PODSTAWY. REGULACJE WODNE

Rybołówstwo - dotyczy wód morskich

Rybactwo - dotyczy wód śródlądowych

Woda = H₂O + izotopy (m.in. D₂O czyli ciężka woda). Woda nie ma definicji. Ciężka woda nie ma właściwości fizjologicznych ma ją tylko H₂O. Naukowcy przeprowadzający doświadczenia wyodrębnili z wody ciężką wodę i poili nią zwierzęta i rośliny - one z pragnienia ginęły, usychały.

Właściwości wody:

- woda występuje w 3 stanach skupienia: stanie ciekłym (standardowy), stanie gazowym (para wodna), stałym stanie skupienia (lód);

- regulowano stany skupienia do żeglugi.

Prawo ochrony środowiska dotyczy m.in.:

- ochrona jakości (zasobów)

- ochrona przed zanieczyszczeniem

Prawo wód dotyczy m.in.:

- ochrona wód

- ochrona ekosystemów wód.

Prawo o ochronie wód ma zastosowanie i dzieli się na:

• morskie, które mają zastosowanie:

- wewnętrzne

- terytorialne

• śródlądowe, które mają zastosowanie:

- powierzchniowe

- podziemne

Nie ma zastosowania do zanieczyszczenia wód przez statki.

Prawo o ochronie wód reguluje:

- ochrona wód morskich przed zanieczyszczeniem

- wody lecznicze, solanki, wody terytorialne mają zwykle zastosowanie jest to woda chyba że jest konkretnie określona w rozporządzeniu.

Woda podziemna są to m.in. płytkie ujęcie przy domach, potoki, woda pod ziemią.

40% wody na Dolnym Śląsku jest zanieczyszczona.

Śródlądowe wody mają zastosowanie w prawie wodnym i są to wody stojące i płynące.

Woda butelkowa - jest to środek spożywczy (ustawa o bezpieczeństwie żywienia i żywności - wymagania są w całej europie takie same - ustawa z 2006r.). Z wód butelkowych wyróżniamy trzy wody:

• woda źródlana

- źródlana

- pierwotna czystość

- właściwościami nie różni się od wody podziemnej

• woda mineralna - naturalna woda (zobacz też woda pitna) wzbogacona w znacznym stopniu solami mineralnymi (lub innymi składnikami) w postaci jonów. Stężenie soli mineralnych musi wynosić co najmniej 1 g/l. Oprócz tego może zawierać rozpuszczone gazy pochodzenia naturalnego (dwutlenek węgla, siarkowodór). (Wodę źródlaną albo wodę mineralną albo dodanie jednego z elementów mających zastosowanie fizjologiczne).

• woda stołowa

- podziemna

- otwory naturalne lub sztuczne

- pierwotna postać chemiczna

- właściwości fizjologiczne

Wody lecznicze - prawo farmaceutyczne, jeśli jest wykorzystywana do sprzedaży.

WODA W NATURZE

Woda w naturze - woda w formie opadów.

Na globie tylko 3 % to woda słodka.

Podział na świecie: Wody podziemne 21,8 % + Woda w roślinach 0,003 % + Woda w glebach 0,178 % + Powietrze 0,035 % + Lodowce 77,6 % + Jeziora słodkie 0,035 % + Cieki 0,003 % = 100 %

Lodowce - na 2 biegunach (Arktyka, Antarktyda) woda z lodowca jest 400 krotnie czystsza od kranówy.

Szeroko rozumiana woda - regulacja o prawie wodnym:

- odprowadzanie ścieków

- ochrona przeciw powodziowa

- żegluga

- nawodnienia

- turystyka i rekreacja

Podstawowy zręb zawartych w ustawie zasad:

1. zrównoważony rozwój - cel: zaspokajania potrzeb jednostek obecnej i przyszłej cywilizacji; łączenie ochrony środowiska z innymi aspektami

2. racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wodnych - wszystkie wody są równie ważne i cenne

3. zasada wspólnych interesów - współpraca użytkowników wód, społeczności lokalne w celu uzyskania korzyści

4. zasada prewencji ekologicznej - zapobieganie szkodą z uwzględnieniem życiowej wiedzy, doświadczenia

5. zasada zarządzania zasobami wodnymi z uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy i inne obszary wodne

6. zasada planowości - plany, programy, bilanse, wykresy, itp.

W prawie wodnym uregulowana została własność wód → „czy woda jest rzeczą? Woda nie jest rzeczą”

Woda stojąca jest to część składowa gruntu.

Właścicielem mogą być różne podmioty:

- osoba fizyczna

- skarb państwa

- jednostki samorządu

- podmiot komunalny

Właściwość gruntu - grunt pokryty wodą należy do właściciela wody

Woda w rowach - niewielka szerokość do 150 cm w górnym rowie.

Rodzaje korzystania z wód:

• powszechne - przysługuje każdemu z mocy prawa dotyczy śródlądowych, morskich. Dotyczy potrzeb gospodarstw domowych bez zastosowania urządzeń technicznych, połowy ryb (zezwolenia), turystyki, sportu, rekreacji. Nie jest powszechnym: wycinanie roślin, wydobywanie piasku, wydobywanie żwiru kamieni w potokach górskich.

• zwykłe - korzystanie zwykłe przysługuje tylko właścicielowi (osoby fizyczne), możliwy pobór wody podziemnej. Nie jest korzystaniem zwykłym: wprowadzenie ścieków, nawadnianie gruntów wodą zwykłą z deszczówki

• szczególne - korzystanie szczegółowe ma charakter negatywny. Wszystko to co nie jest zawarte w korzystaniu zwykłym lub powszechnym jest szczegółowe. Musi mieć pozwolenie.

SYSTEM ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ WODNĄ

Struktura administracji wodnej:

- administracja rządowa

- administracja samorządowa

Szczebel administracji naczelnej (rozporządzenie z 18 lipca 2006r.)

Zadania Ministra Właściwego do Sprawa Środowiska:

- tworzenie aktów wykonawczych

- sprawowanie

- realizacja określonych zadań państwa

Zadania Prezesa krajowego zarządu:

- planowanie i programowanie np.: opracowanie projektów przeciw powodziowych, prowadzenie katastru wodnego

- zadania związane z inwestycjami wodnymi w gospodarce wodnej

Organem opiniodawczo doradczym jest KRGW czyli Krajowa Rada Gospodarki Wodnej (30 członków)

Administracja rządowa w Polsce dzieli się na:

• administrację rządową centralną,

• administrację rządową terenową (wojewódzką), jedno województwo = jeden urząd wojewódzki.

Administracją rządową kieruje Rada Ministrów: Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.

Działania 7 generalnych dyrektorów, którzy podlegają prezesowi KRGW:

- przygotowanie różnych planów

- opracowanie analiz statystycznych

- projekty przeciwpożarowe

Dyrektor RGZW (regionalnego zarządu gospodarki wodnej):

- wyznacza obszary ochronne wód

- wydaje pozwolenia wodno prawne

Dyrektora powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw gospodarki wodnej (rada 30 członków).

Zadania marszałka województwa:

- realizuje uprawnienia państwa w szczególności dla niektórych funkcji wód

- uprawnienia decyzyjne można zwolnić od niektórych nakazów.

Jednostki:

• państwowa służba hydrologiczno meteorologiczna

- osłona społeczna hydrologiczno meteorologiczna

- kształtowanie obszarów wodnych

Służbę tę pełni instytut meteorologii i gospodarki wodnej (IMGW) - jednostka badawczo rozwojowa

• państwowa służba hydrologiczna

- bilansowanie, badanie wód podziemnych

Służbę tę pełni Państwowy Instytut Geologiczny (PIG)

Zadania wskazane w ustawie dotyczące spółek wodnych to np.: zapewnienie wód do picia, działania przeciw powodziowe. Spółki wodne może utworzyć: porozumienie 3 osób fizycznych lub prawnych, musi być forma pisemna i posiadać status starostwa. Nadzór sprawuje Marszałek Wojewódzki.

Instrumenty administracyjne:

- kontroli wstępnej (pozwolenia i notyfikacje)

- kontroli bieżącej (kontrola w gospodarowaniu wodami RGSW)

- instrumenty planowe

- instrumenty obszarowe (strefy ochronne ujęć wody, obszary)

- instrumenty ekonomiczne

Decyzje kontroli wstępnej są uznaniowe i sztywne. Pozwolenie: nie można naruszać planów, nie można naruszać ustaleń, nie można naruszać wymagań ochrony zdrowia, środowiska, ludzi, dóbr kultury wpisanych do rejestrów wynikających z dóbr przepisów.

Instrumenty planowe - planowanie:

• krajowy program oczyszczania ścieków

- inwestycje komunalne i oczyszczaniane

• program sanacyjny

- powietrze

- woda

- nadmiar azotu

• program wodno środowiskowy kraju.

Instrumenty obszarowe dzieli się na dwie strefy:

- strefa ochrony bezpośredniej - jest niewielka

- strefa ochrony pośredniej - może być bardzo duża

Akty prawa miejscowego, dyrektor.

OCHRONA WÓD

Legeneralis, lexspecjalis.

3 zasady ochrony wód:

- udziału społeczeństwa

- dostępu do informacji

- udziału ...

Cele ochrony wód:

- głównym celem jest utrzymanie i poprawa jakości wód

- ochrona jakości wód

- ochrona elementów przyrodniczych w zakresie wód

Jednolite części wód (pojęcie zawarte w ustawie):

- osiągnięcia dobrego stanu chemicznego oraz dobrego stanu ilościowego

- dobry potencjał ekologiczny (wody sztuczne) i dobry stan ekologiczny (wody naturalne)

Zasady ochrony wód:

- zasada powszechności ochrony (art. 38 ust. 1)

- zasada prewencji - unikanie, eliminacja, unicestwienie. Zasada przezorności (prewencja) odnosi się do życiowego doświadczenia, a przezorność odnosi się do nauki, eksperymentów, itp.

- zasada szczególnej ochrony przed zanieczyszczeniem szczególnie niezbędnym dla środowiska wodnego

Ścieki:

- ścieki zakładów przemysłowych - bardziej niebezpieczne (lista czarna szczególnie niebezpieczna - pozwolenia właściwego organu na odprowadzanie ścieków; lista druga pozwolenie powinno określić emisję ale nie jest to brane z podręcznika ale trzeba obliczać do każdego przypadku osobno. Substancje z listy czarnej muszą zniknąć; lista druga należy je stopniowo redukować. Substancje priorytetowe - substancje szczególnie niebezpieczne - to nowa nazwa)

- ścieki z zakładów przemysłu przetwórczego

Typy instrumentów które służą ochronie wód (nakazy, zakazy, ograniczenia zawarte w ustawie):

• Nakazy:

- obowiązek ochrony wód oraz obowiązek ponownego wykorzystania ścieków tam gdzie jest to wskazane

- budowa urządzeń służących do zaopatrzenia wody

• Zakazy:

- art. 40 ust. 1

- zabrania się mycia pojazdów w wodach śródlądowych

- zabrania się pobierania z wód śródlądowych wód do maszyn rolniczych, fabrycznych

- art. 41 nie mogą zawierać niektórych substancji chemicznych

- nie wolno wprowadzać ścieków bezpośrednio do wód podziemnych (pośrednio można)

- zabrania się wprowadzania ścieków

Wszystkie zakazy podlegają egzekucji administracyjnej: instrumenty finansowe, instrumenty planowe, instrumenty obszarowe.

Instrumenty obszarowe:

• Strefa ochrony bezpośredniej (niewielka)

- strefy ochronne ujęć wody (przemysł farmaceutyczny, środki spożywcze)

• Nakazy i zakazy bezpośrednie:

- teren zagospodarować zielenią

- teren ogrodzony

- muszą być umieszczone tablice

• Strefa ochrony pośredniej (bardzo duża)

• Nakazy i zakazy pośrednie:

- zabronione wykonywanie robót, stosowanie odpadów, mycie pojazdów, groby, stawianie budynków, tworzenie autostrad, itd.

Dyrektor Regionalnego Organu Gospodarki Wodnej - tworzy zbiorniki wody podziemnej - zakazy związane z gruntem tak się chroni.

W Polsce nie ma obszarów ochronnych.

Ścieki - to wprowadzane do wód lub do ziemi i wody zużyte w szczególności na cele gospodarcze ciepłe odchody zwierzęce z wyjątkiem gnojówki, wody opadowe, wody odciekowe, wykorzystywane wody lecznicze, wody górnicze, wody związane z odchowem ryb m.in. łososi, karpie. TO NOWA DEFINICJA!

STARA DEFINICJA! Ścieki - to substancja lub energia. Wprowadzenie do wód może wywołać nie pożądane efekty.

Ochrona wód aspekty:

- ochrona emisyjno kontrolna (jakość wód)

- ochrona emisyjna - zapewnienie należytej ochronności wód

Ochrona emisyjna:

• Emisje punktowe - można wskazać miejsce (badać ilość i stan)

• Emisje środków komunalnych (stan i skład), przymusowe

- stan - ph, temperatura, toksyczność, promieniowanie

- skład - stężenie środków chemicznych w wodzie

- ochrona ilościowa i ochrona jakościowa

• Emisje pomiarowe - emisje rozproszone

• Instrument nie władczy - kodeks dobrych praktyk rolniczych, szkolenie rolników

• Instrument władczy - programy naprawcze (okres w których stosowanie nawozów jest złe, dotyczy głównie nawozów)

KOMUNALNA GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA

Środowisko - źródło wody

Ścieki - środowisko

Ustawa z 1996r. - obowiązki właścicieli nieruchomości:

- przydomowe oczyszczanie.

Historia: Wodociągi i kanalizacja jest tak stara jak cywilizacja w starożytnym Rzymie czy Grecji choć jest w naszych czasach uważana za nowoczesność. Grecy jako pierwsi zbudowali wodociągi. Rzymianie jako pierwsi zbudowali akwedukt. Kloakamaksima - urządzenie kanalizacyjne zbudowane w Rzymie starożytnym, istnieje do dziś.

Rewolucja przemysłowo techniczna XIX w. wynaleziono miskę wodną, pompę, itp.

1832r. Szkocja pierwsza zaczęła korzystać z wodociągów.

1882r. we Wrocławiu pojawiają się pierwsze kanalizacje.

1871r. we Wrocławiu powstają wodociągi.

1996r. o gospodarce komunalnej ustawa.

Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu wody i ścieków z czerwca 2001r. Pieniądze na powstanie ustawy wyłożyli jacyś sponsorzy Amerykańscy. Rada gmin prowadzi interesami zawartymi w ustawie. Krajowy program oczyszczania ścieków.

Zasady:

- rozdział zadań i odpowiedzialności między gminą a przedsiębiorstwem między kanalizacyjnym (gmina regulatorem, przedsiębiorstwo operatorem)

- umowny tryb powstania usług

- ograniczonego priorytetu publicznego

Obowiązki regulacyjne gminy, wójt:

- wydawanie zezwoleń na zbiorowe zaopatrzenie wody i ścieków. Zezwolenie wydawane na wniosek, treść zezwolenia: przedmiot i obszar działalności, warunki w przypadku dostarczenia wody, oznaczenie przedsiębiorstwa

- regulamin świadczenia usług na terenie gminy obowiązuje jeden regulamin, treść: minimalny poziom świadczenia usług, warunki podłączenia do sieci., standardy wody, warunki postępowania z wodą straży pożarnej, itp.

- uchwalenie wieloletnich planów rozwoju sieci, treść: podjęte przedsięwzięcia, koszt, itp. Rada ma 3 miesiące na rozpatrzenie sprawy.

- zatwierdzenie taryf z uwagi na mieszkańców. Taryfa - zestawienie ogłoszonych publicznie cen opłat za wodę (opublikowana ma być w gazecie lub innej formie). Treść: podział przedsiębiorstwa, odpłatność za usługi (ryczałt lub za wodę w m₃), pobór dodatkowych opłat manipulacyjne. Rada gminy podejmuje decyzję o dopłacie, niekiedy 45 dni zatwierdza taryfę. Jeśli jej nie zatwierdzi w ciągu 70 dni to wchodzi w życie. Jeżeli stwierdzi że nie dopuści taryfy to wchodzi po 90 dniach po poprawieniu - tym się zajmuje rada gminy.

Subsydiowanie sprośne - jest zabronione, chodzi o to żeby nie wykorzystywać zarobionych środków do przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwo wodno kanalizacyjne:

- techniczno ograniczone - należy dostarczać tyle ile trzeba wody, przyłączenie do sieci nowych nieruchomości.

- formalno prawne - zawieranie umów z nieruchomością już połączoną, przygotowanie projektu, wymierzanie kar. Kary wymierza wójt. Prawa: kontrola nieruchomości. Podmioty korzystające z sieci, regularne niszczenie opłat, warunki uiszczania odcięć wody.

Odciąć można wodę w przypadkach: nie uiszczania należności od momentu dostarczania powiadomienia, nie legalne udostępnianie wody, (legalna umowa), powiadamia o tym przedsiębiorstwo 2 tygodnie wcześniej wójta gminy, inspektora sanitarnego i osobę której tę wodę się odcina.

Wymagania ścieków:

- odpady stałe

- nie mogą zawierać substancji stałych i płynnych

- jakość wody do spożycia (minister zdrowia 2007r.)

Woda z domieszką lekarstw i ścieków ma wpływ na organizmy zwierząt i ludzi. Przeprowadzono doświadczenie w tej sprawie i ryby przebywające w wodzie z lekarstwami i ściekami zmieniały płeć. Świadczy to o tym że na nas też miało by to konsekwencje.

Gospodarka wodno-ściekowa. Wymagania w zakresie gospodarki wodno-ściekowej wiążą się przede wszystkim z korzystaniem z wód. Korzystanie to, niezależnie od celu i zakresu, nie może powodować pogorszenia stanu ekologicznego wód i ekosystemów od nich zależnych, a także marnotrawstwa wody, marnotrawstwa energii wody, ani wyrządzać szkód w środowisku. Musi ono również pozostawać w zgodzie z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów gospodarowania wodami w dorzeczu oraz wymaganiami ochrony środowiska, ochrony zdrowia i ochrony dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków.

ZAGANIENIA

1. Zasady gospodarki wodnej (tego nie jestem pewna)

2. Rodzaje korzystania z wód

3. Instrumenty obszarowe gospodarki wodnej

4. Gospodarka wodno-ściekowa

5. Komunalna gospodarka wodno-ściekowa

6. Organy administracji wodnej.

---