ANTROPOLOGIA KULTUROWA
DR MARCIN KAFAR
02.10.2012
Zaliczenie:
Test ABC: 7 pytań z zajęć i 7 z książki
8 stycznia zaliczenie
Książka: Ewa Nowicka, ,,Antropologia kulturowa. Świat człowieka - świat kultury” część II rozdział od V do X rozdziału. Wydanie z roku 2009
Dyżur: piątek od 11:30/11:40 do 13:10, ul. Pomorska budynek B, p. 107
ANTROPOLOGIA:
ANTROPOS (z gr. człowiek) + Logos (z gr. słowo/nauka)
M. Heiregen: logos -> to co jednoczy (wspólny mianownik) tworząc podstawę każdego myślenia
Antropologia zajmuje się człowiekiem (nauka o człowieku)
Człowiek jako:
istota biologiczna -> korzenie w świecie natury
ta, która tworzy kulturę
Wyróżniamy antropologię:
fizyczną - np. mierzenie czaszek
kulturową
Antropologia kulturowa koncentruje się:
Na tym co jest wytworem szeroko pojętych działań człowieka jako istoty społecznej.
Na tym co wiąże się z różnymi aspektami umysłu człowieka.
Wyobrażenia: zmysłowość.
Odczucia, uczucia, emocje (trzeba znać różnice między tymi terminami)
Na tym co mieści się w przestrzeni symbolicznych aktów - one rozróżniają istotę ludzką od istoty biologicznej
Antropologia (w rozumieniu potocznym, inne dyscypliny naukowe <społeczna>) związana jest z badaniem obcych od naszych sposób życia.
(naukowa)
Różnorodność życia -> bada społeczeństwo, a nie jej egzotykę.
Benedict Ruth-> antropologia koncentruje uwagę na tych konwencjach, wartościach, cechach fizycznych i technikach wytwórczych, które odróżniają je od innych wartości.
Lech Edmund-> badanie systemów różnorodności ludzkiej
Podstawowe pytanie antropologii: ,,Dlaczego mówimy i działamy w tak odmiennych językach”?
o istotę wspólnoty gatunku ludzkiego
odkrycie ,,ogólnej gramatyki kulturowej”
Levi Strauss -> gdziekolwiek i kiedykolwiek byśmy nie byli to znajdziemy coś co da odpowiedź na pytanie: ,,Czym jest człowiek?”, to jest w mózgu
bada bardziej ludy niż ludzi
Teraźniejszy antropolog: Józef Fischner
III część zajęć:
Antropologiczne spojrzenie na świat
Geneza wyobraźni antropologicznej
TRIADA: Kultura, Człowiek, Społeczeństwo
Nie wszystko jest oczywiste - granice kultury, człowieczeństwa i społeczeństwa. Relacja człowiek - natura na przykładzie antropomorfizowania zwierząt
Współczesna antropologia, polska antropologia kulturowa
16.10.2012
GENEZA ANTROPOLOGICZNEJ WYOBRAŻNI
Tożsamości antropologii ukierunkowana jest na odkrywanie reguł odmienności, co pozwala poznać świat. Kultura jest atrybutem człowieka.
Ludzie żyją:
diachronicznie - czas
synchronicznie - w różnych miejscach, w tym samym czasie dzieją się różne rzeczy
Geneza (rodowód) wyobraźni antropologicznej jest na wskroś Europejska. Europejskość jest czymś wyjątkowym, ponieważ nas rozróżnia od innych. Mamy Europe i Nieeurope co wskazuje na wyjątkowość.
Europejczycy:
Imperatyw podróżowania pchał ludzi, aby ludzie wędrowali i to wpłynęło na rozwój antropologii. Podróżowanie to chęć konfrontowania się z Innymi (inny w sensie bezpośrednim, różnią się np. cechy zewnętrzne).
Inny (2 sposoby rozumienia):
cały zestaw wartości
dosłownie
Świadomość, że nie jesteśmy sami na świecie narodziła antropologie jako dyscyplinę naukową.
R. Kapuściński: ,,Każde spotkanie z Innym jest niewątpliwą zagadką (…) i to jest fantastyczne”
Człowiek opuszcza swój dom pod przymusem np. praca, strach, kataklizmy. Człowiek pragnie żyć zgodnie z osią świata.
Różnica między Europejczykami a Nieeuropejczykami jest taka, że Ci pierwsi opuszczali świat, byli ciekawi świata oraz chcieli go zrozumieć.
RELACJE EUROPEJSKIE
Dzieje Huregota pokazują nam, że świat zaludniały osoby silne, pewnie siebie.
Barbaros -> mówi w sposób nierozumny -> Barbarzyńca
Mimo tego podziału, patrzyli na jednostki w dwóch aspektach.
WSPOŁCZESNE SPOTKANIE EUROPEJCZYKÓW Z NIEEUROPEJCZYKAMI np. Aleksander Wielki, Wyprawy krzyżowe
Średniowiecze i początki czasów nowożytnych Pierra Szano
Europa pozaeuropejska - ciągła kontrola (75mln) 30% ludności świata
ekspansja Europejska i zaludnienie Ziemi
WIEK XIX/XX
Zrodziła się antropologia jako dyscyplina, która uznaje w pełni człowieka nieeuropejskiego za człowieka. Zaczęto prowadzić badanie. Prosty świat nie jest gorszym światem (jest innym światem).
Antropologia zakłada równoważność wszystkich kultur wobec siebie. Pozbycie się europejskiego egocentryzmu. Nie ma wyższości nad innymi. Promowany w oświeceniu humanizm (kult człowieka). Niechrześcijanie i dzicy są blisko Nas mimo różnic.
Roseella (?) => nie wiem czy to dobrze jest napisane
promowanie humanizmu
oddał dzieci do domu dziecka
Inni mają prawo do życia.
Kultura, człowiek, społeczeństwo traktuje się nierozłącznie. Tworzą triade, która poprzez pozbawienie jednego elementu, świat straciłby racje bytu.
wpływają na siebie
determinują
są ściśle związane ze sobą
Człowiek:
stworzenie społeczne - Arystoteles;
istota pracująca używająca narzędzi (Homo Haber);
całokształt stosunków społecznych;
istota rozumna (Homo sapiens);
El. Casire - widzi istotę zdolną do symbolizacji świata;
Dathley - człowieka można rozumieć przez historię (kulturę, życie, zmysły)
Kultura:
zespół wartości, które są wytworzone przez człowieka
nie mieści się to jest ze świata przyrodniczego. Wymaga świadomej pracy człowieka;
Praca jaka świadomość człowieka jest efektem refleksji nad światem, który tworzy człowiek.
Do kultury należy to z czym wiążę się sens i to co ma dla niego znaczenie.
To właśnie z tego mamy wytwory o charakterze materialnym oraz np. poszukiwanie sensu jak żyjemy.
Kultura (z lac. cultura) to uprawa, uprawiać
Kultywować => uprawiać
np. kultura bakterii
Kiedy myślimy o czymś kulturalnym myślimy o czymś ucywilizowanym , oddalonym od kultury. Ta opozycja mieści pewne działania zmieniające świat przyrody w świat natury.
30.10.2012
TRIADA W ASPEKCIE WIELOKULTUROWYM
CZŁOWIEK - KULTURA - SPOŁECZEŃSTWO
Działaniowy aspekt związków pomiędzy kulturą a społeczeństwem.
P. Sztompka
Działania przyjmują formę językową (naturalną) służy to komunikowaniu się oraz budowaniu porozumienia. Wymiana słów i gestów to np. kontakt społeczny, który w pewnych grupach staje się interakcją za pomocą słów i gestów. Płaszczyzna etyczna (etykalna) w komunikowaniu jest niewyrazista. Jeżeli konstruujemy porozumienia pojawia się kwestia etyczna. W sytuacji kryzysowej (granicznej) interakcja jest większa. Budowanie porozumienia bliższe jest postawie samarytanina. Należy odkrywać głębie człowieczeństwa. Gesty na płaszczyźnie kulturowej są naturalne. Znaczą coś w kontekście, może być zależny od sytuacji, konkretnej osoby (grupy). Posiadać konkrety kod znaczeniowy. Trwałością jest to co scala osoby. Specyficzne okoliczności też wpływają na scalenie grupy.
F. Braudel
STRUKTURY DŁUGIEGO TRWANIA np. prądy morskie
R. Rald
Człowiek nie rodzi się ludzkim, a staje się procesie wychowania.
SOCJALIZACJA to wszystko co nasiąkamy całym światem. Nigdy się nie kończy.
ZMIANA jest immanentną częścią kultury.
Dynamika zmian kulturalnej
Po przez dyfuzje następuje rozpowszechnienie norm, zasad na drodze zapożyczeń. Trudniej jest z duchową warstwą kultury. Rdzeniem jest to co symboliczne (sakralne). Mentalność nasza wpływa na percepowanie świata.
Kultura jako komunikacja
Kultura stanowi platformę społecznej komunikacji. Występują w niej określone reguły. Potrzeba zrozumienia nie ogranicza się do zrozumienia np. państw
Antropologia Kulturowa 13.11.2012
Temat: Nie wszystko jest oczywiste, granice kultury człowieczeństwa i społeczeństwa.
Nie ma kultury bez człowieka!!!
Przez splot różnych okoliczności, przemian strukturalnych rozpoczął się proces powstawania państw Narodowych w Afryce (przed II wojną światową).
Na początku VIII dziesięciolecia wprowadzono ostrzenia ze swobodnym poruszaniem się plemion wędrujące m.in. po Kenii (ludy zajmujące się polowaniem i zbieractwem).
Wszystko co u Nas traktowane w charakterze cnoty uniwersalne możemy uznać za antytezę społeczeństwa, kultury. Ikowie byli ludem, który zajmował się m.in. zbieractwem.
Słowo rodzina może mieć rożne znaczenie ze względu na role, statusy, rodzaj pokrewieństwa.
Człowiek w pewnych warunkach może zatracić ludzkie i może to się przytrafić każdemu z Nas.
1