program edukcaji przyrodniczo ekologicznej[1]


PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 20 W GORZOWIE WLKP.

................................. .....................................................................................................

„ŻYJ Z PRZYRODĄ W ZGODZIE”

PROGRAM EDUKACJI

PRZYRODNICZO - EKOLOGICZNEJ

Opracowała:

mgr Maria Wieczorek

................... ...................................................................................................................

GORZÓW WIELKOPOLSKI 2002

WSTĘP

Jednym z ważniejszych problemów współczesnego świata jest ochrona środowiska naturalnego.

Rozwój nauki i techniki przyniósł człowiekowi wspaniałe osiągnięcia. Jednak niekontrolowany i w wielu dziedzinach poddany prawom bezwzględnej eksploatacji i konsumpcji, staje się niejednokrotnie siłą zagrażającą w skutkach naszemu istnieniu. Niestety ludzie zapominają, że od zarania dziejów wszelkie bogactwo i postęp mają swoje korzenie w naturze. Przyroda ofiarowuje człowiekowi swoje środowisko, a on sam jest jej cząstką i z pewnością ma prawo do korzystania z jej dóbr, ale coraz częściej i coraz bardziej bezmyślnie wkracza poza jej granice. Nie wolno kontynuować rabunkowej gospodarki zasobami naszej planety. Musimy szukać sposobów mądrego użytkowania bogactw Ziemi, a także żyć i rozwijać się w harmonii z Naturą.

Zatem w dobie rozwoju współczesnej cywilizacji szczególnie istotne staje się podejmowanie wszelkich działań, których celem jest kształtowanie i ochrona środowiska przyrodniczego.

Ważną rolę w tych działaniach spełnia edukacja ekologiczna, a przede wszystkim prawidłowo ukształtowana świadomość ekologiczna całego społeczeństwa, gdyż bez społecznej akceptacji nie powiedzie się żaden nawet najbardziej kosztowny program naprawczy. Ważne jest aby, każdy człowiek poprzez edukację formalną i nieformalną był bardziej świadomy, odpowiedzialny i lepiej przygotowany do stawiania czoła wyzwaniu, jakim jest zachowanie jakości życia i środowiska. Wymaga to wielokierunkowych i spójnych działań na wszystkich szczeblach edukacji.

Szczególnego znaczenia nabiera edukacja przyrodniczo - ekologiczna w wieku przedszkolnym, ponieważ w tym okresie zaczynają się kształtować zalążki przyszłych zachowań człowieka, także wobec środowiska przyrodniczego.

Z uwagi na istotę problemu oraz z myślą o najmłodszych opracowałam Program edukacji przyrodniczo - ekologicznej dla Przedszkola Miejskiego Nr 20 w Gorzowie Wlkp. Zdrowe środowisko, to gwarancja bytu obecnych i przyszłych pokoleń. Ważne jest zatem, aby już dzieci w wieku przedszkolnym zdobywały i pogłębiały wiedzę o funkcjonowaniu przyrody, poznawały rolę człowieka w środowisku, kształtowały swój system wartości względem natury i na miarę swoich możliwości, podejmowały działania na rzecz jej ochrony.

1. ISTOTA EDUKACJI PRZYRODNICZO - EKOLOGICZNEJ W PRZEDSZKOLU.

Wśród wielu zjawisk z zakresu wychowania - przedmiotem badań staje się coraz częściej edukacja ekologiczna. Zdaniem Wincentego Okonia termin „edukacja” jest tożsamy z „wychowaniem” i oznacza świadomie organizowaną działalność, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka.

Według E. Pyłki-Gutowskiej ekologia to „nauka o przyrodzie badająca wzajemne zależności pomiędzy organizmami, grupami organizmów, a środowiskiem.”

Niewątpliwie stanowi to klucz do zrozumienia pojęcia i podstawę do zdobywania wiedzy i doświadczeń z tej dziedziny. Jednak ekologia to również określona postawa społeczna i działalność człowieka związana z ochroną przyrody oraz zdrowia. Zdaniem M. Łupina ekologia oznacza „ciebie, świat w którym przeżywasz: twoje środowisko ludzkie, twój sposób życia”.

Edukacja ekologiczna to „ogół oddziaływań dydaktyczno - wychowawczych i działań własnych ludzi mających na celu kształtowanie harmonijnego współżycia z przyrodą oraz zachowań zagrażających bezpieczeństwu ekologicznemu”

A zatem edukacja ekologiczna w przedszkolu to proekologiczne wychowanie i nauczanie. To planowa, systematyczna i stopniowa praca nauczyciela względem dzieci przy współudziale rodziców i środowiska współpracującego z przedszkolem.

Wiek przedszkolny to okres wzmożonej aktywności poznawczej i szczególnej wrażliwości emocjonalnej, dziecko w tym okresie jest bardzo podatne na oddziaływania środowiska przyrodniczego. Przyroda dzięki swemu pięknu i dynamice zjawisk przyciąga i interesuje dzieci. Dziecko odczuwa więź emocjonalną z przyrodą w sposób naturalny, bowiem przebywając w środowisku przyrodniczym zaspokaja swoje zainteresowania, wzbogaca wiedzę o przyrodzie, rozbudza przeżycia i radość z dokonywanych odkryć.

Edukacja ekologiczna w przedszkolu polega na łączeniu ze sobą szeregu elementów związanych z codziennym życiem. To zadania, problemy, z którymi dzieci spotykają się każdego dnia: zasoby naturalne-woda, energia, surowce, świat roślin i zwierząt, wzajemne powiązania w przyrodzie i Ja - człowiek jako jednostka myśląca i potrafiąca połączyć harmonijnie tę układankę. Jednym z ważniejszych tutaj warunków jest by edukacja ekologiczna odbywała się w toku wszechstronnych kontaktów dziecka z otaczającym je światem, ze środowiskiem w którym żyje. Poznając siebie i świat, dziecko musi kształtować w sobie odpowiedzialność za teraźniejszość i przyszłość miejsca swojego życia - Ziemi i jej przyrody.

Świadome działanie na rzecz środowiska przyrodniczego do bardzo ważny element edukacji ekologicznej, której nie można ograniczać jedynie do przekazywania wiedzy niezbędnej do zrozumienia, jak funkcjonuje świat przyrody. Dlatego ważnym zadaniem nauczyciela w procesie dydaktyczno - wychowawczym jest spowodowanie wzrostu świadomości dzieci o istniejących zagrożeniach oraz stwarzanie możliwości do podejmowania przez nie działań na rzecz poprawy środowiska i jego ochrony. Dzieci powinny przekonać się, że potrafią coś zrobić w tym zakresie oraz uwierzyć w swoje możliwości sprawcze.

Zatem celem edukacji ekologicznej jest takie przybliżenie dziecku problematyki, aby w toku poznawania przyrody i zjawisk w niej zachodzących, pobudzić je do zastanowienia się nad mechanizmami funkcjonowania środowiska i poszukiwania różnych sposobów rozwiązań. Z tego powodu dziecko powinno:

Aby osiągnąć pozytywne rezultaty, należy stwarzać dziecku okazje do:

Edukacja ekologiczna powinna więc pomóc dziecku w ukształtowaniu świadomego odnoszenia się do natury i wszelkich form życia, a także do własnego ciała i umysłu.

Istotnym warunkiem prawidłowego przebiegu edukacji przyrodniczo - ekologicznej dzieci w wieku przedszkolnym jest współdziałanie nauczycieli i rodziców. Jeżeli to, czego uczy się dziecko w przedszkolu, nie będzie wspierane przez rodzinę, przekazywana wiedza jest niewiarygodna i nie ma na wychowanka wpływu. Dom rodzinny powinien więc być miejscem pierwszych działań ekologicznych takich jak: segregowanie odpadów, oszczędność wody i energii itp., bowiem wzorce zachowań oraz postawy wyniesione z domu rodzinnego tkwią silnie i często na całe życie.

Skuteczność edukacji przyrodniczo - ekologicznej zależy od tego, w jakim stopniu nauczyciel zainicjuje i rozwinie współpracę z rodzicami. Współpraca ta powinna polegać przede wszystkim na:

stwarzaniu rodzicom możliwości wyrażania swoich opinii i informacji zwrotnych o tym, jakie są efekty pracy przedszkola.

2. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE

Dzieciństwo jest tym okresem z życiu człowieka, w którym kształtują się zachowania determinujące aktualne i przyszłe postawy. Dziecko wychowane w potrzebie kontaktu z przyrodą, nauczone proekologicznego myślenia, w okresie dojrzałym, przejawiać będzie współodpowiedzialność za stan środowiska przyrodniczego oraz gotowość do aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz jego ulepszania i ochrony. Edukację ekologiczną należy rozpocząć jak najwcześniej i wspólnie z rodzicami dziecka.

Program edukacji przyrodniczo - ekologicznej stanowi integralną część z innymi dokumentami obowiązującymi w przedszkolu tj.:

    1. STRUKTURA PROGRAMU

W przyjętej koncepcji programu zakres zagadnień wzbogacono o treści „prozdrowotne” i uporządkowano w siedmiu obszarach merytorycznych:

Każdy obszar merytoryczny zawiera określone treści oraz przewidywane osiągnięcia i umiejętności dziecka w obrębie dwóch poziomów: dzieci młodsze (3 i 4 latki)- poziom I, dzieci starsze (5 i 6 latki) - poziom II. Poszczególne poziomy różnią się stopniem trudności, objętością zagadnień i zakresem osiąganych umiejętności.

Treści zawarte w proponowanych obszarach merytorycznych mogą być realizowane w dowolnej kolejności i modyfikowane przez nauczyciela, który może wnosić własne pomysły, uwzględniając specyfikę grupy w której pracuje oraz potrzeby i możliwości dzieci.

Wychowanie przedszkolne uwzględnia podstawowe dziedziny oddziaływania na różne sfery osobowości dziecka, określa zadania wychowania społeczno - moralnego, umysłowego, technicznego, estetycznego i zdrowotnego. Edukacja ekologiczna jest „interdyscyplinarna”. Jednocześnie realizowanie różnorodnych zadań wychowawczo-dydaktycznych stwarza możliwość wielostronnego, intensywnego uczestnictwa dziecka w działaniu, przeżywaniu i poznawaniu otaczającego świata.

Naczelnym zadaniem nauczyciela podczas realizacji treści z zakresu edukacji ekologiczno - przyrodniczej jest takie ich opracowanie, aby potrzeba poznawania wynikała z zainteresowania samego dziecka.

    1. CELE I ZADANIA PROGRAMU.

Cele:

Cele szczegółowe w odniesieniu do placówki:

Cele szczegółowe w odniesieniu do dzieci:

Zadania przedszkola:

  1. FORMY I METODY

Metody i formy stosowane w pracy z dziećmi są zawsze pochodną celów i zadań, jakie stawia się w procesie wychowania. Ze względu na specyfikę edukacji przyrodniczo - ekologicznej, metody i formy powinny być dostosowane do predyspozycji i możliwości dzieci oraz uwzględniać wszystkie uwarunkowania dotyczące wprowadzania określonych treści. Za najbardziej wartościowe i pożądane w edukacji ekologicznej należy uznać:

Podstawowymi formami w realizacji zagadnień z zakresu edukacji ekologicznej są min.: zabawy badawcze, spacery, wycieczki, ukierunkowana obserwacja, eksperymenty, gry i zabawy dydaktyczne.

Wycieczka to forma organizacyjna nauczania, która pomaga dzieciom zetknąć się z rzeczami i zjawiskami w ich naturalnym otoczeniu. Daje możliwość pośredniej i bezpośredniej obserwacji oraz spostrzegania przebiegu procesów i zjawisk, ułatwia zdobycie dokładnych wyobrażeń o życiu zwierząt, ludzi i całej przyrody. Jest więc najbogatszym źródłem zdobywania wiedzy w najbardziej przystępny i skuteczny sposób. Jej funkcja kształcąca polega na rozwijaniu spostrzeżeń i wrażeń niezbędnych do pracy myślowej, kształtowania pojęć czy rozwijania mowy. Wycieczka daje możliwość nabywania określonych umiejętności i kształtowania nawyków, stwarza naturalne warunki do rozwijania sfery emocjonalnej i estetycznej oraz kształtuje umiejętność do odczuwania piękna, uwrażliwia na nie. Daje również możliwość do rozwijania zainteresowań dzieci, wdrażając jej do dbałości o własne zdrowie.

Podczas wycieczek nauczyciel ma doskonałą okazję do kształtowania u dzieci stosunku emocjonalno - opiekuńczego do przyrody, szacunku do wszystkiego, co żyje, poczucia odpowiedzialności za swoje postępowanie wobec przyrody, uświadamiania im faktu, że jesteśmy częścią świata przyrodniczego, a niszcząc przyrodę niszczymy siebie.

Wycieczka spełni swoją rolę, jeżeli będzie dobrze przygotowana, zaplanowana i przeprowadzona.

Obserwacja polega na mimowolnym lub dowolnym poznawaniu przez dziecko określonych obiektów lub zjawisk przyrodniczych. Poznanie za pomocą obserwacji może być bezpośrednie - polegające na bezpośrednim kontakcie obserwatora z przedmiotem obserwacji, albo pośrednie, gdy podczas obserwacji wykorzystywane są obiekty utrwalone w formie preparatów mokrych lub suchych, albo ich obrazów wizualnych (fotograficznych) lub audiowizualnych (fonograficznych).

Ze względu na czas trwania obserwacji obiektów i zjawisk przyrodniczych, wyróżnić można obserwacje krótkotrwałe, np. obserwacja zanieczyszczenia śniegu czy zachowania się pszczół na kwiatach jabłoni, i obserwacje długotrwałe, polegające przykładowo na obserwacji, jaki jest wpływ dymu tytoniowego na wzrost młodych i starych roślin.

Duże znaczenie w kształtowaniu stosunku do przyrody ma praca w kąciku przyrody i w ogródku przedszkolnym. Hodowla roślin, rybek, świnek morskich czy chomików sprawiają dzieciom wiele radości i satysfakcji, są doskonałą okazją od prowadzenia obserwacji oraz wyrabiania opiekuńczej postawy wobec zwierząt i roślin.

Wyżej wymienione formy i metody pracy powinny mieć charakter zabawowy. Podstawowym celem zabawy jest przyjemność, dzięki temu łatwiej powstaje pozytywna motywacja do nauki. W uczeniu się poprzez zabawę występują elementy kształcenia wielostronnego tj. uczenie się przez poznawanie, przeżywanie, odkrywanie i działanie.

Szczególną rolę przypisuje się zabawie badawczej. Ciekawość dziecka nie zna granic. W każdym tkwi odkrywca, badacz, eksploator. Jest ono żądne wiedzy i wrażeń, bez względu na konsekwencje. Na ogół dziecko dąży do poznania wielozmysłowego, chce dotknąć, powąchać polizać, rozłożyć i złożyć, ponieważ w trakcie badania i poszukiwania rozwiązań najlepiej zapamiętuje zdobyte wiadomości. Uczymy więc dzieci empirycznie badać świat, a obserwowanie i badanie przyrody ożywionej i nieożywionej okazuje się , że jest dla nich fascynujące.

Obok zabaw badawczych stosować można zabawy dydaktyczne, czyli zabawy przebiegające według wzoru opracowanego przez dorosłych, prowadzące do rozwiązania jakiegoś założonego w nich zadania, np. loteryjki, układanki, rebusy, krzyżówki, gry planszowe o tematyce przyrodniczej. Zastosowanie gier i zabaw dydaktycznych sprzyja spostrzeganiu cech, właściwości różnych zjawisk i procesów, utrwalaniu nazw roślin, zwierząt, a także prawidłowości związanych z funkcjonowaniem organizmów w określonych ekosystemach. Gry i zabawy w pełni integrują proces dydaktyczno - wychowawczy, motywują do pracy, pobudzają ciekawość, ułatwiają koncentrację i pozwalają pokonywać trudności.

  1. OBSZARY MERYTORYCZNE - SPOSOBY REALIZACJI.

Część I

POWIETRZE

Cele:

  1. Uświadomienie roli powietrza w życiu człowieka i innych organizmów.

  2. Podejmowanie działań chroniących zdrowie własne i najbliższego otoczenia.

Poziom I

Zakres treści:

  1. Wykorzystywanie prostych doświadczeń przekonywujących dzieci o obecności wokół nich powietrza, niewidocznego gazu, którym oddychają.

  2. Rozumienie roli świeżego i czystego powietrza dla zdrowia człowieka.

  3. Poznawanie niektórych przyczyn zanieczyszczania powietrza (substancje pyliste i gazowe w okolicach dróg i ulic, nie przewietrzone pomieszczenia).

  4. Poznawanie prostych sposobów ograniczających zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach (mycie i pranie zabawek pluszowych, wietrzenie).

  5. Poznawanie roli powietrza dla życia roślin i zwierząt.

  6. Opieka nad roślinami w przedszkolu i domu.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko potrafi określić podstawowe właściwości powietrza.

  2. Dziecko rozumie znaczenie powietrza dla życia człowieka i innych organizmów żywych.

  3. Dziecko zna podstawowe przyczyny zanieczyszczania powietrza i sposoby zapobiegania.

  4. Dziecko potrafi opiekować się roślinami, rozumie znaczenie zieleni jako filtru powietrza.

Poziom II

Zakres treści:

  1. Poznawanie za pomocą doświadczeń i eksperymentów właściwości powietrza, jego roli w przyrodzie i funkcjonowaniu organizmów żywych.

  2. Badanie wpływu powietrza na elementy przyrody nieożywionej.

  3. Źródła powstawania zanieczyszczeń powietrza, wpływ działalności człowieka.

  4. Uwrażliwianie receptorów węchu i wpływu różnych zapachów na nasze życie.

  5. Opieka nad roślinami i wietrzenie, jako sposoby zapewnienia świeżego powietrza w pomieszczeniach.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko potrafi przeprowadzać proste badanie zanieczyszczeń powietrza.

  2. Dziecko zna źródła zanieczyszczeń powietrza i przyczyny ich powstania.

  3. Dziecko wie, że zanieczyszczenie powietrza niekorzystnie wpływają na zdrowie człowieka i innych organizmów żywych.

Część II

OCHRONA PRZED HAŁASEM

Cele:

  1. Kształtowanie wrażliwości słuchowej poprzez rozróżnianie, wyodrębnianie i określanie różnorodnych dźwięków z otoczenia.

  2. Uświadamianie wpływu człowieka na „Produkcję dźwięków” i poznanie możliwości jej ograniczenia.

  3. Kształtowanie świadomości, że hałas niekorzystnie wpływa na zdrowie człowieka.

  4. Uświadomienie prawa ludzi i zwierząt do ciszy i kształtowanie umiejetności egzekwowania swoich praw.

Poziom I

Zakres treści:

  1. Poznawanie i nazywanie różnych dźwięków pochodzących z przyrody i wytwarzanych przez człowieka.

  2. Rozróżnianie stopnia natężenia dźwięków i ich wpływu na nasze samopoczucie.

  3. Przyzwyczajanie do przestrzegania ustalonych w przedszkolu zasad ochrony przed hałasem (mówienie umiarkowanym głosem, zachowanie ciszy podczs wypoczynku innych, ciche zasuwanie krzeseł).

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko potrafi nazwać różne dźwięki i określić ich natężenie.

  2. Dziecko próbuje oceniać wpływ natężenia dźwięków na własne samopoczucie.

  3. Dziecko zna przyjęte w przedszkolu zasady ochrony przed hałasem.

Poziom II

Zakres treści:

  1. Poznawanie i zrozumienie pojęć określających dźwięki (hałas, cisza, szum, szmer itp.)

  2. Poznawanie i rozróżnianie dźwięków naturalnych i wytwarzanych przez człowieka.

  3. Poznawanie roli dźwięków w naszym życiu i ich wpływu na nasz system nerwowy, zdrowie, uczucia i emocje.

  4. Ustalenie dla placówki wewnętrznych zasad ochrony przed hałasem.

  5. Badanie i rozróżnianie natężenia dźwięków.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko potrafi nazywać różne dźwięki i określać ich natężenie.

  2. Dziecko potrafi określić zależność między natężeniem dźwięku a własnym samopoczuciem.

  3. Dziecko podejmuje z własnej inicjatywy działania mające na celu ochronę przed hałasem (np. ściszanie telewizora)

Część III

WODA

Cele:

  1. Kształtowanie umiejętności racjonalnego wykorzystania zasobów wody.

  2. Uświadomienie wpływu czystej, zdrowej wody na stan naszego zdrowia i życia zwierząt i roślin.

Poziom I

Zakres treści:

  1. Zapoznanie ze zbiornikami wody (rzeka, jezioro, morze) i organizmami zywymi charakterystycznymi dla tych akwenów.

  2. Poznawanie właściwości wody i jej roli w życiu organizmów żywych.

  3. Zapoznanie z przyczynami zatruć wody i ich wpływu na zdrowie człowieka i innych organizmów.

  4. Poznawanie sposobów racjonalnego wykorzystania wody w przedszkolu i domu, podczas codziennych czynności.

  5. Odpoczynek nad wodą.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko zna podstawowe właściwości wody.

  2. Dziecko rozumie rolę wody w życiu człowieka, zwierząt i roślin.

  3. Dziecko zna sposoby racjonalnego wykorzystania wody.

  4. Dziecko podejmuje próby racjonalnego wykorzystywania wody .

Poziom II

Zakres treści:

  1. Poznawanie właściwości wody i jej roli w życiu organizmów żywych.

  2. Obieg wody w przyrodzie.

  3. Obserwowanie i badanie wody, pochodzących z różnych źródeł.

  4. Poznawanie różnych sposobów oczyszczania wody, z położeniem nacisku na możliwości wykorzystania sposobów naturalnych.

  5. Sposoby racjonalnego wykorzystywania wody na terenie placówki i gospodarstwie domowym, podczas codziennych czynności.

  6. Zapoznanie rodziców i personelu placówki z wymiernymi korzyściami oszczędzania wody.

  7. Zapoznanie z wybranymi gatunkami zwierząt i roślin żyjących w środowisku wodnym i terenach wokół zbiorników wodnych oraz uświadomienie ich znaczenia dla zachowania równowagi biologicznej.

  8. Odpoczynek nad wodą.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko w trakcie codziennych czynności racjonalnie korzysta z wody.

  2. Dziecko rozumie rolę wody w przyrodzie i jej znaczenie dla organizmów żywych.

  3. Dziecko zna skutki zanieczyszczania wody.

Część IV

LAS - ZWIERZĘTA

Cele:

  1. Uwrażliwienie na bogactwo i piękno naturalnego krajobrazu wraz ze zmianą pory roku.

  2. Rozwijanie zainteresowań dziecięcych na temat różnych gatunków i zwierząt żyjących w środowisku naturalnym i ich znaczeniem w przyrodzie.

  3. Kształtowanie aktywnej postawy wobec ochrony eko-systemu lasu.

Poziom I

Zakres treści:

  1. Zapoznanie dzieci z wyglądem i sposobem odżywiania niektórych zwierząt żyjących w lesie (wiewiórka, jeż, sarenka).

  2. Poznawanie niebezpieczeństw grożącym lasom ze strony człowieka i próby podejmowania działań na rzecz jego ochrony.

  3. Poznawanie różnorodnej roślinności leśnej, jej piękna i znaczenia dla życia ludzi i zwierząt

  4. Rozwijanie pozytywnego stosunku do zwierząt i roślin poprzez opiekę nad ptakami podczas zimy, opiekę roślin i zwierząt hodowanych w przedszkolu.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko zna zwierzęta leśne.

  2. Dziecko dostrzega piękno lasu i jego znaczenie dla ludzi i zwierząt.

  3. Dziecko potrafi zaopiekować się zwierzętami i roślinami.

  4. Dziecko zna zasady właściwego zachowania się w lesie.

Poziom II

Zakres treści:

  1. Poznawanie bogactwa świata zwierzęcego i roślinnego poprzez przeżywanie zróżnicowanych wartości wizualnych, dźwiękowych, węchowych i dotykowych charakterystycznych dla leśnego środowiska.

  2. Poznawanie z przyczynami wyginięcia niektórych gatunków zwierząt i roślin oraz rozumienie pojęć: rośliny chronione i zwierzęta chronione.

  3. Poznawanie niebezpieczeństw grożących lasom i zwierzętom tam żyjącym ze strony człowieka i rozumienie konieczności podejmowania działąń na rzecz ich ochrony.

  4. Rozumienie znaczenia lasu dla ludzi i zwierząt.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko dostrzega walory krajobrazu środowiska naturalnego - lasu..

  2. Dziecko rozumie znaczenie ekosystemu lasu w przyrodzie.

  3. Dziecko zna skutki ingerencji człowieka i podejmuje działania ....

Część V

GLEBA

Cele:

  1. Zainteresowanie dzieci warunkami potrzebnymi do wzrosty roślin.

  2. Rozumienie znaczenia roślin w życiu człowieka i racjonalnego nawożenia i pielęgnacji gleby.

  3. Uświadomienie różnorodności i piękna naturalnego krajobrazu i zapoznawanie z wpływem człowieka na jego kształtowanie.

Poziom I

Zakres treści:

  1. Poznawanie warunków życia niektórych roślin doniczkowych, hodowanych w kąciku przyrody - pomoc w ich pielęgnacji.

  2. Doświadczalne hodowanie w kąciku przyrody roślin np. fasoli w celu poznawania ich budowy .

  3. Udział dzieci w zagospodarowaniu i pielęgnacji ogródka.

  4. Poznawanie sposobów nawożenia gleby poprzez składowania odpadów zielonych - kompostowanie

  5. Szukanie przez dzieci odpowiedzi na pytanie „dlaczego nie można zanieczyszczać gleby”.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko zna zasady pielęgnowania roślin uprawnych i ozdobnych.

  2. Dziecko zna budowę roślin.

  3. Dziecko wie jak przygotować kompost do nawożenia gleby.

Poziom II

Zakres treści:

  1. Zapoznanie dzieci ze składnikami gleby i różnicami fizycznymi między piaskiem, żwirem, gliną a ziemią próchniczą.

  2. Poznawanie „życia gleby” i znaczenia wszystkich jej żywych składników dla rozwoju roślin uprawnych.

  3. Poznawanie wybranych przedstawicieli charakterystycznej szaty roślinnej dla różnych rodzajów gleby.

  4. Zapoznanie z niektórymi przyczynami zatrucia gleby i koniecznością jej ochrony.

  5. Prowadzenie hodowli roślin w kąciku przyrody i ogrodzie przedszkolnym

  6. Wprowadzenie ekologicznych sposobów uprawy roślin w ogrodzie przedszkolnym.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko zna podstawowe składniki gleby i potrafi je odróżniać.

  2. Dziecko rozumie znaczenie „zdrowej” gleby dla życia roślin i człowieka.

  3. Dziecko zna niektóre przyczyny zatrucia gleby.

  4. Dziecko zna sposoby ekologicznej uprawy roślin, potrafi przygotować kompost i wykorzystać go do nawożenia gleby.

Część VI

SEGREGACJA ODPADÓW

Cele:

  1. Kształtowanie umiejętności podejmowania praktycznych działań: segregowanie makulatury, opakowań plastikowych, szklanych, puszek aluminiowych. Kształtowanie proekologicznych nawyków w codziennym życiu.

  2. Uświadomienie wpływu gromadzenia toksycznych odpadów na najbliższe środowisko.

  3. Uwrażliwienie na estetyczne wartości zadbanego, czystego środowiska.

Poziom I

Zakres treści:

  1. Zapoznanie z pojęciem selektywnej zbiórki odpadów.

  2. Rozróżnianie rodzajów odpadów.

  3. Poznawanie prostych sposobów ponownego wykorzystania niektórych odpadów w codziennym życiu.

  4. Poznawanie niebezpieczeństw spowodowanych zanieczyszczaniem środowiska.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko zna pojęcie selektywnej zbiórki odpadów.

  2. Dziecko rozróżnia przeznaczenie kolorowych pojemników na odpady i potrafi je segregować.

  3. Dziecko rozumie potrzebę ograniczenia ilości odpadów odpadów.

Poziom II

Zakres treści:

  1. Zapoznanie z pojęciami dotyczącymi odpadów ( komunalne, przemysłowe, utylizacja, recykling).

  2. Rozróżnianie rodzajów odpadów oraz możliwości ich wykorzystania i recyklingu.

  3. Poznawanie niebezpieczeństw spowodowanych zanieczyszczeniem środowiska.

  4. Prowadzenie akcji informacyjnej dla rodziców o podejmowanych przez dzieci działaniach.

  5. Włączanie rodziców w systematyczne działania np. zbieranie puszek aluminiowych, makulatury oraz szukanie pomysłów na ich wykorzystanie.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko zna pojęcia odpad, selektywna zbiórka, recykling, utylizacja.

  2. Dziecko rozumie potrzebę ograniczania ilości odpadów.

  3. Dziecko segreguje odpady.

  4. Dziecko przekazuje zdobytą wiedzę swoim domownikom i zachęca do działania.

Część VII

ZDROWY STYL ŻYCIA

Cele:

  1. Kształtowanie postawy aktywnego i świadomego dbania o zdrowie w myśl zasady „W zdrowym ciele zdrowy duch”.

  2. Rozumienie pojęcia „zdrowie” i uświadomienie, od jakich czynników zewnętrznych i wewnętrznych jest zależne.

  3. Kształtowanie umiejętności różnicowania, co jest korzystne dla zdrowia, a co szkodliwe.

Poziom I

Zakres treści

  1. Wyrabianie nawyków kulturalno - higienicznych.

  2. Poznawanie znaczenia spożywania warzyw i owoców dla racjonalnego odżywiania.

  3. Organizowanie zabaw i zajęć na powietrzu

  4. Poznawanie prostych ćwiczeń relaksacyjnych.

  5. Organizowanie wypoczynku w ciągu dnia.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko rozumie konieczność codziennych zabiegów higienicznych(mycie całego ciała, mycie zębów).

  2. Dziecko potrafi wykonywać niektóre czynności higieniczne.

  3. Dziecko aktywnie wypoczywa na świeżym powietrzu.

  4. Dziecko wie o konieczności spożywania warzyw i owoców.

Poziom II

Zakres treści:

  1. Wyrabianie nawyków higieniczno - porządkowych.

  2. Wprowadzanie pojęcia „zdrowa żywność” i „zdrowe odżywianie”.

  3. Poznawanie wartości odżywczych niektórych produktów i sposobów ich przetwarzania.

  4. Zwalczanie niechęci do jedzenia niektórych potraw.

  5. Poznawanie różnorodnych form aktywnego wypoczynku i rekreacji.

  6. Ukazywanie potrzeby przebywania w środowisku przyrodniczym (las, park, wyjazd na wieś, przebywanie nad wodą itp.) dla zdrowego wypoczynku.

  7. Podejmowanie wspólnych z rodzicami działań promujących zdrowy styl życia.

Spodziewane efekty:

  1. Dziecko potrafi samodzielnie i umiejętnie wykonywać niektóre czynności higieniczno - porządkowe.

  2. Dziecko zna zasady zdrowego odżywiania, chętnie spożywa warzywa i owoce.

  3. Dziecko aktywnie wypoczywa na świeżym powietrzu.

  4. Rodzice podejmują działania promujące zdrowy styl życia.

  1. EWALUACJA

Sprawdzeniu stopnia realizacji osiągania założonych celów, służyć będą:

Zgromadzone w ten sposób informacje i wskazówki posłużą do usprawnienia niniejszego programu.

  1. SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz nr 1

Temat: Jak powstają opady?

Cel: wzbogacenie wiadomości dzieci na temat zjawisk atmosferycznych,

kształtowanie prawidłowego obrazu świata poprzez samodzielne działania

dzieci.

Cele szczegółowe:

Pomoce:

Historyjka obrazkowa „Wędrówka deszczowych kropelek”, słoik, wata, lejek, naczynie z gorącą wodą, kartki papieru, farby, patyczki,

Przebieg zajęcia:

  1. Nauczycielka zachęca do obserwacji przez okno padającego deszczu ze śniegiem. Mówi przysłowie: Kwiecień - plecień, bo przeplata: trochę zimy, trochę lata. Czy to przysłowie jest prawdziwe?

  2. Pozwolenie dzieciom na swobodne wypowiadanie się w oparciu o ich dotychczasową wiedzę i doświadczenia.

  3. Zabawa badawcza - czy śnieg jest czysty?

Nauczycielka przynosi z ogródka śnieg do sali i skupia dzieci wokół stolika.

Obserwacja topnienia śniegu i powstawania wody - wyciąganie wniosków

Nauczycielka proponuje żeby dzieci sprawdziły czy ten śnieg jest naprawdę

brudny. Dzieci wkładają lejek do szklanego naczynia wyścielonego watą i

wlewają wodę z roztopionego śniegu. Następnie obserwują wodę w naczyniu

i watę w lejku - wyciągają wnioski:

  1. Historyjka obrazkowa „Wędrówka deszczowych kropelek”. Próby przedstawienia obiegu wody w przyrodzie z równoczesnym przedstawieniem ilustracji we właściwej kolejności. Nauczycielka skupia uwagę dzieci przy gotowym schemacie : Dobrze się przyjrzyjcie i zastanówcie, jak wędruje woda.

  1. Obserwacja doświadczenia - obserwacja pary i skraplania się wody. Nauczycielka wlewa do naczynia gotującą się wodę, przykrywa je talerzem. Para unosząca się do góry tworzy „chmury”.

- Z pary tworzą się krople, które w postaci deszczu, po ochłodzeniu spadają na ziemię. Teraz położymy na naczyniu lustro i sprawdzimy, co się stanie.

Na lustrze wyraźnie widać krople deszczu.

  1. Na zakończenie dzieci otrzymują kartki papieru z kroplą niebieskiej farby, która ma naśladować kroplę deszczu. Z tej kropli, za pomocą patyka, maja stworzyć tajemniczy świat.

Scenariusz Nr 2

Temat: Jak korzystamy z wody?

Cel: kształtowanie umiejętności racjonalnego wykorzystania wody w przedszkolu i

gospodarstwie domowym.

Cele szczegółowe:

Pomoce:

Przebieg zajęcia:

  1. Rozwiązanie rebusu obrazkowego, którego hasłem jest „woda”. Rozmowa na temat przydatności i zastosowania wody w życiu codziennym - do czego służy woda w przedszkolu, naszych domach, w naszym mieście.

  2. Inscenizacja wiersza „Dwie umywalki” za pomocą sylwet.

Witaj sąsiadko miła!

Dużo dziś dzieci umyła?

- Oj umyłam ich niemało,

Chyba z tuzin się chlapało.

Wymydliły całe mydło,

Zamoczyły cały ręcznik.

Co dzień się tak muszę męczyć,

Aż mi życie zbrzydło!

- A czy dobrze się umyły?

Oj, niedobrze, niestarannie,

Choć pryskałam z całej siły,

Aż mi wody brakło w kranie.

Na niejednej brudnej twarzy

mycia nikt nie zauważy.

  1. Wypowiadanie się na temat inscenizacji: jak korzystamy z wody w czasie mycia rak? Dostrzeganie nieprawidłowości.

  2. Zabawa zręcznościowa „Przenoszenie wody”

Przygotowujemy dwa kubki z wodą. Dzielimy dzieci na dwa zespoły. Wyznaczamy trasę i metę. Zwycięża grupa, której uda się dokładniej wykonać zadanie i nie rozlać wody.

  1. Doświadczenie z myciem zębów.

Dziecko myje zęby określoną ilość czasu ( np. 2 min.) przy odkręconym kranie przy którym podstawiamy miskę. Następnie porównujemy ilość zebranej wody z miski z wodą w małym kubeczku. Możemy też policzyć ile kubeczków wody znajduje się w wiadrze? Ile dzieci może umyć zęby w takiej ilości wody?