działów administracji.

---