Wyw.	Droga	Inkubacja-dni	U kogo	Klin.	Charakterystyczne	Apy:
Nosówka psów	Paramyksowir.	Per os, oddech	3-7	Ca, lis, łasica, norka	Sur.-śluz. wyciek z nosa i spojówek. zap. rogówki i spojówek. - post.płucna (Zap. krtani,oskrzeli,płuc) -post. żoł.-jelit (zap. gardła, migdałków, nieżyt żołądka i jelit) -post. skórna (wysypkę pęch.-krost.)30-50%przyp. -post. nerw. (zaburzenia nerw. Niezborność, porażenia) Gorączka falująca-2 szczyty-podwójna wiremia (wir.-do narządów-do krwi,wir)!!	Kwasochłonne ciałka wtrętowe w mezenchymie i nabłonku (cyt. I jądro)- wyk. w Bad. Met. immunofluorescencji obecność wir.- patognomiczne	Bez powikłań mało char. Nieżyt górnych dróg oddech. W płucach punkcikowate wybroczyny, ogniska niedodmy i rozedmy pęch. W nabł. oskrzeli i pęch. śródjądrowe ciałka wtręt. post płucna zawsze wikłana bakt!-odoskrzelowe płatowe,nieżyt.-ropne zap. płuc. post skórna na skórze brzucha i wewn. pow. ud-pęch.-krosty(bakt)-strupy-goi się bez blizny. W post. nerw. zapalenie OUN, zmienne rozmieszczenie. przekrwienie, zastój krwi, wysięk- potem zwyr. kom. nerw, kwasochłonne ciałka wtręt. w plazmie i jądrze. Demielinizujące zap.mózgu lub rdzenia-ch.twardej łapy(podł. alergiczne)-nadmierne i wadliwe rogowacenie. Podobne u norek i łasic na lusterku nosa
Parwowiroza psów	Parwowirus	Bezp. kontakt z chrymi i nosiciel.(ponad rok)-ze śliną, wymiot., moczem, kałem.	7	Ca	Postać sercowa(myocarditis)-nagła śmierć bez uprzednich objawów! wiek 3-5tyg. Post. jelitowa(enteritis)-znacznie częściej.2-7 dni, wys. śmiertelność! Wiek 5-10 tyg., 9-12 m-cy.		Post. sercowa-ostre nieropne zap. m. serc. LK, mononuklearne nacieki, zwyr., śródjądrowe ciałka wtręt. w kom.m. Post. jelitowa-żoł. pusty, bł. śluz bez zmian,lub jednolite przekrwienie. Atoniczne j. cienkie- pasm., plackowate przekrwienia, liczne wybroczyny! ostry st. zap. gł. w biodrowym. Krypty jelit.-zwężone, lub torbielowato rozszerzone, śluz, nabł., leukocyty, nabł. zanik lub przerost. Kosmki-skrócone, zlepione, nabł. zanik lub martwica. Obrzęk, przekrw. węzłów, śledziony, ogniskowe w płucach, wątrobie, rozstrzeń serca, podwsierdziowe wybroczyny.
Choroba Rubartha HCC- zak. zap. wątroby psów.	adenowirus	Per os, drogą oddech. rzadziej.	Trwa od 24h do kilku dni.	Ca, lisy	Ca- wys. gorączka, wymioty, lekka żółtaczka. wiek 2tyg-1rok. Lis- zak. zap. mózgu rdzenia lisów- w tk. nerw-posocznica!-25% śmierć.	Wir namn. się w śródbłonku naczyń, kom. siateczki i wątrobowych. Zasadochłonne ciałka wtrętowe typu B (rubartha)	Ca- wątroba-zmiany dystroficzne-mozaikowy wygląd. Włóknikowe naloty na pow wątroby, ściana pęch. do 1 cm grubości, przesięki sur.-krwawe do jamy brzusznej. wybroczyny na worku osierdz., bł. śluz. gardła, żoł., jelit. Zap. krwotoczne j. cienkich. Zasadochł. ciałka w jądrach hepatocyt. Lisy-przekrwienie i wybroczyny opon mózgowych, też mózgu i rdzenia, różnych narządów. Zap. migdałków, żoł., jelit, płuc, żółtaczka. Hist.- drobnoogniskowe nierodne zap. opon mózgowo-rdzeniowych.
Leptospiroza psów-.	Rodz. Leptospira- u Ca -L.canicola-krwotoczne zap. żołądka- tyfus psi, choroba stuttgardzka -L. icterohaemorrhagiae- zakaźna żółtaczka-choroba Weila.	Przez uszk. skórę, bł. śluz, w czasie kopulacji, przez łożysko, rzadko drogą oddech	2-7	Wszystkie gat. i Ho. Psy i lisy zar. przez zjedzenie mięsa chorych i nosicieli.	Do krwi, namn.- do wszystkich narządów (wątroba i nerki-dalsze namn.),posocznica(jest we krwi, gorączka, obj. ogólne)-przeciwciała, liza leptospiry, hemotoksyny- st. toks., brak we krwi, ale w narządach(kanaliki kręte nerek)-z moczem, siewcy wiele tyg. St. toks- uszk. naczyń, narządów, rozpad erytrocytów(hemoglobinuria, żółtaczka, anemia). W nerkach śródmiąższowe zap.-niewydolność, mocznica.		Ad 1.- krwotoczne zap. żołądka- bł. obrzęk., pofałdowana, ciemnoczerwona. zawartość skąpa o zapachu czosnku! Ostry stan zap. bł. śluz. jelit-dwunastnica, j. grube, prostnica. Wpochwienia. Wątroba- wybroczyny, ogniska zwyrodnienia tłuszcz. Nerki- śródmiąższowe zap. Wrzodziejące zap. bł. śluz. jamy ustnej!!- drobne ogniska martwicowe- w nadżerki i owrzodzenia. Silny fetor! Martwica końca języka! Ad 2.- zakaźna żółtaczka psów, lisów srebrzystych, kotów i prosiąt. Żółtaczka!! Ostry obrzęk śledziony. podsurowicze i narządowe wybroczyny- płuca(jak spryskane krwią), mięśnie i pęcherz.
Wścieklizna	Rabdowirus	Przez pokąsanie, dostanie się zarazka do ran ze śliną.	Od kilku dni do kilkunastu m-cy.	U wszystkich i Ho	Do rany- wzdłuż nerwów do zw. międzykręgowych, do rdzenia i mózgu, namn. w tk. nerw.-nerwami do narządów (ślinianki-w ślinie jest kilka dni przed objawami). też drogą krwi i chłonki-wtedy do wszystkich narządów wewn. Po namnożeniu w mózgu i uszk. kom nerw.- objawy (zaburzenia świadomości, lękliwość, agresywność, połykanie niejadalnych przedmiotów, ochrypły głos, ślinienie, opadanie żuchwy, parcie na przeszkody, chwiejny chód, porażenia. Utrata wrodzonego lęku u wolno żyjących). Śmierć po 5-7 dniach.	Ciałka wtrętowe negriego (wewn. ciałka wewętrzne.-bazofilne ciemnoniebieskie ziarnistości.) w cyt. kom. zwojowych - uważane za przejaw odczynu obronnego lub dobrotliwe namn. wir.	Zmiany w istocie szarej podwzgórza, rogów ammona, rdzenia przedłużonego, szyjnego. Zm. zapalno-zwyrodnieniowe w zwojach nerw., śliniankach, nadnerczach. Histopat.- Zwyrodnienie i obrzmienie kom. zwojowych, guzy glejowe- guzy Babesa, rozplem kom. limfoidalnych wokół naczyń, kom. zw., nerwów. U mięsożernych ciałka Negriego w rogach ammona, u roślinożernych w kom. Purkiniego w móżdżku. Wychudzenie, brak pokarmu w przewodzie, dziwne przedmioty w żoł. obecność skaleczeń.
Koci katar	Herpesvirus typ 1 (FHV-1) Calicivirus (FCV) Wikłane bakt. (Mycoplasma, Chlamydia, pasteurella, bordetella)	Od nosicieli (do 3 m-cy od ustąpienia objawów-wydz. z nosa, gardła, worków spojówkowych, kał, mocz). Możliwość bezobjawowego siewstwa przez całe życie. Przez łożysko do płodu.		Fe, najczęściej kocięta 6-12 tyg.	Kichanie, surowiczy wypływ z nosa i oczu-w ropny.Zap. spojówek, gorączka, brak apetytu. Herpesvir.- Zapalenie spojówki, rogówki- wrzód. zapalenie jamy nosowej- silne uszk. nabłonka- martwica. Kichanie, chrapanie, wydz. sur. - ropna. Calicivir.- Zapalenie jamy ustnej i dziąseł. Owrzodzenia- nieprzyjemny zapach. Zap. oskrzeli i płuc- problemy z oddychaniem. zaburzenia mięśni i stawów-obrzęk. po 3-4 dniach poprawa.	wewn. jądrowe ciałka wtrętowe w kom. nabłonka	Badaniem histopatolog. stwierdza się wewn. jądrowe ciałka wtrętowe w kom. nabłonka typowe dla herpesvir.
Panleukopenia kotów (nosówka kotów, agranulocytoza, zak. zap. jelit)	Parvovirus	Głównie per os, drogą oddech., przez pchły. Przez łożysko.	2-10, zwykle 6	Kotowate, norki, szopy (młode, rasowe najwrażliwsze)	Przebieg od bardzo łagodnego u starszych do nadostrego (śmierć w 24h). Niewydolność szpiku-leukocytopenia lub agranulocytoza. stopniowy spadek il. leukocytów (↓7000 objawy). Zachorowanie i śmierć całego miotu- bezwład ssących kociąt!	Tropizm do kom szpiku, tk. limfatycznej, bł. śluz jelit. U zar. płodów tropizm do kom. móżdżku.	Szpik - biało-żółty, półpłynna konsystencja Przew. pokarm.- głównie w j. cienkich- zap. nieżyt., nalot włóknika, proc. dyfteroidalno-martwicowe. Rozszerzone, sztywne, zaczerwienione, nalot włóknika, w świetle wysięk mętny, szarożółty, szaro czerwony. Ostre i podostre zap. kłębków nerkowych. Zwyrodnienie wątroby i nerek.
Zakaźne zap. otrzewnej FIP (ZZOK)	Koronawirus	Per os, drogą oddech., przez skórę		Fe, głównie 3-24 m-ce	Zak. kom. nabł. jelit i płuc- fagocytoza- w makrofagach do różnych narządów- replikacja w j. cienkim- wolne wiriony do środowiska. Postać wysiękowa (klasyczna)- 60-70% przyp. - wysięk surowiczo-włóknikowy w jamie brzusznej, zapalenie otrzewnej, rzadziej zap. opłucnej. Postać sucha- bezwysiękowa lub słabo wysiękowa. zmiany zap.- ziarniniakowe w wątrobie, śledzionie, nerkach, węzłach, krezce, płucach, ukł. nerw.		Post. wysiękowa- zap. otrzewnej, opłucnej, wysięk w jamie brzusznej, otrzewna ścienna i trzewna pokryte nalotami wł. Post. sucha- ziarniniaki zapalne- a centrum martwica Płuca- ogniska zap. śródmiąższowego, zakrzepica naczyń Jelita-zap. nieżytowe, zanik mikrokosmków, nadżerki OUN- nieropne zapalenie
FAIDS zespół nabytego niedoboru odporności	Retrowirus FIV	Tylko przez bezp. kontakt!! Ze śliną (99% wirusa)- pogryzienia, podczas kopulacji, drogą śródmaciczną i przy porodzie.		Kotowate	Atakuje leukocyty. Faza bezobjawowa (do 7 m-cy) Faza ostra (4-6 tyg)- spadek leukocytów, powiększone węzły, gorączka, infekcje bakt. Faza ukryta (nawet kilkanaście lat)- stała obecność wir., brak obj., il. leukocytów blisko normy. Faza przewlekła (w wieku 5-10 lat)- org. podatny na choroby, bezbronny, wyniszczenie, obj neurolog.	Ciężko zdiagnozować, testy ELISA na ob. Ag do walki z FIV.
Białaczka kotów	Retrowirus- FeLV wir. białaczki kotów	Przy bezp. kontakcie z osobnikiem chorym i nosicielem. Potrzeba dużej il. wir. Głównie przez ślinę- wzajemna pielęgnacja (wir. miłości), lub przez pogryzienia (wir. nienawiści). Zar. śródmaciczną lub z mlekiem matki.		Kotowate, głównie do 16 tyg. Z wiekiem rośnie odp. dorosły kot może zwalczyć wir.	Ostra faza (2-4 tyg)- wiremia, ogromna il. we krwi, lekka gorączka. 30-40% w 4-6 m-cach pokona wir. zupełne ozdrowienie. 30% nie zwalczy wir.- wiremia na stałe, źródło zak. kilka lat bez obj., potem obj. prowadzące do śmierci. 20-30%nie zwalczy do końca- zak. uśpione. Immunosupresja, anemia, zap. stawów, nerek, choroby UN, nowotworowe, powiększenie węzłów,		Kom. białaczkowe naciekają narządy: Post guzowa Post naciekowa Zmiany w węzłach chłonnych!! bł. śluz przewodu pokarm, ukł. rozrodczego, wątrobie, nerkach, sercu, m. szkielet B. limfatyczna- liczne kom limfoidalne naciekają arządy B. szpikowa- kom. podobne do mieloblastów, pro mielocytów, mielocytów B. erytropochodna- silnie namnożone erytroblasty wypełniają naczynia narządów

---