1. BUDOWA KWASU DNA I JEJ ZNACZENIE DLA CZŁOWIEKA podstawą budowy organizmów żywych jest białko, a mechanizm dziedziczenia wyjaśnia sposób przekazywania informacji genetycznej w dzielącej się komórce. DNA kwas dezoksyrybonukleinowy kieruje formowaniem się białek, jest nośnikiem informacji genetycznej, decyduje o kodzie genetycznym. /cytoza i tymina/. RNA kwas rybonukleinowy pełni rolę wykonawczą, tworzy białka enzymatyczne.

2. CO TO JEST GEN odcinek DNA odpowiada za syntezę określonego białka. Geny są w chromosomach, te zaś są w jądrach komórkowych. Gen odpowiada za daną cechę w parze z drugim o tym samym bliźniaczym chromosomie, warunkuje rozwój człowieka. Może być recesyjny i dominujący. Komórka jajowa i plemnik ma 46 chromosomów. Uszkodzenie chromosomu to mutacja.

3. PRZYCZYNY WAD WRODZONYCH U CZŁOWIEKA /PROMIENIOWANIE, SZKODLIWE CZYNNIKI/ choroby dziedziczne w rodzinie, wiek matki, częste poronienia, choroby matki w pierwszych miesiącach ciąży /wirusy/, energia promienna, zatrucia chemiczne.

4. POSTĘPOWANIE PRZY POKĄSANIACH ZWIERZĄT UGRYZIENIA myć ranę ciepłą wodą z mydłem 15 min ostrym strumieniem, polewać 3% wodą utlenioną, rywanolem, roztworem nadmanganianu potasu, założyć jałowy opatrunek, podać surowicę przeciw wściekliźnie. UŻĄDLENIA owadami okład z roztworu sody oczyszczonej, środek przeciwuczuleniowy, przeciwbólowy, pomoc lekarza. U alergików może wystąpić obrzęk dróg oddechowych. KLESZCZ pokryć wazeliną, kilka kropli benzyny lub terpentyny, przytknąć do owada mocno nagrzaną szpilkę lub igłę, opatrunek, lekarz. Istnieje możliwość wirusowego zapalenia opon mózgowych. UKĄSZENIA żmije dwupunkcikowa ranka, ból, zaczerwienienie, obrzęk, nudności, wymioty, zapaść. - nałożyć opaskę uciskową ponad miejscem ukąszenia tak aby kończyna była sina a nie blada, - druga opaska jak przy krwotokach, - jałowo naciąć ranę na 4 mm, - odsysać bańką szklaną, kieliszkiem, szklanką przez 30 min, - wezwać pogotowie aby podać surowicę, - musi leżeć bardzo spokojnie, - unieruchomić kończyny, - podać ciepłe napoje, zapobiegać wstrząsowi.

5. CHARAKTERYSTYKA NERWIC /DEPRESYJNA, NATRĘCTW/ są to nieprawidłowe objawy ze strony pewnych narządów np. serce naśladuje chorobę wieńcową, żołądek chorobę wrzodową. Depresyjna Powodem jej jest strata majątku, pracy, katastrofa, złe pożycie rodziców, brak więzi. Występuje niepokój, apatia, zaburzenie snu, brak wiary w sens życia, wybuchy gniewu, kłótliwość, wagary, częste samobójstwa. Dodatkowo może cierpieć układ nerwowy, krążenia, przewodu pokarmowego. Poprawa sytuacji życiowej powoduje zniknięcie depresji. PSYCHIATRA. Natręctw konieczność przystosowania się rodzicom. Skutki to omijanie, ciągłe liczenie przedmiotów. PSYCHIATRA. Hipochondryczna lek o swoje zdrowie, ciągłe domaganie się leków. Dystymia śmierć bliskiej osoby, utrata pracy. Widzi klęski a nie sukcesy. Skargi na bóle serca, zaburzenia snu, zmęczenie, brak snu, energii, niska samoocena, poczucie nieszczęścia. Lękowa brak bezpieczeństwa w rodzinie, surowe metody wychowawcze, trudności w szkole. Strach w tych ludziach powodują pewne sytuacje, przedmioty i ludzie. PSYCHIATRA. Fobie ulegli rodzice, odrzucenie przez rodziców, ośmieszanie w szkole. Niechęć do szkoły, przy nakłanianiu wymioty, biegunki, bóle brzucha. Wszystko ustępuje po uległości np. rodziców. PSYCHIATRA, PSYCHOLOG, PEDAGOG. Histeryczna nadopiekuńczość rodziców, trudności w szkole, szok/ pożar, wypadek/. Występuje u nadmiernie emocjonalnych, impulsywnych. PSYCHIATRA, PSYCHOLOG, PEDAGOG.

6. CO TO JEST ALERGIA NAJCZĘSTSZE CHOROBY ALERG. Skłonność organizmu do nieprawidłowego reagowania na kontakt z substancjami naszego otoczenia /alergen/. Powoduje pokrzywkę, katar, kaszel, świąd, bąble, duszności. Alergeny mogą być pokarmowe, wziewne, kontaktowe. Alergik wytwarza przeciwciała IgE. Alergia pokarmowa / jaja, mleko, konserwy, grzyby/ biegunki, wysypki, wymioty, utrata wagi, brak łaknienia, ból w nadbrzuszu. Astma choroba dróg oddechowych, duszności, świsty wydechowe /dymy, papierosy, zapachy tzw alergeny wziewne i pokarmowe/. Alergia wziewna kichanie, łzawienie, świąd o obrzęk nosa, wyciek z nosa. Kurz domowy, roztocza. Alergia kontaktowa pęknięcia naskórka, wypryski, liszaje, zaczerwienienia skóry. Narażone są miejsca które mają kontakt z substancją. Kwasy, rozpuszczalniki, nikiel, kobalt, kosmetyki, farby. Świerzbiączka przyczyny jak we wszystkich chorobach alergicznych. Ogólny objaw pokrzywka.

7. WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY OBJAWY I PROFILAKTYKA - WZW powodowane wirusami A, B, C, D, E(nazwa wzwb, wzwa,wzwe.........) Przy każdym wirusie objawy takie same; -podobne do przeziębienia( kaszel, katar, brak apetytu), - nudności, wymioty, biegunki, człowiek wygląda na chorego i czuje się chory. - żółte zabarwienie skóry, jasny kitowaty biały stolec, mocz ciemny jak piwo. Należy leżeć, wypoczywać, lubi spokój. Dotyczy to każdego wieku. Typ A choroba brudnych rąk( brudne ręce, nie czyste owoce, jarzyny). Od 3-5 tygodni nic się nie dzieje ale wirus jest w ustroju człowieka i zakaża. Chory jeżeli jest chory na chorobę zakaźną musi być leczony w szpitalu. Typ B przenosi się tak jak AIDS drogą krwi: igła strzykawki, narzędzia chirurgiczne, podawana krew, stosunki płciowe. Chorują narkomani, ludzie którzy byli leczeni w szpitalu. Pojawia się wiele miesięcy od zakażenia. Choroba nie kończy się dobrze. Wirus jest na stałe, głównie w wątrobie. Powoduje przewlekłe zapalenie wątroby, powoli ją niszczy - marskość wątroby, później rak. Obecnie są szczepienia. Typ C najgorszy jeżeli chodzi o przebieg. powoduje marskość wątroby

8. PODTAWOWE CZYNNIKI OKRESÓW DOJRZEWANIA, ZMIANY ZACHODZĄCE W PSYCHICE DOJRZEWANYCH CHŁOPCÓW I DZIEWCZĄT, PODAĆ ILOŚCIOWE PARAMETRY DOJRZEWANIA CHŁOPCÓW I DZIEWCZYNEK, TRUDNOŚCI W OKRESIE DOJRZEWANIA CHŁOPCÓW I DZIEWCZYNEK dojrzewanie płciowe, zarost na wzgórku łonowym, pod pachami, na twarzy, zdolność miesiączkowania. OKRES dojrzewania to konflikt między potrzebą bycia dorosłym i samodzielnym a chęcią zachowania dzieciństwa. W wieku dojrzałym chłopcy i dziewczynki poszukują swej tożsamości, często stoją przed lustrem czesząc się, wyciskając wągry. W tym okresie występuje zmienność motywacji, ocena, selekcja, zwiększa się reaktywność uczuć, niezrównoważenie pod wpływem energii, lenistwa, radości, smutku, nieśmiałości, towarzyskości, pragnienia samotności. Chłopcy walczą przeciw dorosłym i „lepszym” od nich dziewczętom. Dojrzałość ich objawia się nadmierną pobudliwością, drażliwością, niespokojem ruchowym, agresją. W tym okresie występuje twardnienie narządów płciowych, podniecenie, konflikty szkolne. Obmacują swoje mięśnie, porównują swoje wymiary, wypróbowują swoją sprawność, przechodzą mutację głosu. Dziewczęta gdy występuje pierwsza miesiączka zmienia się sylwetka, nabrzmiewają piersi, przybywają wymiary w biodrach i pośladkach. Może wystąpić duży apetyt, które jest później pułapka do anoreksji i bulimii. Pojawienie się trądziku wprawia je w złe samopoczucie. Dziewczynki w okresie dojrzewania miewają złe humory, są płaczliwe, chodzą nadąsane, piszą listy, wiersze, pamiętniki.

9. CO TO JEST SZCZEPIONKA I SUROWICA szczepienie jest to podanie szczepionki doustnie, donosowo, parentenalnie /naskórnie, śródskórnie, domięśniowo/ głównie w celach ochronnych /zapobiegawczych/. BCG przeciwgruźlicza w celach ochronnych dzieci i młodocianych, pierwotna podajemy osobom nieodpornym w ustalonych odstępach czasu /powoduje krótkotrwałą odporność/, podstawa u osób nieodpornych zapewnia długotrwałą odporność, przypominająca podawana kilka lat po podstawowej, surowica osocze krwi pozbawione włóknika. Anty HBs u osób po kontakcie z materiałem zakaźnym /chirurdzy, inni lekarze, noworodki urodzone przez matki nosicielki HbsAg, antyfimfocytarna ALS gdy organizm odrzuca przeszczepy, antytymocytarna, kontrolna, ostrej fazy, wzorcowa, odpornościowa przeciwtężcowa, przeciwbłonicza, przeciw jadowi żmiji, ozdrowieńców w 3 tygodniu od początku zachorowania na chorobę zakaźną.

10. Z JAKICH ELEMENTÓW SKŁADA SIĘ UKŁAD ODPORNOŚCIOWY I JAKIE SĄ JEGO ZADANIA

UKŁAD IMMUNOLOGICZNY Posiada dwa systemy :

Obronę komórkową - limfocyt usadowiony w tkankach - antygen Obronę humoralną - przeciwciała krążące we krwi - antygen

Obrona komórkowa opiera się na krwinkach białych ( leukocyty- krążące we krwi) oraz na limfocytach - usadowionych we krwi, w węzłach chłonnych, grasicy, migdałkach i układzie limfatycznym. Limfocyty wytwarza gruczoł dokrewny, jakim jest grasica, produkowane są również w szpiku kostnym. Limfocyty te mają oznaczenia T i B. Znajdują się we krwi i węzłach chłonnych. Zmniejszona ich liczba świadczy o uszkodzeniu układu odpornościowego. A więc nie może on prawidłowo przeciwstawiać się zakażeniom /bakteriom, wirusom, grzybom/, zmniejsza to odporność organizmu i może dojść do śmierci.

Limfocyty B - biorą udział w reakcjach natychmiastowych, czyli humoralnych, a limfocyty T w reakcjach późnych , czyli komórkowych.

Limfocyty T - są najważniejsze w całym układzie odpornościowym, wyróżniamy dwa ich rodzaje:

- limfocyty T pomocnicze - regulują typ odpowiedzi odpornościowej: komórkowej i humoralnej oraz aktywizują komórki B do produkcji przeciwciał. (to rodzaj białka wytworzonego pod wpływem kontaktu z antygenem mającego za zadanie zniszczenie tego antygenu)

- limfocyty T supresorowe - zmniejszają aktywność komórek B, gdy już nie są potrzebne.

W przypadku wtargnięcia do organizmu obcej substancji ( antygenu) następuje zwiększenie liczby limfocytów T oraz ich aktywizacja ( starają się one unieszkodliwić lub wyeliminować antygen )

11.HORMONY PRZEDNIEGO PŁATA PRZYSADKI MÓZGOWEJ

Działanie: Przysadka mózgowa otoczona jest torebką przysadki, której włókna wraz z naczyniami krwionośnymi przenikają w głąb gruczołu na granicy między tylnym i przednim płatem.

Płat przedni Składa się z części głównej, pośrednie i guzowej. Wytwarza ok. 10 hormonów, które pełnią rolę stymulującą w układzie gruczołów dokrewnych. Do tych hormonów należą:

- hormon wzrostowy - somatotropowy ( pobudza wzrastanie chrząstek nasadowych)

- hormon tyreotropowy ( pobudza rozwój i czynność tarczycy)

- hormon adrenokortykotropowy ( pobudza czynność kory nadnerczy)

- hormony gonadotropowe: ( działające na czynność gruczołów płciowych)

- prolaktyna czyli hormon laktotropowy ( mlekotwórczy)

11. OMÓWIĆ CHOROBY ZAKAŻNE U DZIECI, DROGI ZAKAŻENIA, OBJAWY I POWIKŁANIA /ŚWINKA, RÓŻYCZKA, OSPA, AIDS/ Świnka obrzęk i ból śliniawki. Przenosi się drogą kropelkową( mowa, kichanie, kaszel, pożywienie). Często występuje wiosną. Około 16 dni od zarażenia do wystąpienia objawów. W 30% nie powoduje objawów a daje odporność na życie. Zaczyna się gorączką bóle głowy, obrzęki i bóle śliniawki. Trwa kilka dni i cofa się, bywa nie grożąca. W szczególnych przypadkach daje zapalenie jąder, opon mózgowych. Im człowiek starszy tym gorsze powikłania. Można się szczepić. Szczepienia w 13 miesiącu życia. Różyczka Kaszel, kichanie, rozmowa. Wylęganie 14-21 dni. Objawy: gorączka, kaszel, katar, bladoróżowa wysypka na całym ciele. Zakaża 7 dni przed wysypką, 4 dni po wysypce. Choroba łagodna. Może powodować zapalenie mózgu, płuc. Bardzo groźna dla ciężarnych szczególnie w pierwszych 3 miesiącach. Prawie w 100% rodzą dzieci kalekie. Są szczepienia. Ospa wietrzna Drogą kropelkową. Okres wylęgania 10-21 dni. 1-2 dzień gorączka, bóle głowy, katar, kaszel, wysypka, plamki, grudki, pęcherzyki, całe ciało trzyma 6-7 dni. Czasem powikłania zapalenie mózgu i płuc. Kiła, rzeżączka, świerzb powodują bezpłodność, porody martwych dzieci. Aids wywołany wirusem HIV, który zawarty jest w spermie, wydzielinie pochwy, ślinie, łzach, moczu, kale. Zakażony wirusem nie ma objawów choroby jest nosicielem, występuje u niego powolny spadek odporności. Objawy -mniejsza sprawność, chudnięcie, poty w ciągu dnia i nocy, gorączka, bóle mięśni i stawów, powiększenie węzłów chłonnych, suchy kaszel, duszność, zapalenia jamy ustnej i języka, biegunki, półpasiec o ciężkim przebiegu, opryszczki, krwawienia z dziąseł, zapalenia płuc, gruźlica, zmiany skórne, opryszczki. Grupa zagrożonych; prostytutki, homoseksualiści, biseksualiści, narkomanii, leczeni transfuzją krwi. Chory powinien; bez kontaktów seksualnych, używać własnych przyrządów do golenia i mycia, nie używać używek, przestrzegać dęty, sen, leki odpornościowe, antybiotyki, unikać zakażeń, unikać dużych skupisk ludzi, chronić kontakt z krwią i przeszczepami, nie być w ciąży, można pracować i uczyć się. Używać prezerwatyw, mieć stałego partnera, unikać kontaktu z krwią innych. Kiła objawy występują na narządach płciowych, ale mogą zająć wszystkie narządy. Kiłę powoduje krętek blady. Choroba powoduje śmierć, kalectwo, bezpłodność, porody martwe, dzieci urodzone z małym mózgiem. Zajmuje również skórę, serce, wątrobę, nerki i mózg. Zakażenie: drogi płciowe, przybory toaletowe, 100% stosunek płciowy. Pierwszy okres 2-3 tygodnie po stosunku pojawia się owrzodzenie pierwotne - jest ono trwałe i niebolesne. Występuje na narządach płciowych, odbycie, ustach wargach, plecach. Drugi okres po 12 tygodniach - kiła drugorzędna. Objawy ze strony wątroby, nerek, kości, oczu. Krętki krążą we krwi. Objawy ponownie mogą pojawiać się po 3-5 latach tzw okres 3 rzędowy. Porażenie układu nerwowego, mózgu, układu krążenia, zmiany w kościach twarzy. Kiłę można leczyć w każdym okresie i można wyleczyć stosując penicylinę. Kobiety chore rodzą dzieci chore na kiłę, i takie którym medycyna nie może pomóc. Rzeżączka powodują ją zarazki przenoszone tylko drogą płciową, zajęte są narządy płciowe i układ moczowy. Często objawy są bardzo niewyraźne, zamazane lub często ich brak. Przyczyny niepłodności- główne. Sprzyja zakażenie. U kobiet przebiega częściej bez objawów. Przebieg: po kilku dniach z cewki moczowej u kobiet i u mężczyzn pojawia się ropna wydzielina, pieczenie, ból cewki moczowej, może być gorączka. U mężczyzn zajęcie jądra, u kobiet jajników, co może być przyczyną niepłodności. W czasie porodu noworodek może zarazić sobie oczy może być to ślepota. Jest uleczalna. U chorób wenerycznych i aids powiększają się węzły chłonne w pachwinach. Świerzb powoduje roztocza tzw. małe pajączki. Szerzy się przez prześcieradło, noclegownie, domy dziecka, w namiotach, w zakładach karnych. Jest kumplem biedy i ciasnoty. Powoduje zapłodnienie samiczki roztoczy. W skórze robią tunele i składają jajeczka, tam powstają grudki, pęcherzyki, które swędzą zwłaszcza w nocy gdy człowiek się rozgrzeje. Tam też po drapaniu powstają strupy. Występuje w bocznych krawędziach palców, pomiędzy palcami, na nadgarstkach, pod pachami, w okolicy pępka, narządy płciowe( u mężczyzn i u kobiet prącie wargi). Świerzb nie zajmuje twarzy, dłoni, stopy. Wszawica głowowe, łonowe, odzieżowe (domy dziecka, hotele, bezdomni, szpitale, w czasie klęsk żywiołowych, wojny). GŁOWOWA- przenosi się z głowy do głowy. Wesz żądłem nakłuwa skórę i wypija krew. Człowiek drapie i zakaża bakteriami tworząc strupy. ODZIEŻOWA - przenosi tyfus plamisty wypijając krew wstrzykuje zarazki tej choroby. Wścieklizna przenoszona przez psy i koty, zwierzęta. Powoduje zapalenie mózgu zawsze śmiertelne. Wirus znajduje się w ślinie zwierzęcia. Uślinienie lub ugryzienie powoduje zakażenie. Choroba pojawia się od 1-6 miesięcy a niekiedy po 10 dniach od ugryzienia a czasami po wielu latach. pojawia się wodowstręt. Postępowanie( w zależności od) Czy ugryzienie czy zanieczyszczona ślina Czy zwierzę domowe czy dzikie Czy schwytane Czy szczepione czy nie Każde lizanie przez dzikie zwierzę musi być zaszczepione. (traktujemy jako wściekłe) Zwierzę musi być oddane do laboratorium Należy dowiedzieć się od właściciela o szczepieniu psa. Jeżeli nie był on szczepiony bierzemy na obserwację a człowieka szczepimy. Grypa Roznosi się drogą kropelkową (kaszel, kichanie, mowa)Okres wylęgania 1-2 dni. Wirus zajmuje gardło, krtań, oskrzela, tchawicę. Trwa 5-6 dni. Może nastąpić zapalenie płuc i gardła. Można się szczepić. Glistnica choroba pasożytnicza zakażenie glistą ludzką. Jaja dostają się do przewodu pokarmowego z wody pitnej, z jarzyn, owoców podlewanych ściekami, brudne ręce, piaskownice gdzie załatwiają się psy i koty. Kaszel, gorączka samiec 15-20 cm samica 40-42 cm, bóle brzucha, brak apetytu, wymioty, wychudzenie, objawy psychiczne. Badanie kału w celu szukania w nim jaj glisty.

12. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ CZŁOWIEKA W ŻYCIU PŁODOWYM prawidłowe odżywianie i zdrowie matki /krzywica, szkorbut, słabość fizyczna, poronienia, martwe dzieci/, utrzymanie zrównoważonej diety, rzucenie palenia, nie spożywanie alkoholu, unikanie leków, trzymanie wagi w normie, unikanie infekcji, być sprawną, odpowiedni wypoczynek.

13. CZYNNIKI KSZTAŁCUJĄCE ROZWÓJ CZŁOWIEKA W CAŁYM JEGO ŻYCIU człowiek podlega procesom - rozrostowi/zwiększenie wymiarów i masy ciała/, -różnicowaniu / doskonalenie strukturalne/, - dojrzewaniu /funkcjonalne doskonalenie się/. Ontogenezę dzielimy na; prenatalny /przed urodzeniem/, postnatalny /po urodzeniu/. Czynniki wpływające na rozwój ontogenetyczny człowieka; genetyczne, para genetyczne, matczyne, biogeograficzne, społeczno ekonomiczne. GENETYCZNE wpływają na szybkość i rytm rozwoju /pojawienie się zębów, siadanie, stanie dziecka/. Genetyka to nauka o dziedziczności i zmienności organizmów żywych. Zajmuje się przyczynami płodzenia potomstwa podobnego do rodziców oraz odstępstwami od podobieństwa. PARAGENETYCZNE I MATCZYNE to takie gdzie udział bierze genotyp matki i cytoplazma zapłodnionego jaja, matczyne to związane z matką. BIOGEOGRAFICZNE temperatura powietrza, wilgotność, ruch powietrza, ciśnienie, jonizacja, klimat, pogoda, mikroklimat, światło, woda, gleba, nieczystości, higiena miast.

14. METODY KONTROLI WZROSTU I WAGI, ZNACZENIE TABLIC, CO TO JEST WSKAŹNIK BMI Czy prawidłowy rozwój dziecka musimy je ważyć, mierzyć obwód głowy i klatki piersiowej. Jeżeli wzrastają to znaczy że rozwój prawidłowy. Można to ocenić nie pomijając czasu występowania pewnych cech dojrzewania /pojawienie się kolejnych zębów, owłosienia/ Jeżeli rozwój jest opóźniony czy przyśpieszony to czemu? Szukamy choroby, złego odżywiania, ukrytej wady np. serca. Te badania wykonujemy za pomocą tabel np. centylowej.. Można wtedy stwierdzić czy rozwój jest opóźniony w stopniu małym czy średnim lub bardzo znacznym. Tablica centylowa daje graficzny obraz rozwoju i odpowiada jak daleko dziecko odbiega od normy, należy wziąć również pod uwagę płeć, wiek, środowisko. Prawidłowe wartości są w kanale 25-75 centyla. 25-10 poniżej normy, 3-10 niedobór, należy ponownie wykonać pomiary po 3 miesiącach, poniżej 3 centyli ALARM Dotyczy to i wagi i miary. Powyżej 75-90 tendencje do tycia Powyżej 97 KATASTROFA /wymaga leczenia szpitalnego/może to być choroba gruźlica, nerki, wątroba, aids Wskaźnik BMI -BOBY MASS I NOEX -

BMI = masa w KG

(wzrost)² prawidłowy wzrost chłopca = wzr ojca+wzr matki + 13

2

prawidł wzrost dziewczynki = wzr ojca+wzr matki - 13

2

UKŁAD MOCZOWY BUDOWA NERKI

1. nerki - WNĘKA NERKI /do której uchodzą tętnica nerkowa i nerwy a wychodzi żyła nerkowa/

2. moczowody - KORA NERKI /warstwa jaśniejsza zewnętrzna - tu znajduje się ok. miliona ciałek nerkowych. Ciałko

3. pęcherz moczowy nerkowe zbudowane jest z kłębuszków nerkowych oraz torebki. Od torebki odchodzi system kanalików.

4. cewka moczowa - RDZEŃ NERKI /warstwa ciemniejsza wewnętrzna

- MIEDNICZKA NERKOWA /przy wnęce nerki/

- OD MIEDNICZKI NERKOWEJ ODCHODZI MOCZOWÓD

FUNKCJE NERKI - WYDALNICZA /usuwa z moczem końcowe produkty przemiany materii, REGULACYJNA /zapewnia stałość i objętość płynów ustrojowych/

PĘCHERZ MOCZOWY worek mięśniowy /przejściowy zbiornik moczu/

CEWKA MOCZOWA /wyprowadza mocz na zewnątrz/

PRZEBIEG FILTRACJI I ETAP filtracja kłębkowa - krew dopł ywająca do nerek zostaje doprowadzona do kłębuszka naczyń włosowatych ciałka nerkowego przez tętniczkę doprowadzającą. Tu pod wpływem ciśnienia krwi przesącza się do torebki osocze i powstaje mocz pierwotny.

II ETAP Wchłanianie zwrotne - pozostała część krwi wypływa z kłębuszka przez tętniczkę odprowadzającą. Przesączony mocz ulega dalszym przemianom do moczu ostatecznego.

---