KRYZYSY PSYCHOLOGICZNE

 zjawiska z pogranicza normy i patologii

 kryzysy to okresy zaburzonej równowagi emocjonalnej, związane ze zmianami rozwojowymi lub zdarzeniami losowymi

- to punkt zwrotny, rozstrzygający (zmiana)

- odnosi się do wielu trudnych lub patologicznych sytuacji psychologicznych i społecznych np. kryzys rodziny, albo do wielu form zaburzeń rozwoju lub funkcjonowania człowieka, np. kryzys wartość młodzieży

LINDEMANN (1944) - opisał syndrom „ostrego cierpienia” (pacjenci neurotyczni, którzy stracili kogoś z krewnych, krewni pacjentów zmarłych w szpitalu, osoby owdowiałe na skutek tragicznego pożaru, krewni żołnierzy).

Objawy u tych osób:

- Zaburzenia somatyczne

- Wina

- Wewnętrzne zaabsorbowanie obrazem utraconej osoby

- Reakcje wrogości

• Pojawienie się u osoby cierpiącej cech osoby zmarłej

DEFINICJA KRYZYSU

Caplan - krótkotrwały rozstrój psychiczny na skutek zmagania się z problemami życiowymi, przekraczającymi możliwości (adaptacyjne) jednostki. Zaburzenie homeostazy - wzmożone napięcie (kilka godzin, dni, tygodni (1-5,6). Taki stan prowadzi do wypracowania nowych mechanizmów adaptacyjnych.

PRZYCZYNA KRYZYSU - konfrontacja z ważnym problemem życiowym. Np. utrata możliwości zaspokojenia ważnych potrzeb albo niebezpieczeństwo takiej utraty, wyzwanie przekraczające możliwości człowieka. Sytuacja jest subiektywnie ważna i zagrażająca.

Fazy rekacji

1. wzrost napięcia na skutek bodźca. Uruchomienie nawykowych sposobów rozwiązywania problemów

2. brak sukcesu przy nieustannym działaniu bodźca wywołuje wzrost napięcia i prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu

3. dalszy wzrost napięcia - uruchomienie, mobilizacja sil wewnętrznych i mech. Radzenia sobie - możliwe nowe ujęcie problemu lub nowy sposób radzenia sobie - jasne uświadomienie sobie problemu - działanie w behewiorze lub w myśleniu abstrakcyjnym

4. jeśli problem nie został rozwiązany - napięcie rośnie - poważna dezorganizacja osobowości i ostre zaburzenia w funkcjonowaniu

ROZWIĄZANIE KRYZYSU:

- jednostka

- pomoc osób

poznawcza reinterpretacja teorii kryzysu

Natura reakcji emocjonalnych zdeterminowana jest procesami poznawczymi - OCENĄ I INTERPRTACJĄ KONFIGURACJI BODŹCÓW w aspekcie ich znaczenia dla osoby.

Lazarus - ocena pierwotna, wtórna.

Kryzys pojawia się, gdy osoba ocenia sytuację jako zagrażającą i gdy człowiek nie znajduje sposobu stawienia jej czoła.

Emocjonalna reakcja typowa dla kryzysu pojawia się, gdy jednostka postrzega tą sytuację jako:

ważną

zagrażającą

nieuniknioną

przekraczającą w danym momencie osobiste możliwości poradzenia sobie z nią

TYPY REAKCJI W KRYZYSIE

POCZĄTKOWE OBJAWY:

Frustracja

Napięcie

poczucie wytrącenia z równowagi (niepokój, strach, niepewność, poczucie

zagrożenia, winy, wstydu)

Następnie:

Poczucie bezradności

Dezorganizacja zwykłego wzorca zachowania (wyładowanie napięcia, działania metodą prób i błędów

Zaburzenia dotyczą:

 Reakcje emocjonalne

 Zaburzenia myślenia, zachowania, symptomy fizyczne

 Zmniejszenie się lub wycofanie się

 Dezorganizacja logicznego myślenia

 Zawężenie uwagi, zainteresowań,

 Podatność na irracjonalne myślenie, stereotypy myślenia

 Poczucie wyczerpania, zmęczenie

 Nasilony lęk

Reakcje emocjonalne uzależnione odprzyczyny kryzysu:

Trudności w realizacji potrzeb lub zagrożenie poczucia wewnętrznej integracji (np.. Rozwód) - LĘK

Strata, deprywacja potrzeb ważnych - DEPRESJA

Wyzwanie - MOBILIZACJA

Kryzys - 1 -

---