Systemy rzeczne, pojęcie dorzecza, zlewiska, największe rzeki świata.
Wszystkie wody płynące, powstałe w sposób naturalne noszą nazwę cieków. Największe cieki mające wiele dopływów noszą nazwę rzek. Rzeka uchodząca wraz z dopływami do morza lub kończąca swój bieg na obszarze bezodpływowym tworzy system rzeczny. Obszar, z którego spływają wody do jednej rzeki nazywa się dorzeczem. Dorzecza wszystkich rzek uchodzących do jednego morza lub oceanu tworzą zlewisko tego morza (oceanu). Poszczególne zlewiska i dorzecza rozgraniczone są przez dział wód.
Systemy rzeczne kształtują się w zależności od rozmiarów lądów, ukształtowania powierzchni, budowy geologicznej i klimatu. Największy system rzeczny tworzy Amazonka dzięki położeniu w wilgotnej strefie klimatycznej i ukształtowaniu powierzchni dorzecza, które zajmuje 7 mln km2, w większości nizinnej niecki geologicznej. Posiada liczne dopływy w całym swym biegu, w tym kilkanaście powyżej 1000 km długości.
USTROJE RZECZNE
Przepływ - objętość wody, która przepływa przez profil koryta rzecznego w jednostce czasu. Ustrój rzeki określa roczny rytm wahań związanych z zasilaniem oraz towarzyszące mu zjawiska, np. zlodzenie.
Ustrój deszczowy oceaniczny - strefa umiarkowana, deszcze równomierne przez cały rok, rzeki prowadza dużo wody. Latem niższy stan niż zimą (parowanie letnie). Europa Zach, np. Tamiza, Loara
Ustrój deszczowy śródziemnomorski - maksimum przepływów - zimą (maksimum opadów). Latem rzeki mogą nawet wysychać, np. Tag, Gwadalkiwir, Tyber
Ustrój deszczowy monsunowy - duże wahania stanów wody; maksimum przypada na porę letniego monsunu, np. Brahmaputra, Ganges, Jangcy
Ustrój deszczowy równikowy - wysokie stany wody cały rok, szczególnie w porach zenitalnego górowania Słońca. W strefie podrównikowej - max - letnia pora deszczowa, np. Amazonka, Kongo
Ustrój śnieżny - przez większą część roku są zamarznięte. Na wiosnę (topnienie) osiągają najwyższe stany. Minimum - jesienią i zimą. Rzeki Syberii, Europy Wschodniej i Kanady
Ustrój śnieżno - deszczowy - dwukrotne wezbrania w ciągu roku. Topnienie śniegu i lodów (wiosna) oraz letnie maksimum opadów. Wisła, Odra.
Ustrój lodowcowy - rzeki o początku w lodowcach, np. górny Rodan, górny Ren. Najwięcej wody - latem.
NAJWIEKSZE RZEKI ŚWIATA:
Nil - 6 670 km; Amazonka - 6 440 km; Jangcy - 6 300 km); Missisipi z Missouri, Mackenzie z Ackabasko, Ob. Z Irtyszem, Parana, Huang -ho, Mekong, Amur, Lena Kongo, Niger, Jenisej, Wołga, Muray - Darling