PROGRAM

KÓŁKA PRZYRODNICZO - EKOLOGICZNEGO

W KL. VI

SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ROZPRZY

AGNIESZKA ŚWISTAK

NAUCZYCIEL PRZYRODY

WSTĘP

Należy mieć świadomość , że dbałość o własne środowisko, jest nie tylko sprawą ludzi dorosłych. Już od najmłodszych lat człowiek jest związany z przyrodą , ma więc wpływ na jej funkcjonowanie oraz jest od niej uzależniony.

W przyjętej przez M E N „Podstawie Programowej” Dz.U. R. P.Nr 14 z dn. 23 lutego 1999 roku dotyczącego przedmiotu przyroda i edukacja ekologicznej , wśród stawianych przez szkołę zadań wychowawczych wymienia się między innymi kształtowanie postawy szacunku do zwierząt i przyrody oraz odpowiedzialności za ich stan, wskazanie uczniom czynników zagrażających środowisku przyrodniczemu w jego miejscu zamieszkania, w Polsce i na świecie.

Układając program autorski do kółka przyrodniczo - ekologicznego zwróciłam uwagę aby realizowana tematyka umożliwiła dzieciom kontakt z przyrodą , naturalnym środowiskiem człowieka , poprzez wycieczki, trasy dydaktyczne , obserwacje bezpośrednie , zajęcia z programami multimedialnymi w pracowni komputerowej , lekcje ekologiczne w bibliotece, różne gry i zabawy.

W programie również wykorzystałam umiejętności i wiadomości nabyte podczas szkolenia warsztatowego, którego przewodnim tematem była sytuacja ptaków drapieżnych w Polsce, a za pomocą metod aktywizujących w realizacji tych treści przekaże uczniom role i znaczenie ptaków w środowisku.

Na zajęciach kółka w miesiącu maju wykorzystam także program edukacyjny „Bocian” , którego jestem realizatorem w naszej szkole z ramienia Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Przyrody „pro Natura”.

I. SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE - KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

CELE OGÓLNE

• Postrzegać otaczającą przyrodę ożywioną i nieożywioną w sposób całościowy;

• Wyjaśniać zjawiska przyrodnicze, porządkować je , klasyfikować i opisywać;

• Gromadzić informacje korzystając z dostępnych źródeł informacji (encyklopedie, atlasy, programy edukacyjne, banki danych, kasety wideo);

• Planować i organizować pracę zespołową , współdziałać w pracy zespołu, skutecznie komunikować się z innymi członkami zespołu;

• Dostrzegać siebie jako element przyrody;

• Wyjaśniać ,w jaki sposób może aktywnie poprawić stan środowiska przyrodniczego w swojej okolicy;

• Dostrzegać przyrodnicze i kulturowe walory swojej okolicy;

• Przejawiać etyczną postawę w stosunku do przyrody;

• Wykorzystać zdobywana wiedzę do twórczego rozwiązywania problemów;

CELE SZCZEGÓŁOWE

• Prowadzić obserwacje w terenie;

• Zauważać zależności i powiązania w otaczającej przyrodzie

• Poznanie różnych źródeł zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego w skali lokalnej i globalnej;

• Umiejętność omówienia zagrożeń wynikających z powszechnego stosowania tworzyw sztucznych

• Umiejętność wskazania na różne działania ochroniarskie pojedynczych osób , przyczyniające się do zmniejszania tempa przekształcania środowiska przyrodniczego;

• Poznanie sposobów zagospodarowania i wykorzystywania odpadów ;

• Rozwinięcie wrażliwości ekologicznej uczniów;

• Ćwiczenie umiejętności klasyfikowania i prezentowania informacji zebranych podczas obserwacji terenie;

• Znajomość cech charakterystycznych ptaków drapieżnych, (sposobów przystosowania do zdobywania pokarmów , środowisko życia, gniazda);

• Umiejętność budowy łańcuchów pokarmowych uwzględniające ptaki drapieżne;

• Zachęcenie do aktywnej obecności we własnym środowisku poprzez pomoc zwierzętom zimującym w kraju;

• Opanowanie umiejętności samodzielnego wykorzystania różnych źródeł wiedzy w zdobywaniu wiadomości i umiejętności;

• Rozumienie ochrony przyrody;

• Poznanie celów, zadań i metod ochrony przyrody;

• Poznanie niektórych obszarów chronionych w regionie i w Polsce;

• Uświadomienie potrzeby ochrony niektórych krajobrazów;

• Utrwalenie pojęć odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody;

• Zrozumienie zagrożeń środowiska naturalnego wynikających z działalności człowieka i potrzeby ochrony zasobów przyrody;

• Kształtowanie pozytywnej postawy w stosunku do środowiska;

• Na przykładzie materiału ilustrującego zróżnicowane krajobrazy Polski kształtowanie wrażliwości na piękno przyrody;

• Umiejętność wskazania na mapie i opisania cech krajobrazu z uwzględnieniem ukształtowania terenu, flory i fauny;

• Poszerzenie wiedzy przyrodniczej o bocianach oraz ich żerowisk nabytych podczas realizacji programu edukacyjnego „Bocian”

• Uświadomienie walorów wypoczynkowych i krajoznawczo - turystycznych własnego regionu i Polski, z uwzględnieniem skarbów przyrody i kultury;

II. MATERIAŁ NAUCZANIA ZWIĄZANY ZE SZCZEGÓŁOWYMI CELAMI EDUKACYJNYMI UWZGLĘDNIAJĄCY TREŚCI NAUCZANIA OKREŚLONE W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

WRZESIEŃ - SPRZĄTANIE ŚWIATA

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Ustalenie zadań do realizacji na zajęciach koła przyrodniczo-ekologicznego. Odpady skąd się biorą? Dzikie wysypiska śmieci - przyczyną degradacji środowiska. Szukamy rady na odpady. Wysypisko śmieci w Łochyńsku - zajęcia terenowe. Przygotowanie akcji „Sprzątanie świata”	Przedstawienie założeń realizacji programu; Różne rodzaje odpadów powstające w gospodarstwie domowym, szkole oraz zakładach przemysłowych; Wpływ dzikich wysypisk na przyrodę; Sposoby zagospodarowania i wykorzystania różnych odpadów Obserwacja gminnego wysypiska śmieci Ogólnopolska akcja „sprzątanie świata'; Praktyczne radzenie sobie z odpadami; Szkolna akcja zbierania puszek aluminiowych, zużytych baterii, makulatury;	Dyskusja Praca badawcza Pogadanka Zajęcia w terenie Zajęcia praktyczne Całoroczna akcja szkolna zbierania i segregacji puszek aluminiowych , baterii, makulatury

PAŹDZIERNIK - KRAJOBRAZ WOKÓŁ NAS

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Poznajemy krajobraz najbliższej okolicy. Przyrodnicze elementy krajobrazu najbliższej okolicy - trasa dydaktyczna. Krajobraz w obiektywie - wykonanie wystawki w komputerowym opracowaniu. Las- charakterystyka i znaczenie lasów w naszym życiu.	Elementy przyrody ożywionej i nieożywionej; Charakterystyczne cechy środowiska wokół szkoły; Kompas i jego zastosowanie, orientacja mapy, Skład gatunkowy lasów w Polsce. Las w najbliższej okolicy, Zanieczyszczenia a stan zdrowotny lasów. Wpływ lasu na środowisko. Las z zdrowie człowieka.	Zajęcia w terenie - trasa dydaktyczna; Pogadanka Mapa mentalna, Wystawka Praca z mapą Rozprzy i okolic Praca z komputerem

LISTOPAD - PTAKI DRAPIEŻNE

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Poznajemy ptaki drapieżne. Które sowy mają uszy? Lecimy! Co jedzą ptaki drapieżne? Ptaki Polski - zajęcia w pracowni komputerowej.	Gatunki ptaków drapieżnych żyjących w Polsce. Charakterystyka drapieżników, środowisko życia; Przystosowanie ptaków drapieżnych do zdobywania pokarmów Znaczenie łowisk dla ptaków drapieżnych; Łańcuchy pokarmowe uwzględniające drapieżników; Gatunki sów występujące w Polsce.	Pogadanka; Prezentacja analiza tekstów źródłowych; gra dydaktyczna; obserwacja;

GRUDZIEŃ - DOKARMIAMY ZWIERZĘTA

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Zmiany zachodzące w przyrodzie zimą. Budowa karmników . Dokarmiamy zwierząt. Poznajemy żółwia lądowego. Zakładamy hodowle żółwia lądowego.	Ptaki zimujące u nas. Zachęcanie do aktywnej obecności we własnym środowisku poprzez pomoc zwierzętom zimującym w Polsce ; Zasady bezpieczeństwa przy montowaniu karmników; Warunki i środowisko życia żółwia lądowego; Stworzenie odpowiedniego miejsca, zdobycie pokarmów do hodowli żółwia lądowego;	Zajęcia w terenie; Tworzenie świątecznej choinki dla ptaków; Zajęcia praktyczne ; Korzystanie z materiałów źródłowych w pracowni internetowej

STYCZEŃ - LEKTURA GODNA POLECENIA

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Poznanie różnych źródeł wiedzy. Praca z mikroskopem. Świat widziany z bliska - obserwacje mikroskopowe. Strony przyrodnicze w internecie. Czasopisma , książki , filmy o tematyce przyrodniczej. Cuda przyrody - zajęcia w pracowni komputerowej.	Budowa mikroskopu; Zasady mikroskopowania. Wykonywanie preparatów Obserwacje mikroskopowe; Zasady bezpiecznego posługiwania się komputerem; Komputer jako źródło wiedzy i komunikowania się; Opracowanie za pomocą komputera prostych tekstów , rysunków; Wykorzystanie mediów jako źródeł informacji i opinii w samodzielnym dochodzeniu do wiedzy.	Praca z mikroskopem Praca z komputerem Zajęcia w bibliotece i czytelni szkolnej

LUTY - FORMY OCHRONY PRZYRODY W POLSCE

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Ochrona przyrody w regionie i w Polsce. Polskie Parki Narodowe.	Rezerwat, park krajobrazowy we własnym regionie i w Polsce. Cele , zadania oraz metody ochrony przyrody Zasady zachowania się na obszarach chronionych; Poznanie walorów przyrodniczych polskich parków narodowych	Zajęcie ekologiczne w bibliotece pedagogicznej; Praca z mapą Korzystanie z różnych źródeł wiedzy;

MARZEC - OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE ŚRODOWISKA

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Zieleń w naszym otoczeniu. Zagrożone bogactwo świata roślinnego i zwierzęcego; Stosunek człowieka do zwierząt miarą naszej cywilizacji. Największe zakłady przemysłowy w naszym regionie. Jak utrzymać prawidłowy stan środowiska? Jak ekologiczny jest mój dom? Mój wkład w ochronę środowiska .	Stan zadrzewienia w miejscu zamieszkania. Zieleń w klasie, na korytarzu. Wycieczka do rezerwatu przyrody; Rozpoznawanie gatunków drzew. Wykaz zakładów szczególnie zagrażających zdrowiu mieszkańców . Ekologia w kuchni, łazience, sypialni i naszej szafie. Porządkowanie terenów rekreacyjnych wokół szkoły	Wycieczki Zajęcia terenowe Analiza treści artykułów prasowych Pogadanka Ćwiczenia w grupach

KWIECIEŃ - ZIEMIA JEST TYLKO JEDNA

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Zanieczyszczenia gleby. jak powstaje gleba? Niektóre substancje szkodliwe zawarte w glebie i ich źródła; Przyczyny niszczenia gleb ; Zanieczyszczenie powietrza. właściwości i skład powietrza; zanieczyszczenie powietrza i ich oddziaływanie na przyrodę ożywioną i nieożywioną; Zanieczyszczenie wód. rodzaje zanieczyszczeń wód ; klasy czystości wód; oczyszczalnie ścieków oszczędne gospodarowanie zasobami wodnymi „Dzień Ziemi” w naszej szkole.	Zapoznanie z procesem powstawania gleby; Źródła zanieczyszczenia gleby; Reakcje roślin na sól kuchenną; Zapoznanie uczniów z przyczynami niszczenia gleb (erozja wodna i powietrzna, niewłaściwa melioracja, turystyka, skażenia przemysłowe i komunikacyjne, monokultury) Skład chemiczny powierza; Wyróżnianie źródeł zanieczyszczeń powietrza, Określanie źródeł i rodzajów substancji toksycznych emitowanych do atmosfery ; Propagowanie zdobytej wiedzy w środowisku lokalnym; Analiza i badanie zanieczyszczeń wód z różnych zbiorników Samooczyszczanie się wód Wycieczka do oczyszczalni ścieków Opracowanie raportów o zużyciu wody na różne cele we własnym gospodarstwie domowym; Opracowanie sposobów oszczędnego zużywania wody (ulotki, gazetka) Przygotowanie obchodów „Dnia Ziemi” w naszej szkole.	Pogadanka Eksperyment Praca badawcza w grupach Analiza filmu Zajęcia w terenie Uroczystość szkolna (akademia, wystawa „Ziemia jest tylko jedna”

MAJ - BOCIAN

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Prowadzenie inwentaryzacji gniazd bociana białego na terenie gminy. Obserwacja bocianiego gniazda. Rok z życia pewnego boćka . Gdzie żerują nasze bociany. Czym żywią się nasze boćki. Bocian w kulturze i tradycji Dzień Bociana w naszej szkole.	Wykrycie i skontrolowanie wszystkich gniazd na terenie gminy. Zebranie informacji na temat wybranego gniazda bocianiego Poznanie cyklu rocznego bociana białego Poznanie składu pożywienia bocianów Poznanie miejsca bociana białego w kulturze i tradycji Przygotowanie obchodów Dnia Bociana w szkole	Wycieczki terenowe Historyjka obrazkowa Zapoznanie się z instrukcją wypełniania formularzy Wypełnianie formularzy Opis żerowiska bociana białego Praca badawcza w grupie Impreza szkolna

CZERWIEC - PODRÓŻ PO POLSCE

TEMATYKA	ZAKRES TREŚCI	SPOSOBY REALIZACJI
Polska i jej położenie w Europie Wysokogórski krajobraz Tatr. Jeziora i rzeki w Polsce. Krajobraz Wielkich Jezior Mazurskich. Morze Bałtyckie. Walory turystyczne regionu i Polski.	Podział administracyjny Polski, położenie w Europie, sąsiedzi, dostęp do morza; Rzeźba terenu, skały, wody, piętra roślinności a sposoby zagospodarowania, pogoda w górach, kultura ludowa górali; Powódź jako przykład klęski żywiołowej Krajobraz naturalny Pojezierza Mazurskiego Krajobrazy nadmorskie; Rzeki, jeziora, góry i morze jako miejsce atrakcyjnego wypoczynku Wpływ turystyki na środowisko	Praca z mapą Korzystanie z różnych źródeł wiedzy Tworzenie albumów Wycieczka nad rzekę

III. PROCEDURY OSIĄGANIA SZCZEGÓŁOWYCH CELÓW EDUKACYJNYCH

Realizacja proponowanego programu do kółka przyrodniczo - ekologicznego wymaga zastosowanie przez nauczyciela różnorodnych metod i form nauczania. Określone cele i treści prowadzonych zajęć mają stworzyć uczniowi możliwości poszukiwania właściwej drogi, zmierzającej do rozwiązania danego problemu teoretycznego i praktycznego. Na pewno cecha tych zajęć będzie otwartość nauczyciela na oczekiwania i propozycje ucznia, tym samym stworzenie warunków dla rozwijania samodzielności , współodpowiedzialności i kreatywności uczniów.

W związku z powyższym , bardzo ważny jest właściwy dobór i stosowanie odpowiednich metod pracy. O ich doborze decyduje konkretna sytuacja pedagogiczna.

Wszędzie tam gdzie jest to możliwe proponuje stosowanie metod aktywizujących, opartych na działaniach uczniów , wywołujące sytuacje sprzyjające i wzmacniające motywację ucznia do podejmowania rożnych działań.

Proponowane metody pracy:

• Pogadanka,

• Praca badawcza

• Zajęcia terenowe

• Trasy dydaktyczne

• Zajęcia w pracowni komputerowej i internetowej

• Mapa mentalna

• Gry dydaktyczne

• Wycieczki

• Eksperyment

• Dyskusja

IV. OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA I PROPOZYCJE METOD ICH OCENY Z UWZGLĘDNIENIEM STANDARTÓW WYMAGAŃ BĘDĄCYCH PODSTAWĄ PRZEPROWADZENIA SPRAWDZIANÓW I EGZAMINÓW OKREŚLONYCH W ODRĘBNYCH PRZEPISACH

W wyniku realizacji programu kółka przyrodniczo - ekologicznego uczeń osiąga przede wszystkim:

• Umiejętność postrzegania środowiska przyrodniczego jako całości

• Umiejętność postrzegania człowieka jako nieodłącznego elementu przyrody,

• ,umiejętność obserwacji przyrody;

• umiejętność dokonywania opisu obserwowanych obiektów i zjawisk;

• umiejętność dostrzegania i analizowania związków oraz zależności pomiędzy człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem przyrodniczym;

• umiejętność orientowania się w terenie , posługiwanie się mapą;

• umiejętność stawiania pytań i poszukiwanie odpowiedzi na nie;

• umiejętność odczytywania tabel, wykresów,

• umiejętność poszukiwania prostych rozwiązań dla niektórych problemów dnia codziennego;

• świadomość jedności środowiska przyrodniczego;

• poczucie współodpowiedzialności za los całego środowiska przyrodniczego, a zwłaszcza istot żywych

METODY OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIA:

• samokontrola prowadzona przez ucznia;

• obserwacja pracy ucznia;

• wypowiedź ustna ucznia

• wypowiedź w formie pisemnej;

• prezentacje pracy ucznia w formie graficznej;

• osiągnięcia w grach dydaktycznych;

• samodzielne wykonywanie doświadczeń i eksperymentów

• osiągnięcia w konkursach ekologicznych

V. OMÓWIENIE ZAŁOŻEŃ DYDAKTYCZNYCH I WYCHOWAWCZYCH NA KTÓRYCH ZASTAŁA OPARTA KONCEPCJA , A TAKŻE EWENTUALNYCH SPECJALNYCH WARUNKÓW DOTYCZĄCYCH REALIZACJI PROGRAMU

ZAŁOŻENIA DYDAKTYCZNE:

• rozwiązywanie problemu w twórczy sposób;

• poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystanie informacji z rożnych oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną;

• rozwijanie osobistych zainteresowań

• prowadzenie obserwacji zjawisk przyrodniczych, wykonywania prostych eksperymentów i interpretowania ich wyników;

• kształcenie postawy szacunku dla zwierząt i przyrody oraz odpowiedzialności za ich stan;

ZAŁOŻENIA WYCHOWAWCZE:

• umacnianie wiary we własne siły i osiąganie wartościowych i trudnych celów;

• rozwijanie samodzielności , obowiązkowości, podejmowanie odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie;

• dostrzeganie przyrodniczych i kulturowych walorów regionu

• wyrabianie poczucia odpowiedzialności za środowisko

• wyrabianie umiejętności pracy w grupie.

---