Scenariusz zajęcia z zakresu: stwarzanie sytuacji dydaktyczno - wychowawczych ułatwiających dziecku komunikowanie się z otoczeniem
Temat zajęcia: „Tajemnicze krainy”
Cele:
Cel główny:
poznawanie i stosowanie różnych sposobów skutecznego komunikowania się: komunikowanie przez mowę, dźwięk, wyraz twarzy, gesty, dotyk
Cele ogólne:
uświadomienie dzieciom, że istnieją różne sposoby porozumiewania się
uświadomienie uczestnikom wartości alternatywnych metod porozumiewania się
rozwijanie umiejętności aktywnego słuchania, komunikowania i prawidłowego odczytywania sygnałów niewerbalnych oraz udzielania informacji zwrotnych
umożliwianiu dziecku ekspresji spostrzeżeń, przeżyć, uczuć w różnych działalności z zastosowaniem werbalnych i niewerbalnych środków wyrazu
aktywizowanie dotykowej i wizualnej świadomości dzieci
rozładowanie emocji związanych z problemami w porozumiewaniu się
rozwijanie koncentracji uwagi
rozwijanie wyobraźni, twórczego myślenia
Cele operacyjne:
Dziecko:
poznaje i doświadcza różnorodnych sposobów komunikowania się z ludźmi i zdobywania informacji w sposób werbalny i niewerbalny
potrafi wykorzystywać techniki komunikacji werbalnej i niewerbalnej w różnych sytuacjach życiowych
aktywnie włącza się do zajęć, współdziała w grupie
doświadcza sposobów wyrażania i rozpoznawania emocji własnych i innych ludzi
doskonali umiejętności słownego komunikowania się z otoczeniem
odbiera i rozumie treści przekazywane przez niewerbalne środki wyrazu: ruch ciała, gest, mimikę
potrafi przekazać prosty komunikat w sposób niewerbalny
wyraża mimiką, ruchem ciała i gestem smutek, złość, radość, gniew
opisuje, nazywa i pokazuje takie uczucia jak: radość, smutek, złość, zdziwienie
próbuje określić bariery występujące w efektywnym porozumiewaniu się
Forma:
praca z całą grupą
praca zespołowa
praca indywidualna
Metody:
słowna - bajka terapeutyczna, rozmowa, objaśnienia, instrukcje
oglądowa: obserwacja, pokaz
czynna: zadań stawianych dzieciom , samodzielnych doświadczeń dzieci, pedagogiki zabawy, zabawy z elementem dramy, pantomimika, problemowa
Środki dydaktyczne:
zdjęcia twarzy wyrażające różne emocje,
emblematy ukazujące uczucia (radość, smutek, złość, zdziwienie),
znaki drogowe, metki,
bilety ( jeden z obrazkiem samolotu, na drugim rakieta, na kolejnych samochód, łódka i balon),
koszyczek, piłka, bębenek, tunel
rysunki przedstawiające proste znaki i wzory geometryczne
magnetofon, nagrania muzyczne
słoneczka wycięte z papieru kolorowego,
arkusze papieru, kredki.
Rodzaj aktywności: społeczno-moralna, językowa, ruchowa, plastyczna, przyrodnicza, muzyczna, matematyczna.
Przebieg zajęcia:
Powitanie
Przygotowanie do zabawy - wstajemy
zapraszamy do zabawy nasze główki - tak - tak (głaskanie)
zapraszamy do zabawy nasze rączki - klap - klap (klaskanie)
zapraszamy do zabawy nasze nóżki - hop - hop (podskoki)
Słuchanie opowiadania nauczycielki wg B. Ferrero „Potwór”
Po wysłuchaniu opowiadania dzieci dokonują oceny zachowań bohaterów i próbują wyjaśnić, dlaczego mieszkańcy nie akceptują potwora (brak możliwości komunikacji)
Rozmowa o różnych metodach porozumiewania się:
mowa zwierząt: pies , który chce się bawić merda ogonem, rozzłoszczony kot opuszcza uszy i wygina do góry grzbiet, kot mruczy gdy sprawiamy mu przyjemność, odgadywanie z prezentowanych sygnałów dźwiękowych, który pies to mówi - co to znaczy - pies wyjący, skomlący, szczekający, ujadający.
sygnały dźwiękowe : stukanie do drzwi,- jestem tu , chcę wejść; klaszcząc w dłonie okazujemy, że coś nam się podoba.
mowa ciała: bądź cicho - palec na ustach, tak - skinięcie głową w dół. Zabawa w „Magiczny bęben” - możecie poruszać się tylko wtedy, gdy bębenek gra, wykonujcie jego rozkazy: bądź miłym kotkiem, bądź złym psem, bądź zadowoloną foką, bądź zmęczonym słoniem, bądź sennym misiem.
specjalne znaki i symbole: znaki drogowe , rysunki na metkach, odczytywanie znaczenia prezentowanych znaków.
Podróż do „Tajemniczych krain”
Podróż do „Krainy słów”
Nauczycielka zaprasza dzieci w daleką podróż, do krainy słów, z biletu dzieci dowiadują się, że polecą samolotem - naśladowanie lotu.
„Uzupełnianie zdań”
Dzieci siedzą w kręgu. Nauczycielka prosi o dokończenie następujących zdań:
Czuję się zadowolony, gdy....
Czuję się zawiedziony, gdy...
Jestem zły, gdy...
Boję się, gdy...
Jestem zdziwiony, gdy...
Czuję ulgę, gdy...
Nauczycielka prosi, by dzieci powiedziały wybrane zdania głośno na jeden ze sposobów:
Zdania: Sposoby ekspresji:
Ale tu wysoko! - wesoło,
Jaka czarna ta ziemia! - ze strachem,
Gdzie jest ta rzeka? - niechętnie,
Zejdź stamtąd natychmiast! - żartobliwie,
Nie pójdę tam. - ze wstydem,
Jaki piękny widok! - ze zdumieniem,
To jest niebezpieczne. - ze smutkiem,
Pomogę ci. - tajemniczo
„Usta mówią”
Nauczycielka prosi dzieci, by patrzyły uważnie i mówi coś do nich poruszając bezgłośnie ustami. Czy uda się odczytać słowo jedynie z ruchu warg? Potem kolej na dzieci. Przy okazji dzieci dowiadują się, że to sposób na rozumienie, który często stosują osoby niesłyszące. Trzeba wtedy starać się po prostu mówić bardzo wyraźnie.
Podróż do „Krainy dźwięku”
„Rakieta”
Do następnej krainy dzieci dostaną się rakietą. Stają prosto, składając ręce nad głową, by rakieta miała szpiczasty czubek. Po odliczeniu przez nauczycielkę silnik rakietowy odpala i z hukiem wystrzela w kierunku nowej krainy - „krainy dźwięku”.
„Sterowanie niewidomym”
Dzieci łączą się w pary; Jedno dziecko ma oczy zamknięte, a drugie daje jej instrukcje, jak i gdzie ma się poruszać. Polecenia mogą być dawane za pomocą głosu, ale bez słów, np. jeden dźwięk oznacza „idź”, dwa dźwięki „zatrzymaj się”. Można wypróbować różne rodzaje dźwięków. Prowadzący nie może dotykać osoby prowadzonej. Po pewnym czasie w parach następuje zamiana.
„Mowa rąk”
Jedno dziecko szuka małego przedmiotu (np. piłki). Wszystkie dzieci pomagają mu klaszcząc głośno, gdy zbliża się do piłki, a ciszej, kiedy się oddala.
Podróż do „Krainy dotyku”
Podróż do kolejnej krainy łódką - dzieci w siadzie skrzyżnym odpychają się od podłogi coraz dalej rękami - „wiosłami”.
„Maski”
Na tej wyspie zwyczaj wymaga, aby każdy pojawił się tam z pięknie wymalowaną twarzą. Dzieci siedzą w parach. Jedno zamyka oczy, a drugie delikatnie ozdabia jego twarz opuszkami palców, wyobrażając sobie, że ma na nich piękne kolory. Zmiana ról.
„Czytanie plecami”
Rysowanie czubkiem wskazującego palca „kredą” na plecach drugiego dziecka. Plecy „tablice” próbują widzieć to, co „kreda” na nich maluje. Zmiana ról.
„Bawiące się zwierzęta”
W parach masaż pleców, czyli zielonego wzniesienia rękoma (tu w roli zwierzątek: myszki, ślimaka, kangura, mrówki).
„Dotykowy telefon”
Dzieci siedzą w szeregu. Nauczycielka rysuje na kartce papieru prosty znaczek, potem rysuje ten sam znaczek na plecach ostatniego dziecka, a to dziecko dokładnie to samo na plecach siedzącego przed nim partnera itd. Ostatnie dziecko rysuje znaczek na kartce papieru. Czy będzie to ten sam znaczek, który nauczycielka narysowała na początku tej zabawy?
„Czarodziejskie piórko”
Nauczycielka trzyma w dłoni czarodziejskie piórko. Ten, kogo dotknie, próbuje znaleźć palcem poruszone piórkiem miejsce i doświadczy w tym miejscu czegoś zaskakującego, niezwykłego (dzieci mogą odczuwać różne rzeczy: ciepło, zimno, może to być duże, małe, senne, rześkie itd.)
Podróż do „Krainy min”
Do następnej krainy dzieci dostają się samochodem - naśladowanie jazdy przez dzieci.
„Jaka to mina”
Dzieci rozpoznają na zdjęciach twarzy, jaką emocję dana twarz przedstawia.
Jedno dziecko wybiera z koszyka emblemat z narysowaną miną i pokazuje taką samą na swojej twarzy (radość, smutek, zamyślenie, złość, strach, zdziwienie, spokój, szczęście) Zadaniem pozostałych dzieci jest rozpoznać te uczucia.
Następnie nauczycielka prosi ochotników o pantomimiczne przedstawienie różnych uczuć (np.: strachu, gniewu, rozpaczy, wstydu, wrogości, podejrzliwości). Pozostali, poprzez analizę komunikatów niewerbalnych, mają odgadnąć, o jaką emocję chodzi
”Moje odczucia”
Zadanie polega na pokazywaniu swoich odczuć za pomocą min podczas słuchania treści przekazywanych przez nauczycielkę:
Mama wyszła z domu:
Jesteś smutny.
Masz smutne usta.
Masz smutny wzrok.
Zaciskasz zęby.
Chce ci się płakać.
Mama wraca do domu:
Cieszysz się.
Śmiejesz się.
Twoje oczy się śmieją.
Masz uśmiechnięte usta.
Pokazujesz zęby w uśmiechu.
Podróż do „Krainy gestów”
„Balon podróżniczy”
Dzieci wyobrażają sobie, że są dużymi, pięknymi balonami, które potrafią latać wysoko nad ziemią. Stają wyprostowane trzymając ramiona w kształcie koła nad głową. Podczas, gdy nauczycielka liczy do dziesięciu balony wypełniają się coraz bardziej ciepłym, przyjemnym powietrzem, rozszerzając przy tym swoje ramiona. Następnie powietrze chłodzi „balon”, który wypuszczając bardzo powoli powietrze, wydając syczące dźwięki opada na nową wyspę.
„Podawanie przedmiotów”
Jest to ćwiczenie rozluźniające i zmniejszające napięcie.
Dzieci stają w kole zwróceni twarzami do siebie. Nauczycielka podaje jakiś przedmiot, który uczestnicy przekazują sobie tak, jakby ten przedmiot był: gorący, bardzo ciężki, brudny, lepki, kruchy itp. Prowadzący zmienia polecenia po każdej rundzie.
„Na migi”
Nauczyciel prosi do siebie troje chętnych dzieci, których zadaniem jest przekazanie bez użycia słów treści podanych zdań, a całej grupy - odgadnięcie treści. Przykłady zdań: Zmywam naczynia. Czytam książkę. Jem lody.
„Starzenie się”
Dzieci wyobrażają sobie, że stają się coraz młodsi i mniejsi, obserwują jak umykają lata. Mają 5 lat, potem 4, już tylko 3, 2, 1, pół roku, są noworodkami. A teraz doświadczają, jak to jest, kiedy człowiek się starzeje, są starsi, coraz starsi. Na koniec zabawy, są tym, kim mają ochotę (mówią o tym na „ucho”) i wracają do swojego prawdziwego wieku.
„ Podróż do krainy: złości, radości i smutku”
Dzieci ustawiają się w pociąg i jadą do tajemniczego kraju, najpierw pociąg zatrzymuje się w krainie złości, tutaj ludzie chodzą obrażeni i są źli i zagniewani, tupią nogami, rzucają się na ziemię, potrząsają głowami, zaciskają dłonie w pięści i krzyczą. Następnie pociąg rusza dalej i zatrzymuje się w krainie smutku. Tutaj ludzie chodzą markotni, płaczą, siedzą przygnębieni obok siebie. Znowu pociąg nas wzywa musimy jechać dalej. Pociąg zatrzymuje się, dotarliśmy do końcowej stacji. Jesteśmy w krainie radości, ludzie którzy tu mieszkają są zawsze uśmiechnięci, cieszą się od samego rana, przeciągają się z zadowoleniem i witają się z nami serdecznie. Na koniec pociąg wraca do sali. Dzieci wypowiadają się w której krainie podobało im się najbardziej.
Zakończenie wyprawy.
Wyprawa na wyspę dobiegła końca, aby przedostać się na stały ląd należy przejść przez tajemniczy tunel - (wszyscy uczestnicy przechodzą przez kolorowy tunel) Zakończenie zajęcia: Dzieci dostają słoneczka, na których rysują buzie odzwierciedlające ich nastrój.
Informacja zwrotna - dzieci konfrontują na forum, co wpływa na znaczenie przekazu, co można zrobić, żeby informacja nie uległa zniekształceniu?
Opracowała: mgr Małgorzata Żmuda