ADHD
DEFINICJA
-zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji - zespół kinestetyczny
OSIOWE OBJAWY
nasilone zaburzenia uwagi
nadmierna impulsywność
nadmierna ruchliwość
↓
NADRUCHLIWOŚĆ:
- nadmierna w porównaniu z dziećmi na tym samym poziomie rozwoju aktywność ruchowa
- ustawiczne kręcenie się, bieganie, skakanie, wychodzenie z ławki, wrażenie ciągłego pośpiechu, zmiany pozycji, wykonywanie drobnych ruchów w obrębie własnego ciała, manipulacje, mimowolne ruchy
IMPULSYWNOŚĆ
- niemożliwość powstrzymania się przed działaniem i „odczekania” do momentu, kiedy wykonanie czynności będzie łatwiejsze lub akceptowane przez otoczenie
- wybuchy złości, skłonności do bijatyk, dokuczliwość, niezdyscyplinowanie wobec dorosłych, niechęć podporządkowania się kolegom, labilność nastrojów = brak sympatii rówieśników
ZABURZENIA KONCENTRACJI UWAGI
- trudności w skupieniu się i tendencja do rozpraszania pod wpływem delikatnych bodźców; różnice pod względem stopnia i czasu, w jakim mogą utrzymywać uwagę, jakby nie słuchały
- trudności z rozpoczęciem i zakończeniem czynności, wrażenie niezorganizowanych, zapominalskich, jakby ignorowały polecenia
PODTYPY:
Przewaga zaburzeń uwagi
- rozproszone, rozkojarzone, z tendencją do oderwania się od rzeczywistości - jakby senne, „bujające w obłokach”, skryte - raczej niedoceniane przez kolegów niż nielubiane. Mają kłopoty z nauką.
Przewaga nadpobudliwości psychoruchowej
- niezmordowane, wiecznie w ruchu
Typ mieszany (najczęstszy)
- z nasilonymi objawami niepokoju ruchowego, nadpobudliwość ze słabą kontrolą impulsów, zaburzenia koncentracji i trudności z pamięcią, pozostaniem w jednym miejscu
ADHD W CYKLU ŻYCIA:
niemowlęctwo
- drażliwość, mniejsze zapotrzebowanie na sen, zaburzenia łaknienia, nadmierna ruchliwość, gdy zaczyna chodzić
wiek przedszkolny
- nadruchliwość, impulsywność, ryzykanctwo, urazy
dorastanie i dorosłość
- przyspieszony rozwój emocjonalny, wczesna krytyka dorosłych, tajemnice
(coś jeszcze tam było…)
DZIECKO Z ADHD W SZKOLE
- często nie przebywa na swoim miejscu, robi nie to, co powinna robić reszt klasy, nie wykonuje poleceń, mówi bez pozwolenia, czasem krzyczą, są agresywne wobec rówieśników, ma trudności w skupieniu uwagi
(coś jeszcze tam było…)
NAUCZYCIEL
- każdemu dziecku poświęca ok. 3% czasu zajęć, dziecko z ADHD potrzebuje ok. 15% czasu - może się to przekładać na gorsze oceny
ADHD - LECZENIE OGÓLNE
wielokierunkowe, wielopłaszczyznowe, wieloletnie
obejmuje dziecko, rodzinę i szkołę
działania wielokierunkowe są bardziej efektywne
na rezultaty trzeba czekać 1-3 lat
KIERUNKI PRACY - PSYCHOEDUKACJA
obiekt - dziecko, rodzice, nauczyciele
wyjaśnienie rodzicom ( i in. członkom rodziny) objawów ADHD, jego przebiegu, poradnictwo metodyczne
informacja i współpraca z nauczycielami
TRENING BEHAWIORALNY
dostosowanie zakresu i czasu trwania obowiązków do możliwości dziecka
zauważanie pozytywnych zachowań i ich chwalenie
rygorystyczne przestrzeganie zasad
kontakt ze szkołą
czasem potrzebna psychoterapia indywidualna lub rodzinna
IMPULSYWNOŚĆ - CO ROBIĆ?
przypominamy o istnieniu zasad
przewidujemy zachowania dziecka, powstrzymywania zanim nastąpi, dyskutujemy z dzieckiem o skutkach „ co by było, gdyby…”
jeśli dziecko koniecznie chce porozmawiać, rozmawiajmy, nawet jeśli jesteśmy zajęci
ostrzegamy dziecko przed skutkami czegoś, czego robić mu nie wolno
wymyślamy wspólnie z dzieckiem sygnał oznaczający „nie przerywaj”
ZABURZENIA KONCENTRACJI - CO ROBIĆ?
zaakceptować fakt trudności, ale nie złej woli
ograniczać liczbę bodźców
krótkie przerwy
uproszczenie komunikatów (2-3- wyrazy)
interesujące pomoce
w momencie działania bodźca rozpraszającego ponowne przypomnienie, np. „zeszyt”
pilnowanie, czy zakończyło rozpoczętą pracę
stopniowe wydłużanie jednorazowego czasu pracy - kilka minut na miesiąc
zaciekawianie
NADRUCHLIWOŚĆ - CO ROBIĆ?